هدف ما شناساندن فرهنگ بومی به کودکان کرد است!

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: هدف ما شناساندن فرهنگ بومی به کودکان کرد است!

۲۱ فوریه برابر با ۲ اسفند، روز جهانی زبان مادری نامگذاری شده است تا ارزش آن به عنوان ابزاری برای انتقال فرهنگ ها مورد توجه قرار گیرد و گفت و گو به زبان مادری ترویج شود.
امروزه ارزش آموزش های چند زبانی، ازسوی پژوهشگران بیش از پیش به دست اندرکاران آموزش کودکان ونوجوانان گوشزد می شود. پژوهش ها ی انجام شده در این زمینه نشان می دهند که کودکان با زبان مادری بهتر یاد می گیرند و زبان مادری کودک با آموزش و پرورش او پیوند تنگاتنگ دارد.
به مناسبت روز جهانی زبان مادری، كتابك درباره ی اهمیت انتشار كتاب برای كودكان به زبان مادری، با یوسف حسنزاده گفت و گویی كرده است كه در زیر می خوانید. او از پاییز سال ۱۳۸۸ مجموعه ای به نام" زاروک" را برای کودکان کرد زبان ایران منتشر می کند. حسن زاده كارشناس بخش تاریخی موزه ی ملی ایران و عضو هیئت مدیره ی انجمن دوستداران یادگارهای تاریخی (ایزیرتو) است.آقای حسن زاده! انجمن دوستداران یادگارهای تاریخی ایزیرتو چه فعالیت هایی برای کودکان انجام میدهد؟ این انجمن در واقع انجمن دوستداران میراث فرهنگی است و کمیته های باستان شناسی، کتابخانه ها و کودکان را در برمی گیرد.
کمیته ی کودکان این انجمن با هدف آشنایی کودکان با میراث فرهنگی راهاندازی شده است. میراث فرهنگی، شامل میراث ملموس باستانی مانند بناها و آثار روزگاران گذشته و میراث معنوی شامل آیینها، سنتها، لباس، زبان و... می شود. نخستین برنامهی این كمیته برگزاری همایش یک روزهای در مرداد سال ۱۳۶۸ به نام کودک ـ اندیشه و میراث فرهنگی، در شهرستان بوکان برای آموزگاران و راهنمای تورها و موضوع اصلی آن چگونگی آموزش تاریخ باستان و انتقال اطلاعات مربوط به آن به گونه ای درک شدنی برای کودکان بود. به باور ما، آموزگاران باید با بهره گیری از برنامههای جدید آموزشی و شناختی بتوانند مقوله ی تاریخ را برای كودكان و نوجوانان گیراتر و پر کشش تر كنند تا به تاریخ و خواندن آن علاقه مند شوند. اگر یک کودک هفت یا ده سا له را به یك محوطه ی دوره ی هخامنشی ببرید و بگویید که اینجا ۲۴۰۰ سال پیش ساخته شده است، این رقم برای او قابل درک نیست. برای درك این مقوله روشهایی هست که روی آن کار کردهاند. میتوانیم به جای ۲۴۰۰ سال، به کودک بگوییم: الان تو با پدرت سی سال فاصله ی سنی داری و پدرت هم با پدرش سی سال. اگر تو هشتاد بار بنویسی: پدر پدر ....پدرم، میرسی به دوره ی هخامنشی. این برایش قابل فهمتر است.
ما مجموعه كتابی به نام زاروك (به معنی كودك) دردست انتشار داریم تا بتوانیم کودکان را با برخی سنتهای فرهنگی و بومی ایران آشنا کنیم. متأسفانه فراگیرشدن بازیهای رایانهای و نیز شیوه ی زندگی كنونی، امكان آشنایی با مفاهیم اصیل بومی را از كودكان ما گرفته است و هر روز این گسست فرهنگی عمیق تر میشود. زاروك در پی شناساندن فرهنگ بومی به كودكان كرد زبان با بهره گیری از ابزار زبان مادری است. هدف ما در زاروك این است که مفاهیم اصیل و بومی را با استفاده از تصویر و بازنویسی بهروز كنیم و دردسترس مخاطبان بگذاریم تا كودكان با فرهنگ اصیل وبومی خود احساس بیگانگی نکنند.نخستین داستان این مجموعه، از یك نویسنده ی غیر ایرانی است. آیا این گزینش با هدف های زاروك ناهمساز نیست؟ هدف زاروك در شماره ی اول، بهرهگیری از یك داستان جذاب با تصویرهای هنرمندانه است تا كودكان را به خواندن داستان به زبان مادری خود تشویق کند. مشكلی که در همه ی مناطق ایران وجود دارد و شاید در کردستان بزرگتر باشد، نبود دسترسی به مواد آموزشی به زبان مادری است. در كردستان، کودکان درخانه و كوچه و خیابان به زبان کردی حرف می زنند، ولی وقتی به مدرسه میروند، به شدت توی ذوقشان میخورد، با زبانی رو به رو می شوند که كمترین آشنایی را با آن دارند و تا آن موقع به این زبان حرف نزده اند. این موضوع در كودكان ما گونه ای دوگانگی میآفریند، در حالی كه دو زبانگی به خودی خود امتیاز به شمارمیآید، به كودكان آسیب هم می رساند، چون به یكباره ناچار به فاصله گرفتن از زبان مادری و آموختن زبان دوم می شوند. زاروك برای حل این مشکل می کوشد. داستانی هم که به آن اشاره کردید، مربوط به ادبیات جهان و درونمایه ی آن اهمیت اعتماد به نفس و خودباوری است.چرااین کتاب به شکل دو زبانه - کردی و انگلیسی – منتشر شده است ؟ پایه ی کار ما زبان كردی است و در شماره ی نخست، با پافشاری مترجم اثر برای آوردن متن انگلیسی به عنوان ادای احترام به نویسنده ی اصلی ، متن انگلیسی آن را آوردیم، و گرنه زاروك تنها به زبان كردی منتشر خواهد شد.فکر نمی کنید دوزبانه بودن کتاب ،دایره ی مخاطبان این مجموعه را تا کودکان کرد زبان خارج از ایران گسترش دهد؟ حوزه ی پخش این مجموعه تنها در خود ایران است. مجموعه ی توریستی ایزیرتو، آژانسهای توریستی و مسافرتی داخل و خارج از ایران را در حوزه ی مخاطبان خود دارد، اما زاروك تنها برای کودکان کرد زبان ایرانی است. آیا برای ترجمه ی اثر پیش گفته از نویسنده ی آن اجازه گرفته شده است؟ این نویسنده درگذشته است ، اما بنیادی به نام وی در کشور امریكا وجود دارد كه برای كودكان كار میكند. از آن ها اجازه گرفتیم. برای من جالب بود که بنیادی به نام نویسنده ای که دردهه ی ۷۰ میلاد ی می زیسته ، پایه گذاری شده است و شیوه ی تفكر او در آن بنیاد دنبال می شود. در کشور ما كمتر به این موضوع توجه می کنند.با توجه به فرا رسیدن روز جهانی زبان مادری،انجمن شما پیوند میان میراث فرهنگی و زبان مادری را چگونه تعریف می کند؟ زبان، تنها یک ابزاربرای انتقال معنا و یک رسانه و وسیله ی ارتباط نیست. هر واژه ای که ما استفاده میکنیم ،تصویری برای مان میسازد که به ریشههای فرهنگی ما برمی گردد.
یکی از دوستان ما در انجمن ، دو تصویر در پای تخته ی کلاس در یکی از مدرسه های کردستان نصب کرده بود: دو مرد ،یکی با کت و شلوار، یکی هم با لباس کردی . از بچهها پرسیده بود که کدام یک از آن دو «بابا» ست؟ همه به مردی که کت و شلوار به تن داشت ، اشاره کرده بودند. به بابا در زبان کردی«باوک» می گویند.دوست ما دوباره پرسیده بود که «باوک» کدام است؟ همه مردی راکه لباس کردی به تن داشت، نشان داده بودند. بچه های آن کلاس پدر را بامعیارهایی که در ذهن شان داشتند تصویر کرده بودند.. فادر(Father) با پدر یک معنی میدهد. ممکن است اگر همین آزمایش را در تهران انجام بدهید ، بچهها به آن کسی که کراوات زده، بگویند این فادر است و با پدر فرق میکند. مفاهیم و تصاویر ذهنی ای که هر واژه در ذهن آدمها ایجاد می کندومربوط به پیش زمینه فرهنگی آن هاست، جایگاه زبان را از یک ابزار انتقال معنا بالاتر می برد . برای همین است که زبان مادری همیشه جایگاه ارشمند خودش را دارد و خواهد داشت.لطفا کمی هم درباره ی رابطه ی زبان با میراث فرهنگی بگویید. زبان، بخشی از میراث معنوی شمرده میشود، همانند تمام آیینها و سنتها که در جامعه وجود دارند. زبان، در گروه میراث معنوی یا غیرملموس میگنجد و تعریف شده است. تلاشهایی که هركدام از كشورها برای حفظ و گسترش زبان مردمانشان انجام میدهند هم در همین مقوله قرار میگیرد.چرا ادبیات را برای انتقال زبان کردی انتخاب کردید؟ میتوانستید یک نشریه ی اطلاعاتی منتشر کنید. برای اینکه کودکان مخاطبان اصلی این مجموعه هستند و ادبیات برای آن ها جذابتر است. علاقه مندی کودکان گروه سنی (ب و ج) که مخاطبان ما در این مجموعه هستند، به قصه بیشتر است. اگر مخاطب ما نوجوان بود، گفته ی شما مصداق داشت.آیا بچهها از این مجموعه استقبال می کنند؟ در خواندن آن مشکلی پیدا نکرده اند؟ البته ممکن است بچهها کمی مشکل داشته باشند، چون آموزششان به زبان فارسی است، ولی بیشتر خانوادهها بااشتیاق این كتابها را میخرند و به خانه میبرند، برای اینکه از تصویرسازی خوب و كیفیت چاپ مناسب كه جذابیت کار را بیشتر کرده، برخوردارند. امیدوارم اشتیاق بچه ها به خواندن این نشریه به اندازه ای برسد که از بزرگترهای شان بخواهند آن را برای شان بخوانند و پدران و مادران بتوانند زبان كردی را از راه این داستان ها به فرزندان شان آموزش بدهند.چه چشماندازی برای این مجموعه دارید؟ قرار است به کجا برسد و چند شماره منتشر خواهد شد؟ ما امیدوار هستیم که سالی سه یا چهار شماره منتشر کنیم، تا زمانی که مخاطبان ما مطالب نشریه را بپسندند و ناگفتههای ادبیات شفاهی ما را که متأسفانه کم کم به فراموشی سپرده میشوند، به کودکان مان انتقال دهیم.آیا برنامهای برای گردآوری قصههای عامیانه دارید؟ بله. ما روی قصه های عامیانه ای که می شناسیم و می دانیم کاری روی آن ها انجام نگرفته است کار می کنیم و با كمك همكارانی که حوزه ی روان شناسی، آموزش کودک و تصویرسازی را خوب میشناسند، می کوشیم آن ها را برای این گروه سنی قابل فهم، پرکشش و بهروز کنیم.آیا این داستان ها را بازنویسی میکنید؟ برخی را داریم مینویسیم که تا حالا مکتوب نشده و شفاهی بوده اند و سینه به سینه نقل شده اند. برخی را هم که مکتوب هستند، به كمك كارشناسان خود بازنویسی می كنیم تا برای کودکان آسان فهم شوند.
شبنم عیوضی

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 176]