علیت در فلسـفه شـرق و جنوب شرقی آسیا / فان پاتوق

- قانون علت و معلول و رابطه علیت از قدیمی--ترین و کشدارترین موضوعات فلسفی تلقی می شوند. مروری اجمالی بر نظریات مطرح شده در این خصوص نشان از فعالیت فیلسوفان غرب و فیلسوفان اسلامی دارد و نقش فیلسوفان آسیایی خصوصاً شرق و جنوب شرقی آسیا کم رنگ تر جلوه مي--كند. بی راه نیست اگر با توجه به گسترش تفکر بودا و هندو در این مناطق، نگرش متفکران این جغرافیا در خصوص علیت را متأثر از دو تفکر مذکور بدانیم لذا در این مجمل نگاهی بر علیت از منظر این تفکرات خواهیم داشت.

در جنوب آسیا، جایی که اعتقاد به تناسخ جایگاه مهمی در فلسفه بودا و هندو دارد، مفهوم علیت نقش حیاتی در شکل گیری نگاه فرد به تاریخ و زند