عزالدين قسام بنيانگذار نهضت اسلامي فلسطين

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: عزالدين قسام بنيانگذار نهضت اسلامي فلسطين
خبرگزاري فارس: وقتي كه قسام فرمان عمليات مسلحانه عليه دشمن را صادر كرد، هيچ يك از مردم و يا انگليسي ها و صهيونيست‌ها چيزي از سازمان وي نمي‌دانستند. زيرا او در حيفا به انجام كارهاي روزانه مشغول بود و همه وي را مي ديدند. سازمان انقلابي قسام تنها دويست رزمنده و هشتصد نفر هوادار داشت.

عزالدين قسام از علما، سخنوران مذهبي و رهبران ضد استعماري و ضد صهيونيستي سوريه در قرن سيزدهم و چهاردهم هجري/ نوزدهم و بيستم ميلادي بود.
وي به سال 1871 در روستايي كوهستاني نزديك شهر لاذقيه سوريه به دنيا آمد و در همانجا بزرگ شد. او پس از اينكه چند سال نزد شيخ محمد عبده در «الازهر» مصر به فراگيري علوم مشغول بود به وطن خود بازگشت و مشغول تدريس شد. همزمان با تدريس با گروه هاي مبارزاتي نيز در تماس بود. او ابتدا به گروه عمر بيطار پيوست و سپس در شمال سوريه،‌همراه با شيخ صالح علي عليه نيروهاي فرانسوي جنگيد (1920-1921). قسام پس از آنكه از سوي دادگاه به اعدام محكوم شد، در 5 فوريه 1922 به حيفا رفت و در آنجا مشغول تدريس علوم اسلامي گرديد.
محل كار و تدريس وي همواره پناه و ملجأ جنبش ملي فلسطين بود. بعدها، وي از سوي مجلس اعلاي اسلامي به عنوان امام مسجد «استقلال» حيفا و «مسئول قانوني امور ازدواج و طلاق»، منسوب گرديد. وظايف و اموري كه در حيفا به عهده قسام گذارده شد اين فرصت را به وي داد كه هرچه بيشتر با توده مردم به ويژه گروه هاي متعهد و روشنفكر، تماس نزديك برقرار كند. در آن زمان حيفا از مراكز مهم فعاليت صهيونيست ها محسوب مي شد. قسام بعدها به رياست «جمعيت جوانان مسلمان» كه به سال 1927 تشكيل گرديده بود، رسيد. وي از اين طريق توانست با مردم ارتباط بيشتري برقرار كند و آنچه را كه انتظار داشت، به دست آورد و آن تشكيل گروهي بود كه «هسته انقلاب» عليه استعمار و صهيونيسم شد. وي پس از چند سال سكونت در حيفا به آرزويش رسيد و يك گروه زيرزميني تشكيل داد. دو اصل اين گروه آن بود كه هر عضو بايد خودش اسلحه اش را تأمين كند و ديگر اين كه در حد مقدور بايد به گروه كمك مالي نمايد.
شيخ عزالدين قسام فردي جذاب، خوش برخورد و سخنوري توانا بود. وي از 1929 كه به عنوان مسئول قانوني امور ازدواج و طلاق تعيين گرديد و به روستاها هم سر مي كشيد و در مجالس ازدواج شركت مي كرد. از اين طريق بود كه علاوه بر ارتباط با مردم،‌از اوضاع و اخبار جامعه نيز باخبر مي شد.
از دوستان وي نقل شده است كه او با روشنفكران و طرفداران روش هاي مسالمت آميز در مبارزه،‌به بحث مي پرداخت. در مسجد سخنراني مي كرد و با دقت نمازگزاران را زير نظر داشت و هر كس را براي مبارزه آماده و مهيا مي ديد، جذب مي كرد و وي را به مبارزه براي رهايي فلسطين، دعوت مي نمود. قسام تمام فعاليت خويش را كه همان مبارزه عليه تشكيل دولت ملي يهود بود، در پنهاني كامل انجام مي داد و فقط اشخاصي كه سال ها مورد آزمايش وي قرار گرفته و سلامت و راز نگهداري خود را اثبات نموده بودند، از فعاليت و تشكيلات او آگاهي داشتند.
وي مردم را در دعوت به بيداري و آگاهي عليه نقشه هاي شوم استعمار و صهيونيسم، به اتحاد و يكپارچگي فرامي خواند و با دميدن روح جهاد در آنان،‌همگي را به پيروزي از تجربيات گذشتگان ترغيب مي كرد.
طرفداران قسام بيشتر از طبقه كارگران، كشاورزان و فروشندگاني بودند كه در جلسات درس وي نيز حاضر مي شدند و قسام آنان را به ضرورت جهاد و آماده شدن براي نبرد مسلحانه به هنگام قياس مردمي،‌آشنا مي نمود.
با گذشت زمان،‌هسته انقلاب،‌با سرعت زياد گرداگرد قسام شكل گرفت. وي نيز با توانايي شگفت انگيز، افراد جديد را در تشكيلات خويش رهبري مي كرد. او از افراد خود گروه هاي كوچكي متشكل از يك مسئول و 5 نفر عضو، به وجود آورد.اعضاي هر يك از اين گروه ها تنها همديگر و رهبر (قسام) را مي شناختند و هيچ گونه آگاهي بر اعضاي گروه ها وي به تشكيل كادرهاي رهبري، عمدتاً از افراد سرشناس سازمان، اقدام نمود. از جمله، كادر آموزش نظامي،‌كادر جمع آوري پول و امكانات،‌كادر روابط مردمي و سياسي،‌كادر تهيه اسلحه و كادر كسب اطلاع از وضعيت انگليس و صهيونيسم. از مهمترين كادرهايي كه قسام تشكيل داد، كادر تبليغات انقلاب بود. وظيفه اين گروه، توجيه مردم به عدم همكاري و اعتماد به انگليس بود و توصيه به اين كه تنها راه رسيدن به اهداف، جهاد در راه خداست، و بي توجهي به دسيسه هاي صهيونيسم و انگليس كه سعي در بر هم زدن يكپارچگي مردم داشتند. تمام اعضاي تشكيلات زيرزميني قسام، نزد مردم ناشناخته بودند و فقط پس از شهادت قسام، نام بعضي از اين اعضا دانسته شد.
قسام در تعدادي از روستاهاي استان شمالي، تشكيلات مسلحانة زيرزميني، سازمان داده بود. وظيفه اين گروه درگيري با نيروهاي انگليس و كمك به مجاهدين به هنگام درگيري ايشان با صهيونيست ها و انگليسي ها بود. بعدها كه فعاليت سازمان زيرزميني قسام علني شد، تعداد زيادي از همين جوانان وطن پرست،‌به آن ملحق شدند.
قسام مراحل انقلاب را به شرح زير برنامه ريزي كرده بود: 1) اعتماد به نفس و ترويج روحيه قيام مسلحانه؛ 2) تشكيل گروه هاي زيرزميني 3) تشكيل كميته هاي رهبري براي جمع آوري كمك جهت تهيه اسلحه 4) انقلاب مسلحانه.

قسام در طول انجام اين برنامه، همراه با ديگر همكارانش، تلاش مي كردند تا نفرات بيشتري را جذب كنند و آموزش دهند تا پس از تكميل نفرات لازم و فرا رسيدن وقت مناسب، انقلاب سراسري فلسطين آغاز شود. ولي حوادث 1933 و 1934 وي را واداشت تا پيش از فراهم آوردن امكانات و نفرات، عمليات نظامي را آغاز كند. عوامل مهم اين تغيير برنامه عبارت بود از: 1) هجرت وحشت آور صهيونيست ها به فلسطين 2) گرايش صهيونيست ها به تشكيل گروه هاي تروريست با كمك انگليس؛ 3) توسعه زمين هاي صهيونيست ها و فعاليت شديد زمينداران، خائنان و جاسوسان به نفع دشمن.
وقتي كه قسام فرمان عمليات مسلحانه عليه دشمن را صادر كرد، هيچ يك از مردم و يا انگليسي ها و صهيونيست ها چيزي از سازمان وي نمي دانستند. زيرا او در حيفا به انجام كارهاي روزانه مشغول بود و همه وي را مي ديدند. سازمان انقلابي قسام تنها دويست رزمنده و هشتصد نفر هوادار داشت. با صدور فرمان قسام، زنجيره اي از عمليات نظامي عليه مناطق صهيونيست نشين و گشتي هاي ارتش بريتانيا و پليس به وقوع پيوست. اين عمليات به صورت تك هاي چريكي و غافلگيرانه و به شكل جنگ و گريز، انجام مي شد. اين اقدامات انقلابي منجر به وارد شدن خسارات زيادي به زمين هاي كشاورزي و دارايي هاي صهيونيست ها و كشته شدن چند تن از نيروهاي انگليسي و صهيونيست گرديد.
عمليات مسلحانه و ترور دشمنان، روز به روز افزايش مي يافت، اما طولي نكشيد كه قسام و همرزمان وي تصميم گرفتند كه حركت خود را آشكار كنند. هدف آنان از اين تصميم، بيان اهداف الهي خود، بالا بردن روحيه سلحشوري در مردم و خنثي كردن تبليغات دشمن بود كه سعي در مخدوش نمودن اهداف و ماهيت گروه قسام داشت و شايع كرده بود كه هدف مهاجمان، غارت اموال و سلب آسايش مردم است.
بالاخره، افزايش تعداد مهاجران يهودي به فلسطين و مسلح شدن صهيونيست ها در 1935 وضع را به حدي بحراني كرده بود كه ديگر مخفي نگه داشتن نهضت، جايز نبود. لذا قرار شد كه عمليات از مناطق كوهستاني شمال فلسطين، آغاز گردد.

نيروهاي انگليسي در پي آگاهي از امكان آغاز عمليات از منطقه يَعْبُد در حيفا به جستجوي وسيعي براي دستگيري قسام، كه نمي دانستند آيا در حيفا به سر مي برد يا در يعبد، دست زدند. آنها پس از ناكامي در قدم اول، در حالي كه هواپيماهاي شناسايي مشغول گشت بر فراز يورش بودند،‌به يعبد،‌محل استقرار نيروهاي قسام يورش بردند.پس از 5 رزو درگيري، هنگامي كه نيروهي اشغالگر از حضور شخص قسام بين مجاهدان اطمينان يافتند، حمله سختي بر گروه قسام وارد كردند كه با رشادت و پايمردي نيروهاي انقلابي با شكست مواجه شد. پس از اين شكست،‌ انگليس با فرستادن تعدادي از افراد پليس عرب و دوستان قسام،‌سعي در به تسليم كشاندن وي را داشت ولي قسام و همرزمان او،‌با رد تسليم و سازش،‌مبارزه تا نيل به شهادت را برگزيدند.
نيروهاي دولتي در پي حمله اي ديگر برآمدند و با انواع زره پوش، تانك و هواپيما، هجوم گسترده و سنگيني را عليه نيروهاي قسام صورت دادند. انقلابيون پس از اطلاع از اين هجوم سنگين،‌به قسام پيشنهاد كردند با محافظان خود، از صحنه جنگ بيرون رود ولي او اين پيشنهاد را نپذيرفت و آماده جنگ و شهادت شد.
در تاريخ 20 دسامبر 1935، درگيري سختي بين انقلابيون و نيروهاي دولتي به وقوع پيوست و طي آن تعداد زيادي از افراد دشمن كشته و گروهي از انقلابيون به شهات رسيدند و جمع ديگري زخمي شدند. در عصر همين روز درگيري ديگري شروع شد و طي آن شيخ عزالدين قسام شهيد و عده ديگري از همرزمانش مجروح گرديدند. پس از شهادت قسام، ديگر همرزمان وي با شكستن حلقه محاصره، به شمال فلسطين گريختند و جنازه فرمانده شهيد خود را به شهر حيفا بردند.
براي شركت در مراسم تشييع جنازه قسام، تعداد زيادي از رهبران و بزرگان فلسطين راهي حيفا شدند و اين شهر مملو از جمعيتي بود كه از سراسر فلسطين آمده بودند.
مردم، پيكر قسام را كه به پرچم هاي سوريه، مصر، عراق، عربستان و يمن مزين بود، بر دوش حمل كردند و آن را در قبرستان ياجور نزديك روستاي شيخ،‌در هفت كليومتري حيفا به خاك سپردند. مراسم تشييع جنازه ساعت ها به طول انجاميد و خود به خود تظاهرات بزرگي تبديل شد. در طول مسير، درگيري هاي خونيني بين مردم و نيروهاي دولتي درگرفت كه منجر به زخمي شدن تعدادي از افراد دو طرف گرديد.
..................................................................................................................
منبع: دايره المعارف علماي مجاهد، محمد‌حسن رجبي، مركز اسناد انقلاب اسلامي.
يکشنبه 7 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 295]