واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: با ذکر یک صلوات بخوانید!
پیشانی نوشته:عده ای از تشنه کامان سرچشمه زلال معارف احمدی از محضر پر فیض استاد فرزانه قرآن حضرت آیت الله جوادی آملی سوالاتی پرسیده اند که معظم له در مجموعه دفاتری تحت عنوان نسیم اندیشه، به جرعه ای پاسخ، کام جانشان را سیراب نموده است. آنچه اینک می خوانید مشروح پاسخ معرفت بخش استاد است به یکی از سوالات مطرح شده در باب ذکر معجزه آسای "صلوات": از حضرت استاد آیت الله جوادی آملی پرسیده شد چرا بر صلوات پیش و پس از دعا تأكید شده است؟ تفاوت صلوات خدا بر پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم و صلوات خدا بر مؤمنان چیست؟ معظم له در پاسخ چنین گفتند:یكم. معنی صلوات بر پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم این است: «خدایا رحمتت را بر پیامبر و آل او نازل فرما». وقتی رحمت بر پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم نازل شود، به دیگران هم میرسد، چون او مجرای فیض است و اگر قرار است خیری به دیگران برسد، نخست باید به عنوان رحمت خاصه، بر آن حضرت نازل شود و سپس بر دیگران فرود آید. امام علی(علیهالسلام) میفرماید: دعاها یا حاجتهای خود را به صلوات بر رسول خدا محفوف (دربرگرفته و پیچیده) كنید، زیرا صلوات بر آن حضرت دعایی مستجاب است و چنین نیست كه خداوند یكی از دو حاجت را بر آورد و دیگری را رد كند.1امام سجاد(علیهالسلام) در صحیفه سجادیه، روش دعا و طلب حاجت را به ما میآموزد. در بسیاری فقرات ادعیه آن حضرت، صلوات بر پیامبرصلی الله علیه و آله و سلم مشاهده میشود و هرچه از خدا میخواهد، پیش یا پس از آن صلوات است، چون خدا در پرتو صلوات، دعای همراه آن را هم مستجاب میكند. دوم. مؤمن به جایی میرسد كه خدای سبحان و فرشتگان بر او صلوات میفرستند. این مسئله در سوره مباركه احزاب بازگو شده است؛ یعنی هم صلوات خدا و ملائكه بر پیامبرصلی الله علیه و آله و سلم و هم صلوات آنان بر مؤمنان آمده است. صلوات خدا كه صفت فعل اوست، همان نورانی كردن است. وقتی توفیقی نصیب انسان شد و در فضای دل تاریكی احساس نكرد، معلوم میشود كه صلوات خداوند و فرشتگان نصیب او شده است. امام علی(علیهالسلام) میفرماید: «لیسَ فی البرقِ الخاطفِ مستمتعٌ لمنْ یخوضُ فی الظلمةِ»5؛ برای انسانی كه در تاریكی فرو رفته و مسافری كه در شب تاریك ره گم كرده، رعد و برقِ لحظهای مفید نخواهد بود. انسان دنیازده مانند كسی است كه در تاریكی فرو رفته باشد، برای چنین شخصی نوری كه گاهی در دل میجهد و خاموش میشود، چندان مفید نیستخدای متعال در تجلیل از پیامبرصلی الله علیه و آله و سلم میفرماید: اِنّ اللّه و ملئكته یصلّون علی النبی... 2 وقتی خدا بخواهد بر پیامبر بزرگ خود صلوات بفرستد، همه فرشتگان را با خود همراه میكند؛ مانند اینكه وقتی مهمان عزیزی وارد شهری میشود، شخصی كه میخواهد از او به بهترین وجه تجلیل كند، با همه دوستان و آشنایان به دیدار او میرود. همچنین خدای متعال در تجلیل از مؤمنان و صلوات بر آنان میفرماید: هُوَ الّذی یُصلّی علیكم و ملئكتهُ لیُخرجكُمْ من الظُلماتِ اِلی النّور 3؛ یعنی خدا و فرشتگان، جداگانه بر مؤمنان درود میفرستند.
تفاوت این دو صلوات این است كه چون پیامبرصلی الله علیه و آله و سلم، خود نور و مصداق كامل و جعلنا له نوراً یمشی به فیالناس 4 است، خدای سبحان درباره ایشان به مسئله خروج از ظلمتها و رسیدن به نور مطلبی بیان نفرمود؛ ولی درباره مؤمنان فرمود: خداوند و فرشتگان بر شما درود میفرستند تا شما را از ظلمتها به نور برسانند، پس صلوات خدا به معنی نورانی كردن و به نور رساندن است. بنابراین، اگر توفیق اطاعت و انجام تكالیف شرعی نصیب ما شد و از احكام و آداب عبادات، كم و بیش به حكمت آنها راه یافتیم، باید بدانیم كه صلوات خدا و فرشتگان نصیب ما شده است، در غیر این صورت دچار لغزش و گرفتار گناه شدهایم. وقتی مؤمن نورانی شد، هم راه خود را میبیند و هم میتواند راهبر دیگران باشد. امام علی(علیهالسلام) میفرماید: «لیسَ فی البرقِ الخاطفِ مستمتعٌ لمنْ یخوضُ فی الظلمةِ»5؛ برای انسانی كه در تاریكی فرو رفته و مسافری كه در شب تاریك ره گم كرده، رعد و برقِ لحظهای مفید نخواهد بود. انسان دنیازده مانند كسی است كه در تاریكی فرو رفته باشد، برای چنین شخصی نوری كه گاهی در دل میجهد و خاموش میشود، چندان مفید نیست. در روایتی شریف از معصوم(علیهالسلام) ذیل آیه وَ ما تشاؤون اِلاّ اَنْ یشآء اللّهُ 6، نقل شده است: «بَل قُلوبنا أوعیةٌ لمشیّة اللّهِ»7؛ دلهای ما ظرف اراده خداست. خدای سبحان اگر بخواهد كار مشخصی انجام دهد. با اراده انجام میدهد. اراده خدا صفت فعل و زاید بر ذات اوست و در موجود ممكن و مظهر ظهور میكند. آن مظهر، قلب معصوم اولیای الهی است. لذا مرحوم استاد علامه طباطبایی(قدسسرّه) میفرمود: معنای صلوات بر محمد و آلمحمد(علیهمالسلام) این است كه خدایا رحمتت را بر آنان فرو فرست تا از آنان به ما برسد.8 اگر قرار است رحمتی ببارد، ابتدا بر این خاندان نازل میشود و سپس به دیگران میرسد، از اینرو طلب رحمت مستلزم اجابت دعاست. این سخن بلند از مرحوم سید حیدر آملی نقل شده است9 كه درباره حضرت ولیعصر(ارواحنا فداه) گفته میشود: «بیُمنهِ رُزق الوری و بوجوده ثبتت الأرض و السماء»10؛ به یمن وجود امام عصر(عج) جهانیان روزی میخورند و به پاس وجود او آسمان و زمین برجاست، پس همه بركات از این خانواده به سایرین میرسد. 11 فرآوری: شکوری_گروه دین و اندیشه تبیان1 ـ ر.ك: نهج البلاغه، حكمت 361.2 ـ سوره احزاب، آیه 43.2 ـ سوره انعام، آیه 122.3 ـ الكافی، ج 8، ص 23؛ شرح نهج البلاغه ابنابی الحدید، ج 20، ص435.4 ـ سوره انسان، آیه 30.5 ـ بحار الانوار، ج 25، ص 337.6 ـ ر.ك: المیزان، ج 16، ص 338.7 ـ البته این سخن به محقّق طوسی هم منسوب است.8 ـ سورهاحزاب، آیه 56.9 ـ ر.ك: نهج البلاغه، حكمت 361.10 ـ مفاتیح الجنان، دعای عدیله.11ـ جوادی آملی، نسیم اندیشه، دفتر یکم
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 436]