دانش - مشتي از خروار

واضح آرشیو وب فارسی:واحد مرکزي خبر: دانش - مشتي از خروار

دانش - مشتي از خروار

طاهره رنجبر:دست‌اندركاران علم هر سال در حدود 17 هزار گونه گياه و جانور جديد را شناسايي مي‌كنند. براي جلب نظر مردم نسبت به كشف اين‌گونه‌ها كه براي تكامل، بقا و حفاظت از آنها اهميتي كليدي دارد، كميته‌اي بين‌المللي از كارشناسان فهرستي از 10 گونه‌اي كه از همه شگفت‌انگيزتر و جالب‌تر بوده‌اند و در سال 2007 توصيف شده‌اند، را منتشر كرده است. از بين تمام گونه‌هاي گياهي و جانوري زنده يا منقرض شده‌اي كه در سال 2007 كشف شدند، فقط 10 گونه در جشن سالروز تولد كارل لينه، مبدع سيستم رده‌بندي و نامگذاري دواسمي‌ گونه‌ها، در 23 مه برگزيده شدند. گفتني است كه امسال (2008) دويست و پنجاهمين سالگرد شناسايي و نامگذاري حيوانات به روش لينه‌اي است. در اين فهرست كه هر سال توسط انستيتو بين‌المللي اكتشاف‌گونه‌ها (IISE) در دانشگاه آريزونا تهيه مي‌شود، جايگاه نخست متعلق به يك سفره‌ماهي الكتريكي با نام علمي Electrolux addisoni است. اين نامگذاري بيانگر نحوه تغذيه اين جانور است كه غذا را مانند جاروبرقي مي‌مكد. اين‌گونه كه در سواحل شرقي آفريقاي جنوبي كشف شده در كف اقيانوس حركت مي‌كند و مي‌تواند با بهترين جاروبرقي‌ها رقبت كند. رديف دوم به يك دايناسور منقار اردكي 75ميليون ساله اختصاص دارد كه در جنوب شرقي ايالت يوتاي آمريكا و توسط تيمي از موزه ديرين‌شناسي آلف (كاليفرنيا) كشف شده است. دانشمندان سلسله گياهان را هم در اين فهرست از ياد نبرده‌اند و علف خوش‌طعمي به نام Tecticornia bibenda كه متعلق به غرب استرالياست را نيز در آن گنجانده‌اند. سوسك كرگدني، megaceras briasaltini كه به نظر دانشمندان‌ شبيه شخصيت «ديم» در فيلم «حشرات» ديزني است، هم براي خودش در اين فهرست جايي دست و پا كرده است.

هزارپاي علف‌خوار صورتي، يك قورباغه عجيب و غريب، يكي از سمي‌ترين مارهاي جهان، يك خفاش ميوه‌خوار، نوعي قارچ و بالاخره يك عروس دريايي كه به نام قرباني‌اش malo kingi ناميده مي‌شود، ديگر برگزيدگان اين فهرست‌اند.
كوئنتين ويلر (Q.wheeler)، حشرت‌شناس و مدير انستيتوي بين‌المللي اكتشاف گونه‌ها، مي‌گويد: «اين كميته بين‌المللي ـ كه اعضاي آن كارشناسان تاكسونومي‌اند و اين 10 گونه برگزيده را از بين هزاران گونه كشف شده سال 2007 دوجين كرده‌اندـ سعي دارد توجه مردم را به تنوع زيستي، رده‌بندي و اهميت موزه‌هاي تاريخ طبيعي و باغ‌هاي گياه‌شناسي جلب كند.» تاكسونوميست‌هايي كه در انتخاب اين 10 گونه شركت داشته‌اند، از اين فرصت استفاده كرده‌اند تا در گزارش درخواست كمك خود (SOS) نسبت به وضعيت گونه‌هاي مشاهده شده روي زمين هشدار دهند. در مجموع 16969 گونه در سال 2007 كشف و توصيف شدند؛ يعني به عبارتي مي‌شود روزي 50 گونه. بسياري از اين گونه‌ها جزء بي‌مهرگان و گياهان آوندي‌اند و نشان مي‌دهد كه ما تا چه اندازه نسبت به بسياري از گونه‌ها كه ظاهرا كمتر جلب توجه مي‌كنند، كوتاهي كرده‌ايم. به گفته نويسندگان گزارش SOS، دانشمندان براي جست‌وجوي حيات روي زمين دلايل بسياري دارند: از جمله براي كشف و ثبت نتايج تاريخ تكامل، ايجاد اطلاعات پايه درباره گونه‌هاي روي زمين و چگونگي پراكنش آنها براي كمك به مبارزه با گونه‌هاي مهاجم و عوامل بيماري‌زا، گزارش درباره حفاظت زيستي و مديريت منابع و امكان‌پذير ساختن آنها.
دانش محدود ما درباره گونه‌هاي جهان
ويلر مي‌گويد: «ما در زمانه شگفت‌انگيزي زندگي مي‌كنيم. هر روز نسل جديدي از ابزارها روي شبكه اينترنت پديدار مي‌شوند كه بر تعداد گونه‌هايي كه هر سال كشف و توصيف مي‌شوند هر چه بيشتر خواهند افزود. اكثر مردم نه مي‌دانند كه دانسته‌هاي ما درباره گونه‌هاي زمين چقدر ناقص است و نه درك مي‌كنند كه تاكسونوميست‌ها در چه سطحي در جست‌وجوي تنوع‌ زيستي‌اند.»
از زماني كه لينه سيستم جديد نامگذاري دو‌اسمي را براي شناسايي گياهان و جانوران در قرن 18 ابداع كرد، تا به امروز در حدود 8/1 ميليون گونه توصيف شده‌‌اند. اين در حالي است كه دانشمندان تعداد گونه‌هاي جهان را بين 2 تا 100 ميليون برآورد مي‌كنند. البته بسياري از آنها بيشتر روي رقم 10 ميليون توافق دارند. ويلر مي‌افزايد: «دورتادور ما را تنوع حيرت‌انگيز گونه‌ها گرفته است و ما طوري وانمود مي‌كنيم كه انگار خيلي هم چيز مهمي نيست. زير نظر گرفتن گونه‌ها در سرتاسر جهان و توجه به ويژگي‌هاي منحصر به فرد آنها براي درك تاريخ حيات ضروري هستند به‌ويژه حالا كه با چالش زندگي روي سياره‌اي كه به سرعت در حال تغيير است، روبه‌رو هستيم.»
براي تاكسونوميست‌ها كشف گونه‌هايي كه روي سياره خودمان زندگي مي‌كنند، اهميت بيشتري دارد تا كشف حياتي كه ممكن است خارج از زمين وجود داشته باشد. اما از آنجايي كه مرغ همسايه غاز است، همان‌طور كه ويلر به درستي مي‌گويد، گويا جست‌وجوي حيات فرازميني به نظر بعضي‌ها چشمگيرتر و دهان پركن‌تر است. اعضاي كميته بين‌المللي كه اين 10 گونه را برگزيده‌اند، دانشمنداني از دانشگاه كانزاس (آمريكا)، باغ گياه‌شناسي سلطنتي لندن، موزه تاريخ طبيعي لندن و موزه علوم طبيعي مادريد هستند. در مجموع 15 مركز از كشورهاي مختلف در اين كميته نقش دارند.
Science Daily, May 31, 2008
دوشنبه 10 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: واحد مرکزي خبر]

[مشاهده در: www.iribnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 117]