چرا یک نسخه درمانی واحد برای همه مؤثر نیست؟ نقش تفاوتهای جنسیتی در اثربخشی مداخلات روانپزشکی
مقدمه: ضرورت توجه به تفاوتهای فردی در درمان اختلالات روانی
دکتر مارک پوتنزا، استاد روانپزشکی استیون ام. ساوثویک در دانشگاه ییل و رهبر مرکز اختلالات اعتیادی زنان در مؤسسه تحقیقات سلامت زنان ییل، از چهرههای پیشگام در روانپزشکی اعتیاد محسوب میشود. با بیش از ۶۰۰ مقاله علمی منتشر شده، تحقیقات او پایههای اساسی برای متخصصان سلامت روان در سراسر جهان فراهم کرده است.
تفاوتهای جنسیتی در تجربه استرس و پیامدهای آن
در سخنرانی اخیر خود با عنوان “مداخلات حساس به تروما و رویکردهای مبتنی بر شواهد” در فوروم زنان درباره اعتیاد و بهبودی در نیویورک، پوتنزا به تفاوتهای جمعیتی در تجربه استرس بین زنان و مردان پرداخت. یافتهها نشان میدهد اگرچه استرس شدید در هر دو جنس با اختلالات روانی مرتبط است، اما زنان در مقایسه با مردان بیشتر در معرض خطر ابتلا به اختلالات اضطرابی و سوءمصرف الکل قرار دارند.
اهمیت مداخلات هدفمند بر اساس جنسیت
پوتنزا تأکید میکند: “درک تفاوتهای تجربی زنان و مردان، دختران و پسران در رفتارهای مختلف – از اعتیاد تا قمار و استفاده از اینترنت – حیاتی است. مدتهاست پذیرفته شده که زنان و مردان در تجربه اعتیاد و روند بهبودی تفاوت دارند و ما به عنوان درمانگران باید این دانش را در استراتژیهای درمانی خود به کار ببندیم.”
تأثیر شبکههای اجتماعی بر رشد شناختی نوجوانان
تحقیقات جدید پوتنزا بر تأثیر استفاده از رسانههای اجتماعی بر دامنه توجه نوجوانان ۱۰ تا ۱۵ ساله متمرکز است. آمارها نشان میدهد ۹۶٪ نوجوانان آمریکایی روزانه آنلاین هستند و حدود نیمی از آنها تقریباً به طور مداوم از اینترنت استفاده میکنند. این دوره زمانی حساس رشد مغز، این سؤال را مطرح میکند که آیا زمان صرف شده در فضای مجازی میتواند بر رشد مغز تأثیر منفی گذاشته و منجر به اختلالات توجه شود؟
مطالعه ABCD و یافتههای کلیدی درباره نوجوانان دختر
در مطالعه طولی ABCD (توسعه شناختی مغز نوجوانان)، پوتنزا و تیمش دادههای نزدیک به ۱۲٬۰۰۰ شرکتکننده از بیش از ۲۰ شهر آمریکا را تحلیل کردند. این مطالعه جمعیتی متنوع از نظر جغرافیایی، نژادی، تحصیلی و اقتصادی را پوشش میداد. محققان رابطه بین فعالیت اجتماعی آنلاین (شامل پیامرسانی، شبکههای اجتماعی و چت ویدیویی) و علائم اختلال کمتوجهی-بیشفعالی (ADHD) را بررسی کردند.
نتایج هشداردهنده برای دختران نوجوان
یافتهها نشان داد هرچه فعالیت اجتماعی آنلاین بیشتر باشد، مشکلات ADHD در نوجوانان با رشد آنها افزایش مییابد. جالب توجه اینکه این رابطه یکطرفه است – از فعالیت آنلاین به سمت ADHD – و عکس آن صادق نیست. این الگو به ویژه در دختران مشهود بود، در حالی که در پسران مشاهده نشد. این نتایج با مطالعات قبلی که حساسیت بیشتر دختران به تأثیرات رسانههای اجتماعی را نشان داده بودند، همخوانی دارد.
