کشف جدید آثار فسیلی میتواند تاریخچه ابتدایی خزندگان را تغییر دهد
شواهد تازه نشان میدهند که گروه جانوری شامل خزندگان، پستانداران و پرندگان زودتر از آنچه که تصور میشد، شکل گرفته است
به گزارش ریـتا آکسنفلد و مجله نیچر، آثار فسیلی از رد پای خزندهمانند در استرالیا به تازگی کشف شده است که فرضیههای قبلی درباره تاریخ تشکیل گروه جانوری به نام آمنیوتهها (amniotes) را به چالش میکشد. این مطالعات نشان میدهد که شکلگیری این گروه – شامل خزندگان، پرندگان و پستانداران – حداقل ۳۵ میلیون سال زودتر از آنچه که پیشتر فرض شده بود، بوده است.
پیشرفت در تاریخچه تکاملی
آمنیوتههای اولیه به طوری تکامل یافته بودند که قادر به تخمگذاری در زمین باشند، چرا که تخمهای آنها در غشای آمنیوتیک خود نگهداری میشدند که از خشکی آنها جلوگیری میکرد. پیش از این مطالعه، قدیمیترین فسیلهای آمنیوتهها که در نوا اسکوشیا، کانادا یافته شده بود، مربوط به دوره میانه کربنیفر، حدود ۳۱۹ میلیون سال پیش تخمین زده شده بود. اما یافتههای جدید نشان میدهند که آمنیوتهها همچنین در دوره کربنیفر اولیه، حدود ۳۵۵ میلیون سال پیش نیز وجود داشتهاند.
استیون سلیسبری، دیرینهشناس در دانشگاه کوئینزلند استرالیا، میگوید: «این کشف هیجانانگیز است و اگر آثار فسیلی به درستی تفسیر شده باشند، نتایج آن تأثیرات مهمی بر درک ما از تکامل چهارپایان خواهد داشت.»
آثار فسیلی
رد پای خزندهها در یک بلوک ماسهسنگی در حاشیه رودخانه بروکن در بارجارگ در ایالت ویکتوریا یافت شده است. این منطقه از سوی گروه بومی تنگورانگ به نام Berrepit شناخته میشود. بلوک ماسهسنگی بخشی از سازهای بزرگتر است که بر اساس شواهد رادیومتری و زمینشناسی به دوره کربنیفر اولیه نسبت داده شده است.
این کشف شامل سه مجموعه از آثار پا است که نشانههای واضحی از انگشتنماهایی با فرورفتگیهایی ناشی از ناخنها را نشان میدهد، ویژگیای که مختص خزندگان است و نه دوزیستان. جان لانگ، دیرینهشناس از دانشگاه فلیندرز در آدلاید، استرالیا، تأکید میکند: «وجود این ناخنها بر روی آثار نشاندهنده این است که آنها قطعاً متعلق به حیواناتی خزندهمانند هستند.»
ارتباط با جد مشترک
شواهد به دست آمده تا کنون نشان میدهد که آخرین جد مشترک دوزیستان مدرن و آمنیوتهها حدود ۳۵۲ میلیون سال پیش زندگی میکرده است. اما اگر اجداد خزندگان در دوره کربنیفر اولیه وجود داشتهاند، این به این معناست که جدایی آنها از دوزیستان باید خیلی زودتر اتفاق افتاده باشد. تاریخگذاری توسط تیم نشان میدهد که این گروهها در دوره دیوانی، حدود ۳۸۰ میلیون سال پیش، از هم جدا شدهاند.
تیم به منظور برآورد زمان احتمالی جدایی، از چندین روش تاریخگذاری استفاده کرده است که شامل شواهد زمینشناسی از تجزیه رادیو اکتیو در لایههای سنگهای آتشفشانی در بالا و پایین آثار فسیلی است. همچنین از روشهای تحلیل ژنتیکی استفاده شده است که تشابهات و تفاوتهای DNA گونههای زنده را مقایسه میکند تا روابط تکاملی و زمان آخرین جد مشترک آنها را تخمین بزند.
کشف جدید همچنین میتواند به تغییر فجایع جغرافیایی آمنیوتهها به زمینماس گوندوانا منجر شود. این زمینماس جنوبیترین قسمت ابر قاره پنگایا را تشکیل میدهد و منجر به شکلگیری چندین زمینماس فعلی، از جمله آفریقا و استرالیا شده است. پیشتر، قدیمیترین آمنیوتهها در آمریکای شمالی کشف شده بودند که منجر به فرضیهای مبنی بر منشأ این گروه در نیمکره شمالی شد. اما پیش از تعریف دقیقتر مکان اصلی پیدایش آنها، نیاز به شواهد بیشتری از فسیلهای استرالیایی است.
این پژوهش نشان میدهد که استرالیا منطقه وسیعی با سایتهای فسیلی کمتر پژوهش شده دارد و میتواند اطلاعات بسیار بیشتری درباره تاریخچه تکامل زندگی زمین ارائه دهد.
این مقاله طبق مجوز منتشر شده و اولینبار در ۱۴ می ۲۰۲۵ به چاپ رسید.
