چشم تیزبین بانک مرکزی بر تسهیلات بانکی گشوده شد

بانک مرکزی با همکاری وزارت اقتصاد و سازمان برنامه و بودجه، در راستای نظارت هوشمند بر تسهیلات بانکی، سامانه «روابط اشخاص» را رونمایی کرد. این سامانه با هدف تسهیل دسترسی به تسهیلات، حمایت از سهامداران و شناسایی مرتبطین بانکی ایجاد شده است. به گفته محمدرضا فرزین، رئیس‌کل بانک مرکزی، این اقدام گامی مهم در تحول نظام بانکی است.

سامانه روابط اشخاص؛ ابزاری برای تسهیل و شفافیت

این سامانه از طریق ایجاد ارتباط بین تسهیلات‌گیرندگان، سهامداران و سایر اشخاص مرتبط، امکان شناسایی دقیق‌تر و تسهیل فرآیند اعطای تسهیلات را فراهم می‌کند. فرزین با تأکید بر اهمیت این موضوع، اظهار داشت که بانک مرکزی در دو سال گذشته، مسیری تازه برای تحول در نظارت بانکی آغاز کرده است:

نظارت بانکی باید به صورت برخط و هوشمند انجام شود تا ریسک‌ها به طور مستمر کاهش پیدا کنند. سامانه روابط اشخاص نخستین گام جدی در این مسیر است و هر ماه پروژه‌های تازه‌ای به آن اضافه خواهد شد.
– محمدرضا فرزین، رئیس‌کل بانک مرکزی

از جمله مهم‌ترین کارکردهای این سامانه، می‌توان به جلوگیری از انحراف تسهیلات در دست افراد و نهادهای خاص اشاره کرد. فرشاد محمدپور، معاون تنظیم‌گری و نظارت بانک مرکزی، با اشاره به این موضوع، بیان کرد که این سامانه بر مبنای آیین‌نامه‌های کلیدی از جمله «تسهیلات و تعهدات کلان»، «تسهیلات اشخاص مرتبط» و مقررات سهامداری طراحی شده است.

به گفته وی، این سامانه می‌تواند با شفاف‌سازی روابط سهامداران و تسهیلات‌گیرندگان، امکان تمرکززدایی را فراهم کند:

هدف ما این است که تسهیلات صرفاً به سهامداران عمده یا گروه‌های خاص اختصاص نیابد و سایر بنگاه‌ها و متقاضیان هم از منابع بانکی بهره‌مند شوند.

یکپارچگی اطلاعات و همکاری نهادها

محمدپور تأکید کرد که برای توسعه این سامانه، همکاری گسترده‌ای بین نهادهای مختلف شکل گرفته است. اطلاعات سازمان بورس، ثبت احوال، ثبت اسناد و قوه قضائیه به این سامانه افزوده شده و داده‌های داخلی بانک مرکزی از سامانه‌های شاداب، مهتاب، سمات و نهاب نیز در آن تجمیع شده است.

این یکپارچگی به بانک مرکزی اجازه می‌دهد تا رفتار اشخاص را دقیق‌تر رصد کند، هشدارهای زودهنگام صادر کند و در نهایت، از بروز تخلفات احتمالی جلوگیری کند.

پلی میان فناوری و رگولاتوری اقتصادی

سید علی مدنی‌زاده، وزیر اقتصاد، در این مراسم بر لزوم استفاده از ظرفیت این سامانه در راستای رگولاتوری اقتصادی تأکید کرد و گفت:

اطلاعات ذی‌نفع واحد تنها برای نظام بانکی مهم نیست؛ در بخش‌هایی مانند کارت‌های بازرگانی و بیمه هم ارزشمند است. اگر این سامانه به صورت وب‌سرویس در اختیار نهادها قرار گیرد، می‌تواند بسیاری از مشکلات کشور را حل کند.

سید حمید پورمحمدی، رئیس سازمان برنامه و بودجه، نیز با اشاره به اهمیت این سامانه در نظارت بر عملکرد بانک‌ها، اظهار داشت:

این سامانه مانند یک چشم هوشمند است که بر تمام حوزه‌های نظارتی گذشته می‌شو د تا رفتار واقعی تسهیلات‌گیرندگان و بانک‌ها را شفاف‌تر ببیند. شناسایی روابط پنهان به اجرای عادلانه‌تر سیاست‌های بانکی کمک خواهد کرد.

او پیش‌نهاد کرد که در گام‌های بعدی، این سامانه به اطلاعات سازمان امور مالیاتی و مراجع نیز متصل شود تا دقت و اثربخشی آن افزایش یابد.