کشف ردپاهای ۳۵۵ میلیون ساله: نگاهی تازه به تاریخ زندگی خزندگان
در جنوب شرقی استرالیا، ردپاهای فسیل شدهای کشف شدهاند که قدمت آنها به تقریبا ۳۵۵ میلیون سال میرسد و دانشمندان را به تجدید نظر در جدول زمانی تکامل خزندگان واداشتهاند. این کشف در مطالعهای که به تازگی در مجلهی Nature منتشر شده، به عنوان قدیمیترین ردپاهای شناخته شدهی تترپودهای با ناخن، نشان میدهد که خزندگان ابتدایی مدتها قبل از آنچه تصور میشد، بر روی زمین راه میرفتند.
چالش ردپاها با زمانبندیهای تکاملی تثبیتشده
برای دهها سال، دیرینهشناسان بر این باور بودند که تترپودها—که به عنوان اولین مهرهداران چهاراندام شناخته میشوند—در دورهی دیوانی، به عنوان موجوداتی شبیه به ماهی به تدریج به زندگی زمینی سازگار شدهاند. بر اساس این دیدگاه کلاسیک، تترپودهای اولیه ابتدا به دوزیستان تبدیل شدند و سپس خزندگان و پستانداران در دورهی کربنیفرمت ظهور کردند.
با این حال، کشف جدید این جدول زمانی منظم تکامل را مختل میکند. این ردپاها که بر روی یک تکه سنگ ماسهای کوچک حفظ شدهاند، توسط دو دیرینهشناس آماتور در جنوب شرقی استرالیا یافت شدهاند. ویژگیهای خاصی مانند انگشتان بلند و نشانههای ناخن مشخص نشان میدهند که این ردپاها متعلق به خزندهای اولیه یا آمنیوت هستند—گروهی از موجودات که خزندگان، پرندگان و پستانداران را شامل میشود.
پر اهلبِرگ، نویسندهی اصلی و پژوهشگر دانشگاه اوپسالا، اظهار داشت: “اثر کلیدی این کشف این است که بخشی مهم از درخت تکاملی تترپودها را به گذشته میبرد. به عبارتی دیگر، تمام شاخههایی که زیر تقسیم خزندگان و پستانداران (که به عنوان گره تاج آمنیوت شناخته میشود) قرار دارند، به زمانهای ابتداییتری برمیگردند.” این یعنی واگرایی بین خزندگان و پستانداران زودتر از آنچه که رکورد فسیلی نشان میدهد، اتفاق افتاده است.
ناخنها به عنوان ویژگی مشخصهی آمنیوتهای اولیه
وجود ناخنها به عنوان نشانهای حیاتی در تکامل مطرح میشود زیرا دوزیستان اولیه و موجودات انتقالی مانند تیکتالیک آن را نداشتند. وجود نشانههای ناخن در این ردپاها به وضوح نشان میدهد که این موجود از دیگر تترپودهای اولیه پیشرفتهتر بوده است.
گریگورز نیدویدزکی، یکی از نویسندگان این مقاله، تجربه خود را بیان کرد: “وقتی این نمونه را برای اولین بار دیدم، بسیار متعجب شدم. بعد از چند ثانیه، متوجه شدم که نشانههای ناخن به خوبی حفظ شدهاند.” این مشاهده، فرضیه دیرینه را مبنی بر اینکه تیکتالیک و گونههای مشابه اجداد مستقیم تترپودها بودند، به چالش میکشد. به جای آن، تیکتالیک به نظر میرسد که به طور همزمان با آمنیوتهای اولیه زندگی کرده است، نه اینکه به عنوان پیشینی آنها باشد.
اهلبِرگ همچنین بر تأثیر این یافتهها بر مدلهای تکاملی تأکید کرد: “این موضوع به وضوح با ادعای مکرر که تیکتالیک و موجودات مشابه فقط نزدیکترین خویشاوندان تترپودها (که بودند) بودند، بلکه اجداد یا پیشینی واقعی تترپودها نیز بودند، در تناقض است.”
منبع: گریگورز نیدویدزکی
به جلو به تکامل آمنیوتها: ۳۵ میلیون سال عقبتر
با ترکیب دادههای فسیلی و دادههای مولکولی از درختهای خانوادگی مبتنی بر DNA، پژوهشگران اکنون بر این باورند که تقسیم بین آمنیوتها و دوزیستان بسیار زودتر از آنچه که فرض میشد، رخ داده است، به احتمال فراوان در دورهی دیوانی.
اهلبِرگ افزود: “گره تاج احتمالاً در زمان دیوانی واقع شده است—همزمان با تیکتالیک.” این بدان معنی است که تترپودهای پیشرفته و آمنیوتهای ابتدایی به طور همزمان در حال تکامل بودند، در حالی که تیکتالیک به زندگی آبی خود سازگار میشد.
در حال حاضر، این ردپاها نمایانگر تمام رکورد فسیلی شناخته شدهی تترپودهای اولیهی کربنیفر از گوندوانا هستند، ابرقارهای باستانی که شامل افریقا، آمریکای جنوبی، قطب جنوب، استرالیا و هند فعلی میشود. به عنوان مثال، اهلبِرگ پرسش کرد: “چه کسی میداند چه موجودات دیگری وجود داشتهاند؟”
آیندهی هیجانانگیز در کشف فسیلها
تیم پژوهشی بر اهمیت ادامهی کارهای میدانی دیرینهشناسی در استرالیا و دیگر مناطق تأکید میکند تا فسیلهای بیشتری پیدا کنند که بتوانند تکامل آمنیوتهای اولیه را روشنتر نمایند. در حالی که ردپاها سرنخهای ارزشمندی ارائه میدهند، کشف فسیلهای بدنی میتواند جزئیات آناتومیکی بسیار بیشتری فراهم کند.
نیدویدزکی گفت: “جالبترین کشفیات هنوز در پیش است و هنوز چیزهای زیادی در میدان وجود دارد. این ردپاها از استرالیا تنها یک نمونه از این کشفیات هستند.” این کشف نشان میدهد که چقدر دربارهی ریشههای مهرهداران زمینی باقی مانده است که باید آموخت و همچنین نشاندهندهی طبیعت پرجنب و جوش رکورد فسیلی است.
منبع: https://dailygalaxy.com/2025/05/355-million-year-old-footprints6reptiles/
