-پاورقي سير تمدن غرب
تاريخ نگاري
فلاسفه مسئول ايجاد يك «انقلاب» در نوشتن تاريخ بودند. مزاج سكولار،آنها را به حذف نقش خدا در تاريخ و تمركز بر وقايعي كه انسان در آن نقش دارد و يافتن روابط علت و معلولي در دنياي طبيعي وادار ميكرد. پيش از آن، تاريخنويسان بشر دوست دوره رنسانس تاريخ خود را در يك محيط كاملاً سكولار مينوشتند، ولي خدا را تا اين حد از صحنه حذف نكرده بودند. زماني كه بشر دوستان فرض مسيحيان را به نفع انسان تضعيف كردند، ولتر و