-
نخستین اطلاعات ما درباره به کارگیری شبنامه به اروپای قرن شانزدهم میلادی بازمیگردد. اولین بار اصلاحطلبان اروپای دوره نوزایی از این عمل برای آگاهی هم اقران خود سود جستند. برخلاف گفته برخی محققان که شکلگیری اصطلاح شبنامه را در ایران، پیشتر به دوره قاجار و از زمان پیدایش روزنامه عنوان میکنند، این جریان بیشتر در دورههای تاریخی مختلف ایران برای اعلام حرفی که زدنش بهطور عام غیرقانونی بوده یا هدف خاصی را منتقل م