گزيده سرمقاله روزنامه‌هاي امروز نظاميان و آينده پاكستان

واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: گزيده سرمقاله روزنامه‌هاي امروز نظاميان و آينده پاكستان
جام جم آنلاين: روزنامه‌هاي صبح امروز در سرمقاله‌ها و يادداشت‌هاي خود به مهمترين مسائل روز ايران و جهان پرداخته‌اند از جمله«نظاميان و آينده پاكستان»،«چرا مصلحت سنجى؟»،«افزايش تنش بين روسيه و امريكا»،«تحولات دروازه شرقي ايران»،«خاتمي به اصلا ح طلبان پاسخ دهد» و... كه گزيده برخي از آنها در زير مي‌آيد.

جمهوري اسلامي

«نظاميان و آينده پاكستان» عنوان سرمقاله‌ي امروز پنجشنبه‌ي روزنامه‌ي جمهوري اسلامي است كه در ابتداي آن مي‌خوانيد؛استعفاي ژنرال پرويز مشرف از رياست جمهوري پاكستان كه با استقبال گرم و جشن و شادماني مردم اين كشور مواجه شد درس عبرت مهمي براي همه حكومت هاي ديكتاتوري است.

در ادامه يادداشت آمده است؛با اينكه دولت ائتلافي پاكستان متشكل از سران احزاب مسلم ليگ شاخه نواز شريف و حزب مردم كه در چند ماه اخير خواستار استيضاح مشرف شده و اخيرا 2 روز به وي فرصت تصميم گيري داده بودند عامل استعفاي وي هستند فقط واشنگتن اصرار داشت كه ژنرال در قدرت حفظ شود و موضوع بركناري وي مسكوت بماند. بدين ترتيب چنين بنظر مي آيد كه واشنگتن هم از حمايت ژنرال دست برداشته و مجبور به عقب نشيني در برابر افكار عمومي پاكستان شده است . با در نظر گرفتن شكست هاي سياسي آمريكا در افغانستان عراق لبنان و تقريبا در كل منطقه قاعدتا كناره گيري ژنرال مشرف در شرايط فعلي را هم بايستي حذف يكي ديگر از متحدين آمريكا در منطقه ارزيابي كرد. با اينهمه اين احتمال وجود داردكه مخالفان ژنرال مشرف در مورد حفظ منافع واشنگتن وعده هائي به آمريكا داده باشند. نكته اي كه اين گمانه زني را تقويت مي كند اينست كه هيچ يك از مقامات آمريكا در مقطع كنوني براي حمايت از مواضع ژنرال مشرف پيشقدم نشده اند درحالي كه قبلا كاخ سفيد و وزارت خارجه آمريكا در انجام چنين اقدامي ترديد به خود راه نمي دادند.

نويسنده سرمقاله‌ي امروز جمهوري اسلامي معتقد است؛ با اين همه دستهاي آشكار و پنهان در صحنه سياسي پاكستان بيش از هر زمان ديگري نقش آفرين است . فراموش نكنيم كه خانم بوتو با ژنرال مشرف از طريق « رابطين قدرت » به تفاهم ضمني رسيده بودند كه خانم بوتو به نخست وزيري برسد و ژنرال مشرف هم قدرت رياست جمهوري را حفظ كند ولي با مرگ خونين بوتو مشخص نشد كه ژنرال به وي خيانت كرده و ضمن جلب اعتماد از پشت خنجر زده و يا كسانيكه از اين تفاهمات سياسي خشمگين شده اند بازي قدرت را ناكام ساخته اند. واقعيت امر هرچه باشد روند حوادث نشان داد كه پيمانه براي ژنرال پر شده و اكنون وقت خداحافظي فرا رسيده است . البته ژنرال مشرف در شرايطي از قدرت كنار گذاشته شده كه در نظام قضائي نظام قانونگذاري و در نظام اجرائي كمترين پايگاه قابل ذكري را در اختيار ندارد.

با اين همه هنوز يك قدرت ديگر هم در پاكستان وجود دارد كه نمي توان آنرا ناديده گرفت و آن قدرت ارتش نيروهاي مسلح و سازمان هاي اطلاعاتي ـ امنيتي است . پاكستان در طول دوران پس از شكل گيري و استقلال خود كودتاهاي متعددي را تجربه كرده كه در طول 30 سال اخير حداقل 2 مورد كودتاي « ضياالحق » و « پرويز مشرف » از مواردي هستند كه نسل هاي اخير آنها را به خوبي به خاطر مي آورند.

در پايان مي‌خوانيد؛با توجه به اين واقعيت ها حتي اگر اين مرحله از انتقال قدرت به غيرنظاميان با مسالمت انجام شود اين نگراني همچنان وجود خواهد داشت كه نظاميان براي آينده پاكستان مشكلاتي پديد بياورند و مانع حاكميت احزاب سياسي بر اين كشور شوند. نفوذ قدرت هاي استعماري بويژه آمريكا و انگليس در پاكستان و وابستگي احزاب مطرح اين كشور به اين قدرت ها و بعضي دولت هاي منطقه از يكطرف و اوضاع بحراني منطقه بويژه افغانستان و تنش هاي تقريبا دائمي ميان هند و پاكستان عوامل مهم ديگري هستند كه ثبات سياسي پاكستان را تهديد مي كنند. اينها ضمنا بهانه هاي مناسبي نيز براي نظاميان پاكستان هستند تا هوس قدرت مداري را به اين زودي ها كنار نگذارند مگر آنكه از سرنوشت ژنرال مشرف پند گرفته باشند

جوان

يادداشت امروز روزنامه‌ي جوان با عنوان «چرا مصلحت سنجى؟» به قلام محراب ايرانى اينگونه آغاز مي‌شود؛ادامه حضور اسفنديار رحيم مشايى در دولت اصولگرا از نكات مورد سوالى است كه بسيارى از خوانندگان جوان در تماس با روزنامه از ما پرسيده اند و ما هنوز نتوانسته ايم جواب قانع كننده اى به جمعيت سوال كننده اما متعجب بدهيم.

راستى! چرا آقاى مشايى كه حتى حاضر نيست با يك عذرخواهى مساله را فيصله بدهد روى مواضع خود اصرار مى كند و بايد در سفر رئيس جمهور به تركيه و مصاحبه مطبوعاتى ايشان در كنار وى قرار گيرد و در آيين ملى و غرورآفرين پرتاب ماهواره مجددا در كنار رئيس جمهور قرار گيرد و حتى مشاور مطبوعاتى رئيس جمهور مساله مشايى را با تذكر قابل حل بداند!

به نظر مى رسد در موضوع آقاى مشايى بيش از اندازه مصلحت سنجى مى شود و نبايد به خاطر يك فرد هزينه هاى فراوانى را بر اصولگرايان وارد كرد.

اصولگرايى قائم به اشخاص نيست و معيارها بايد ملاك باشد نه اشخاص و مصلحت گرايى معيارها را كمرنگ مى كند. عزيزان خواننده مستحضر هستند كه ملت در كنار دولت تعريف مى شود و وقتى دولتى غاصب و جنايتكار است و ملتى نظامى و اشغالگر و عامل جنايات صهيونيست ها است دلسوزى براى آنها چه معنا پيدا مى كند و ابراز دوستى با ملت نظامى اسرائيل چه معنايى دارد؟

در اصولگرا بودن و تعهد دينى و انقلابى رئيس جمهور شائبه اى وجود ندارد ولى قطعا اصولگرا بودن ايشان حكم مى كند مشايى هر چه زودتر از جانب رئيس جمهور بركنار شود و به همه ثابت شود معيارها اصل هستند نه اشخاص و مصلحت سنجى سياسى در كار نمى باشد!

اعتماد

«افزايش تنش بين روسيه و امريكا»عنوان تحليل امروز روزنامه‌ي اعتماد است كه در آن مي‌خوانيد؛به رغم مخالفت شديد و حتي تهديدهاي روسيه، سرانجام توافقنامه استقرار سيستم دفاع موشكي امريكا در خاك لهستان به امضاي وزراي خارجه امريكا و لهستان رسيد. به نوشته نيويورك تايمز، كاندوليزا رايس وزير امور خارجه امريكا كه براي امضاي اين توافقنامه به ورشو رفته بود در اظهاراتي نمادين تاكيد كرد «هيچ كشوري» هدف اين سيستم دفاع موشكي نيست و استقرار آن در خاك لهستان فقط براي تقويت سيستم دفاعي امريكا صورت مي پذيرد. اين در حالي است كه مذاكرات امريكا و لهستان در خصوص استقرار اين سيستم دفاعي به بن بست رسيده بود اما هفته گذشته و به دنبال ورود نيروهاي روسيه به خاك گرجستان، سران واشنگتن و ورشو براي استقرار اين سيستم به توافق رسيدند. ظاهراً عمليات نظامي روسيه در منطقه، انگيزه لازم را براي احياي مذاكرات در اين خصوص فراهم كرده است زيرا لهستان به عنوان يكي از كشورهاي بلوك شرق سابق، به صورت مستقيم تحت تاثير اقدامات روسيه در منطقه قرار دارد.براساس توافقنامه يي كه ميان امريكا و لهستان به امضا رسيده، يك سيستم موشكي پاتريوت امريكا از آلمان به لهستان انتقال مي يابد و حداقل تا مدتي، پرسنل نظامي امريكا آن را هدايت خواهند كرد.

همچنين قرار است لهستان ميزبان ده سيستم ردياب موشك شود. اين سيستم به لهستان قدرت شناسايي و سرنگوني موشك هاي بالستيك را خواهد داد. در همين حال، يك سيستم رديابي راداري جداگانه نيز قرار است در جمهوري چك مستقر شود، اما استقرار آن احتمالاً تا قبل از سال 2012 ميلادي انجام نخواهد گرفت. روسيه به شدت از برنامه هاي امريكا براي استقرار سيستم هاي ضدموشكي در كشورهاي كمونيستي سابق در اروپاي مركزي انتقاد كرده و به خصوص توافقنامه امريكا و لهستان در اين خصوص را عاملي در جهت تيره كردن روابط امريكا و روسيه خوانده است. پس از انتشار خبر امضاي قطعي توافقنامه امريكا و لهستان، روسيه حتي تهديد كرد در صورت لزوم، كشورهاي بلوك شرق را هدف حمله قرار خواهد داد. ژنرال آناتولي نوگويتسين از مقامات ارشد وزارت دفاع روسيه در همين خصوص گفت لهستان با امضاي اين توافقنامه و پذيرش ميزباني سيستم دفاع موشكي امريكا، خود را با پيامدهاي پيش بيني نشده يي مواجه خواهد ديد و اقدام لهستان «بي پاسخ» نخواهد ماند، اما با اين وجود، مقامات امريكايي سعي كرده اند استقرار اين سيستم دفاع موشكي را به تهديدهاي احتمالي از جانب ايران نسبت بدهند.

لهستان نيز منافع خود را در چارچوب اين توافقنامه دنبال مي كند و درصدد است حضور نظامي امريكا را در منطقه تقويت كند، زيرا نفوذ روسيه در كشورهاي كمونيستي سابق به شدت رو به افزايش است. وزير امور خارجه امريكا پس از امضاي اين توافقنامه اظهارنظرهايي هم در مورد لهستان داشت كه بيشتر به اغراق گويي و مبالغه شباهت پيدا كرده بود. رايس گفت؛ «شايد كشوري به صورت كوتاه مدت از آزادي محروم شود، اما اين محروميت دائمي نخواهد بود. لهستان كه تاريك ترين دوران را پشت سرگذاشته، هميشه مدافع بزرگ آزادي بوده است.» وزير امور خارجه امريكا همچنين از تعميق دوستي امريكا و لهستان سخن به ميان آورده و گفته است؛ «مهم ترين مساله در زمان وقوع مشكلات، داشتن دوستان خوب است، اما از آن مهم تر داشتن دوستاني است كه آرزوها، اهداف و روياهاي مشتركي داشته باشند و دوستي امريكا و لهستان نيز از همين دست است.» در حالي كه رايس و رادك سيكورسكي وزير امور خارجه لهستان در دفتر نخست وزيري اين كشور مشغول امضاي توافقنامه استقرار سيستم دفاع موشكي امريكا در لهستان بودند، در خارج از اين دفتر، تظاهركنندگان زيادي جمع شده بودند و شعار مي دادند «مسكو را تجربه كرديم؛ واشنگتن را نمي خواهيم.» اما مقامات لهستاني مصرانه تاكيد دارند امضاي اين توافقنامه به سود لهستان است و لهستان به عنوان يك كشور مستقل در اين خصوص تصميم گيري كرده است.

كيهان

يادداشت روز روزنامه‌ي كيهان با عنوان «تحولات دروازه شرقي ايران» به قلم سعد الله زارعي اينگونه آغاز مي‌شود؛كناره گيري پرويز مشرف از قدرت و مباحثاتي كه طي يكي-دو هفته اخير در جامعه پاكستان درباره «آينده پاكستان» مطرح گرديد و نيز سيال ماندن شرايط اين كشور پس از كناره گيري رئيس جمهور، ابهامات زيادي را درباره سرنوشت كشوري كه مي توانيم آن را «دروازه شرقي ايران» بدانيم، به وجود آورده است. در اين ميان ترسيم چشم انداز اين تحولات هرچند به غايت دشوار باشد ضروري به نظر مي رسد. اين قلم در نظر دارد با اشاره به عوامل تاثيرگذار در تحولات آتي همسايه شرقي تا حدي به ترسيم چشم انداز پيش رو بپردازد:
1-در طول دوره 61 ساله حيات سياسي پاكستان، نظاميان قدرت اصلي پاكستان بوده اند به گونه اي كه در بيش از 72درصد اين دوران دولت هاي نظامي بر پاكستان حاكم بوده است و دو حزب مردم و مسلم ليگ -شاخه نواز- در كل اين دوران تنها 17 سال- يعني 28درصد زمان- در راس دولت بوده اند كه عمدتاً نيز اين دولت ها ائتلافي بوده اند. عمر اين دولت ها - به جز دولت ذوالفقارعلي بوتو كه 6 سال به درازا كشيد- عموماً 2 تا 3 سال بوده است در حاليكه دولت هاي نظامي بين 3 تا 9 سال دوام آورده اند. بر همين اساس مي توان گفت ارتش كماكان در پاكستان بعنوان منبع اصلي قدرت مطرح خواهد بود. حال سوال اين است كه اولا در پشت پرده چه توافقي ميان ارتش و دستگاه سياسي پاكستان براي كنار گذاشتن مشرف شده است. ثانياً نقش ارتش در تحولات آتي چگونه است؟ آيا نظاميان اجازه مي دهند قدرت در پاكستان صرفاً در چارچوب مذاكرات دو حزب مردم و مسلم ليگ نواز جابجا شود؟

2-«شبه نظاميان مذهبي» يكي از كانون هاي مهم قدرت پاكستان و افغانستان به حساب مي آيند. اين شبه نظاميان كه در حال حاضر بر بيش از نيمي از ايالت هاي پاكستان عملاً تسلط دارند، در تعارض با آمريكا و لائيك ها- بخصوص حزب مردم- قرار دارند. در عين حال شبه نظاميان مذهبي به ISI-سازمان اطلاعاتي ارتش پاكستان- و احزابي نظير مسلم ليگ قرابت فكري دارند. با اين وصف آيا رئيس جمهور، دولت آينده و ارتش پاكستان- آنگونه كه آمريكايي ها طلب مي كنند- به سخت گيري بيشتر عليه «شبه نظاميان مذهبي» روي مي آورند و يا مانند مشرف- به دلخواه يا نه ناچار- از سياست مدارا و يكي به ميخ و يكي به نعل- يا بقول آمريكايي ها وقت گذراني- پيروي خواهند كرد؟
3-آمريكايي ها سياست«كار با دولت هاي ضعيف» را بر كار با دولت هاي قوي بعنوان سياستي ترجيحي مدنظر دارند با اين وصف آيا پاكستان فعلي اقتضاي استقرار دولت قوي دارد يا دولت ضعيف. اگر آمريكا براي جمع كردن شرايط پاكستان بخواهد استثناء قائل شده و به ايجاد دولتي قوي در اسلام آباد كمك كند، اين دولت قوي بدون ارتش و صرفاً با همكاري دو يا چهار حزب ائتلافي فعلي چگونه ميسر است؟ آمريكا براي حل اين تناقض چگونه عمل خواهد كرد؟

4- دو حزب مسلم ليگ شاخه نواز و مردم به رهبري عاصف علي زرداري درباره دو پست مهم رياست جمهوري و نخست وزيري چگونه تصميم خواهند گرفت؟ در شرايط فعلي پست رياست جمهوري به دليل تسلط بر ارتش و داشتن اختيار انحلال مجلس و انتصاب قضات ديوان عالي پاكستان از پست نخست وزير مهم تر است. در حال حاضر دو حزب ياد شده با تشكيل «كميته كارشناسي» درصدد برآمده اند تا قانون اساسي تكميلي سال 1348 را بازنگري كرده و اختيارات رياست جمهوري را بخصوص در موضوع انحلال مجلس و بركناري قضات ديوان عالي محدود نمايند. اما بلافاصله اين سؤال خودنمايي مي كند كه اگر بخشي از قدرت رياست جمهوري به نخست وزير يا رياست مجلس يا اكثريت نمايندگان مجلس ملي منتقل شود در آن صورت آيا حزب مسلم ليگ حاضر است پست رياست جمهوري را در قبال دادن امتيازاتي در دولت قبول كند؟

5- تحولات كنوني پاكستان تا چه اندازه در «مديريت آمريكا» قرار دارد. ترديدي نيست كه در شرايط فعلي آمريكا مهمترين بازيگر خارجي تحولات پاكستان است. با اين وصف چند سؤال محوري در اين رابطه خودنمايي مي كند: آيا نسبتي ميان سفر يوسف رضا گيلاني نخست وزير عضو حزب مردم پاكستان به آمريكا و كنار گذاشتن مشرف وجود دارد؟ آمريكا براي اينكه موقعيت خود را حفظ كند ناچار است نوعي تعادل و توازن را در صحنه قدرت ميان طوايف و احزاب به وجود آورد. اما اين امر در كشوري با خصوصيات تفرقه آلود پاكستان چگونه ميسر است. نبايد فراموش كرد كه همكاري حزب مسلم ليگ نواز با غلام اسحاق خان رئيس جمهور وقت در 18 مرداد 1369 به بركناري بوتو از قدرت انجاميد، بار ديگر بوتو در 15 آبان 1375 با همكاري حزب مسلم ليگ و ارتش از قدرت كنار گذاشته شد. در سال 1372 با همكاري بوتو و ارتش، نواز شريف به اتهام فساد از قدرت كنار گذاشته شد. اين دو حزب در شرايط فعلي چگونه مي توانند از طريق دولت ائتلافي و يا تقسيم پست رياست جمهوري و مجلس «قدرت واحد» به وجود آورند؟
6- پاكستان در نقطه حساسي قرار دارد، هند، چين و روسيه همواره از «ثبات» در پاكستان حمايت و بي ثباتي را در نقطه مقابل منافع ملي خود ارزيابي كرده اند. اين ثبات نوعاً با استقرار دولت هاي زودگذر حزبي ميسر نبوده است، برهمين اساس اين 4 دولت كه چهار قدرت منطقه اي نيز به حساب مي آيند روند تحولات پاكستان را با دقت زير نظر خواهند داشت و طبعاً از اين رابطه براي بهبود وضع امنيتي پاكستان استفاده خواهند كرد. اين موضوع با سياست آمريكايي ها كه انتقال قدرت به احزاب داراي عمق محدود خواهد بود منافات دارد و چالش هايي را پديد مي آورد. در اين بين توازن ميان رابطه پاكستان با آمريكا از يك سو و رابطه پاكستان با اين 4 قدرت منطقه اي از سوي ديگر از اهميت ويژه اي برخوردار است. آيا سيستم فعلي پاكستان- و تركيب آمريكا و لائيك ها- مي تواند اين توازن را پديد آورد؟

7- سرنوشت ناامني هاي كنوني پاكستان كه با كناره گيري مشرف به نحو چشمگيري فزوني گرفته است چه مي شود؟ آيا اين مربوط به دوره گذار- چندماهه- مي شود و يا اينكه نيروهاي محذوف در صحنه سياسي پاكستان با گسترش آن درصدد به لرزش درآوردن پايه هاي سيستم آينده به قصد انهدام آن هستند؟
در يك جمع بندي از اين مسائل، بايد گفت صحنه تحولات پاكستان چند وجهي است و از اين رو مديريت آن كار دشواري است. اختلافات موجود ميان دو حزب حاكم فعلي نيز جدي تر از آن است كه به سادگي رفع و رجوع شود. قدرت هاي منطقه اي همسايه پاكستان نيز منافع خود را در نقطه مقابل طرح يك جانبه گرايانه آمريكا ارزيابي مي كنند.

در پاكستان وقوع كودتاي جديد منتفي نيست. البته «اشراف كياني» فرمانده ارتش كه هنوز هم مورد اعتماد پرويز مشرف مي باشد از پرهيز ارتش از ورود به بازي سياسي خبر داده است ولي اين را نمي توان به يك «سياست» تعبير كرد. اين يك تاكتيك است كه مي تواند تغيير كند و اوضاع را دگرگون نمايد. در عين حال بايد يادآور شد كه پاكستان همواره هزينه هاي گزافي را بابت كودتاهاي نظامي داده و سيستم سياسي پاكستان را تضعيف كرده است.
پاكستان براي آمريكايي ها يك نقطه حساس به حساب مي آيد برهمين اساس از مدت ها قبل زمزمه جابجايي توجه يا توزيع توجه به دو سوي مرز ايران- عراق و پاكستان- در محافل آمريكايي مطرح بوده است. اما ترديدي نيست كه با وجود اقتدار فراوان «شبه نظاميان مذهبي» و ارتباط فعال آنان با ISI پاكستان و ارتش اين كشور، پاكستان نقطه مناسبي براي فعاليت جديد آمريكا نيست.
درباره تفسير تحولات پاكستان نبايد تعجيل كرد چرا كه براي تحليل دقيق اين تحولات يافتن پاسخ روشن سؤالات مطروحه در اين يادداشت ضرورت دارد.

مردم سالاري

«خاتمي به اصلا ح طلبان پاسخ دهد»عنوان يادداشت امروز روزنامه‌ي مردم سالاري به قلم آرش محبي است كه در آن مي‌خوانيد؛اصلا ح طلبان اگر چه به لحاظ رسانه اي و برگزاري چندين جلسه وارد فاز انتخابات شده اند اما جريان محافظه كار به سرعت در حال سر و شكل دادن به سازماندهي خود براي حضور در انتخابات رياست جمهوري است.

در ادامه يادداشت آمده است؛از ميان تمام نام هايي كه براي كانديداتوري انتخابات رياست جمهوري مطرح هستند حضور هيچ كس به اندازه رئيس جمهور فعلي در انتخابات، آتي مسجل نيست. برخي تحليل گران معتقدند استعفاي داوود احمدي نژاد از سازمان بازرسي رياست جمهوري جنبه انتخاباتي دارد و احمدي نژاد قصد دارد از برادرش در ستاد انتخاباتي خود به نحو احسن استفاده كند. تجربه هاي گذشته در انتخابات شوراي شهر و مجلس باعث شده است كه براي پيش نيامدن مشكل در راه اندازي ستادهاي انتخاباتي حاميان دولت كه منويات رئيس جمهور را دنبال مي كنند و اعتراض مخالفان به دخالت مستقيم دولت در انتخابات احمدي نژاد اين بار پيش دستي كند و ستاد انتخاباتي خود را همراه با استعفاي برادر و حضور وي در راس اين ستاد كليد بزند.

قرائن و شواهد ديگري از جمله اجراي طرح تحول اقتصادي نيز حاكي از آن است كه احمدي نژاد براي انتخابات رياست جمهوري برنامه ريزي مفصلي انجام داده و قصد دارد سنت 8 سال رياست جمهوري پيشينيان را ادامه دهد.
ساير محافظه كاران نظير قاليباف نيز كما بيش در خوف و رجا» حضور به سر مي برند و در صورت مهيا شدن فضا و شرايط مناسب در قامت يك رقيب براي احمدي نژاد در انتخابات حضور پيدا خواهند كرد.
نام گزينه هاي ديگري نيز از اردوگاه محافظه كاران براي كانديداتوري به گوش مي رسد و اين جريان تنها دغدغه حضور واحد يا متكثر در انتخابات آتي را دارد.
در ميان اصلاح طلبان اما اوضاع كمي متفاوت است. سيد محمد خاتمي به عنوان گزينه مورد اجماع اكثر گروه هاي اصلاح طلب هنوز نظرش را درباره حضور در انتخابات اعلام نكرده است و به تعبيري ديگر اصلاح طلبان هنوز لنگ «بله»، گفتن خاتمي هستند. مراسم درخواست از آقاي خاتمي براي حضور در انتخابات كمي طولاني شده است و خواستگاران سمج نيز كم كم به سردرگمي و گيجي مبتلا شده اند. خاتمي نه حضور و نه عدم حضورش را به طور قاطعانه اعلام نكرده است و اصلاح طلباني كه به محبوبيت و كارداني وي اعتقاد دارند كما بيش منتظر اعلام نظر قاطع از سوي وي هستند. هر چند انتظار براي خاتمي با توجه به سابقه، محبوبيت كم نظير و از همه مهم تر چهره مقبول و جهاني وي به خستگي اش مي ارزد اما بايد به هوش بود كه تطويل بيش از اندازه در شنيدن پاسخ خاتمي مي تواند فرصت گپ و گفت درون گروهي و برنامه ريزي مناسب را از اصلاح طلبان سلب كند.

در بخش ديگر يادداشت آمده است؛به جاست كه سيد بزرگ اصلاحات سريع تر تكليف اصلاح طلبان را روشن كند و اگر قصد حضور جدي در انتخابات را دارد با پاسخ آري خود اجازه دهد اصلاح طلبان وارد فاز جديد رقابت انتخابات رياست جمهوري دهم يعني برنامه ريزي و تشكيل ستاد اجرايي شوند و در صورتي كه پاسخش براي حضور منفي است تا فرصت هست دست اصلا ح طلبان را براي انتخاب گزينه جديد باز بگذارد.

تجربه انتخابات گذشته نشان داده است كه جريان محافظه كار اگر در ابعاد گوناگون از جمله دموكراسي خواهي، پايبندي واقعي به جريان و انديشه امام، اخلا ق گرايي در سياست و... دست بالا يي نسبت به اصلا ح طلبان ندارد اما در سازمان دهي گروهي و تشكيل ستادهاي اجرايي و عملياتي به دليل امكانات در اختيارش و ماهيت ذاتا سازمان يافته نسبت به اصلا ح طلبان دست پيش را دارد.

رسالت

«جامعه پادگاني اسرائيل و يك تذكر»عنوان سرمقاله‌ي روزنامه‌ي صبح امروز رسالت به قلم امير محبيان است كه در آن مي‌خوانيد؛در عرف عام هر چه كه «ضرر ندارد، سودمند مي دانند» ولي در ميان سياستمداران «هر چه كه سودمند نيست، هزينه زا مي دانند.» واژگان در حوزه سياست اثراتي بيش از حوزه عمومي دارد و لازم است سياستمداران هر كلام را قبل از بيان از منظرهاي متفاوت مورد ارزيابي قرار دهند، طرح مباحثي كه مستقيما با عرف مقبول سياسي و اجتماعي نظام چالش جدي دارد، صرفا به مخدوش شدن چهره دولت اصولگرا مي انجامد كه به هيچ وجه مطلوب نيست.

اكنون لازم است پس از طرح مباحث مطروحه توسط آقاي مشايي ارزيابي سناريوهاي محتمل، از دلايل بيان اين عبارات كه دال بر اظهار دوستي با مردم اسرائيل است، صورت گيرد. پرسش اصلي اينست، اين عبارت يا داراي پيام است يا بدون هدف از گوينده صادر شده است؟ اگر بي هدف اين سخن گفته شده است و عليرغم اعتراضات بر آن تاكيد مي شود، عمل نامعقولي انجام گرفته و بدتر از آن، اصراري است كه بر تكرار آن، آن هم بر خلاف موج اجتماعي صورت مي گيرد. اما اگر اين سخنان هدفدار انجام گرفته و غرض ارسال پيامي است، آن پيام چيست و مخاطب آن كدامست؟ اگر مخاطب، توده هاي مردم ايران و نخبگان هستند كه با فضاي مخالف پديد آمده طبعا نبايد بر آن تاكيد گردد ولي اگر هدف و مخاطب در خارج از مرزها بوده و در حوزه ديپلماسي قرار دارد، كدامين كشور قرار است چه پيامي را به چه دليلي دريافت كند؟ در محافلي گفته مي شود كه اثرات تبعي سفر آقاي هوشنگ اميراحمدي، ارسال پيام هاي اين گونه است؟ در صحت اين فرضيه و عقلاني بودن آن و حتي مفيد بودن آن ترديدهاي جدي وجود دارد. زيرا بر فرض تقريبا محال اين فرض درست باشد، از دولت احمدي نژاد كه صريح ترين مواضع را عليه رژيم صهيونيستي داشته است، اين عبارات فقط عقب نشيني محض بدون هر گونه فايده آن هم بر خلاف اصول مسلم سياست خارجي نظام و بالاتر از همه تناقض در سياست خارجي استنباط مي شود. لذا عقلا نمي توان پذيرفت كه اين سخنان بخشي از سياست ديپلماتيك دولت اصولگراي احمدي نژاد است.

از سوي ديگر، اگر اين بيانات صرفا، سخناني شخصي با تاويلاتي دروني است مثلا با هدف ايجاد شكاف ميان مردم و دولت اسرائيل يا تلطيف روابط با شهروندان آن رژيم همزمان با تشديد بيانات خصومت آميز عليه رژيم اشغالگر صهيونيستي است، به نظر مي رسد كه اين روش بر پايه نگرش غيردقيق صورت گرفته و نشانگر آنست كه تحليلي دقيق از ماهيت جامعه پادگاني اسرائيل وجود ندارد. بنابراين، با نگاهي اجمالي آثار و تبعات اين اظهارات در مجموع عبارت از: -1 ايجاد اختلاف نظر در ميان اصولگرايان در يك موضوع غيراختلافي -2 ايجاد خدشه در رويكرد مستقيم ضد صهيونيستي دولت -3 پديدآوري هزينه هاي غيرلازم براي دولت آن هم در آستانه انتخابات رياست جمهوري -4 پيدايش فضاي مانور براي جبهه رقيب سياسي كه به نوعي زمينه احياي سياسي آنها را فراهم مي آورد هر چند تاكيد آنها بر موضع ضدصهيونيستي اساسا مثبت تلقي مي شود. لذا در مجموع بر اين باورم با هر دليلي اين سخنان ابراز شده باشد، نشان از اشتباه جدي در تحليل داشته و ضروري است دولت اصولگراي دكتر احمدي نژاد و شخص گوينده سخن موج افكار عمومي و نيز واكنش نخبگان در قبال اين گفته را ناديده نگرفته و پاسخ مثبت به خواست اجتماعي مبني بر اصلاح موضع را جدي بيانگارند، زيرا همين امر ممكن است بر سرنوشت انتخابات آتي تاثيرگذار باشد.

دنياي اقتصاد

«الگوي موفق آزادسازي»عنوان سرمقاله‌ي روزنامه‌ي دنياي اقتصاد به قلم مهدي نصرتي است كه در آن آمده است؛اتوبوس‌هاي شهري بخش خصوصي كه در كنار اتوبوس‌هاي شركت واحد فعاليت مي‌كنند، نمونه مناسبي براي ارزيابي و طراحي الگوي خصوصي‌سازي در ايران است. مطابق اين الگو به جاي اينكه شركت‌ها و خدمات دولتي واگذار شوند، به بخش خصوصي اجازه داده مي‌شود كه در حوزه‌هاي فعاليت دولت وارد شود و در كنار دولت به ارائه خدمات بپردازد. به اين‌ترتيب بسياري از شهروندان حاضرند قدري هزينه بيشتري بپردازند ولي از خدمات بهتري برخوردار شوند، ضمن اينكه شهرونداني كه از توان مالي كمتري برخوردارند كماكان مي‌توانند از خدمات بخش دولتي بهره‌مند شوند.

اين مدل علاوه بر اينكه موجب افزايش رفاه شهروندان مي‌شود، مي‌تواند همه مزاياي بالقوه يك خصوصي‌سازي صحيح را در پي داشته باشد؛ از جمله اينكه: فشار كمتري به بودجه دولت وارد مي‌شود، افزايش قيمت‌ها به لحاظ سياسي راحت‌تر توجيه مي‌شود زيرا كسي از بخش خصوصي توقع ارائه خدمات مجاني را ندارد و با عدالت سازگارتر است زيرا به اين‌ترتيب هزينه استفاده از خدمات را كساني مي‌پردازند كه از آنها استفاده مي‌كنند.

به اين ترتيب پيرزني كه در روستاهاي سيستان زندگي مي‌كند يا دانش‌آموزي كه در كوهستان‌هاي كهكيلويه ساكن است، مجبور نيست در هزينه حمل‌ونقل شهروندان تهراني شريك شود. همچنين از آنجايي كه بخش خصوصي به دنبال سود است تخمين درست‌تري از ميزان تقاضا خواهد داشت و سرمايه خود را در جاهايي صرف مي‌كند كه سودآور‌تر باشد و برخلاف بسياري از سرمايه‌گذاري‌هاي دولتي اتلاف منابع صورت نخواهد گرفت. اما همه اين منافع در صورتي محقق خواهد شد كه بحث تنظيم بازار توسط دولت (regulation) به درستي صورت گيرد. اگر تنظيم بازار به درستي اعمال نشود هيچ نفعي براي دولت و ملت نخواهد داشت و تنها مي‌تواند منجر به ايجاد رانت‌هايي براي بخش خصوصي مزبور شود.
در حال حاضر اتوبوس‌هاي خصوصي بعضا در چنين موقعيتي هستند: مردم بايد مانند گذشته مدت زيادي منتظر اتوبوس بمانند، با فشار و زور و دعوا موفق به سوار شدن به اتوبوس شوند و شرايطي را تحمل كنند كه سزاوار هيچ شهروندي نيست و با همه اين شرايط، هزينه چند برابر اتوبوس‌هاي دولتي را بپردازند. در اين ميان مشخص نيست با وجود تقاضاي بالا- يعني حجم زياد مسافران سرگردان در خيابان‌ها- و ظرفيت موجود براي عرضه-يعني امكان اشتغال افراد جديد و وارد كردن اتوبوس- چرا اين بازار گسترش پيدا نمي‌كند و شرايط انحصاري حفظ مي‌شود. در واقع تجربه اتوبوس‌هاي خصوصي، مدلي است كه در آن مي‌توان ساز و كار مناسب خصوسي‌سازي، مزاياي خصوصي‌سازي و نتايج نامطلوب انحصار بخش خصوصي و عواقب تنظيم نادرست بازار را ديد.
پنجشنبه 31 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جام جم آنلاین]

[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 272]