جنگ نیابتی در شعر هند / روزنامه جام جم

-اگر امروز بنا به مقتضیات روزگار، «مزدوری برای جنگیدن» کاری به اختیار است، در سال های رسمیت استعمار داستان تکلیف بود و ناگزیری. از دیرباز تا امروز منابع تاریخی شواهد بسیاری از چنین نبردهایی را گزارش کرده اند. نمونه آشنا برای ما، بهره کشی انگلستان از سربازان هندی در جنگ هاست. این بهره کشی را ما نیز در اوایل قرن بیستم در ایران تجربه کرده ایم. از شمال تا جنوب خاک ایران ردپای تاریخی این سربازان نقش بسته است. شاید مهم ترین و وسیع ترین حضور نیابتی هندیان برای انگلستان در جنگ جهانی اول بوده است. تلخی رنجی که هندیان از این وجه استعمار برده اند در شکل های مختلف نوشتاری (ادبی و گزارشی) ثبت شده