میزان نرمال هلیکوباکتر پلیوری ضروری و بهترین روش تشخیص
هلیکوباکتر پلیوری (Helicobacter pylori) یکی از شایعترین باکتریهایی است که در دستگاه گوارش انسان زندگی میکند. این باکتری نقش مهمی در ایجاد بیماریهای معده مانند زخم گوارشی، التهاب معده و حتی سرطان معده دارد. میزان نرمال هلیکوباکتر پلیوری ضروری است تا دستگاه گوارش به درستی کار کند و از بروز مشکلات مزمن جلوگیری شود. در این مقاله به بررسی میزان طبیعی حضور این باکتری و بهترین روشهای تشخیص آن میپردازیم.
هلیکوباکتر پلیوری چیست و چرا وجود آن ضروری است؟
هلیکوباکتر پلیوری باکتری میکروسکوپی است که در پوشش داخلی معده مستقر میشود. برخلاف تصور رایج که تنها وجود این باکتری موجب بیماری میشود، مطالعات نشان دادهاند که میزان نرمال هلیکوباکتر پلیوری در حد کم در بسیاری از افراد وجود دارد و حتی میتواند عملکرد طبیعی سیستم ایمنی معده را حمایت نماید. با این حال، تکثیر بیش از اندازه آن به ایجاد التهاب و آسیبهای جدی منجر خواهد شد.
این باکتری با تولید آنزیم اورهآز محیط اسیدی معده را برای خود کنترل میکند و بدین ترتیب میتواند در شرایط معده اسیدی نیز زنده بماند. در حالت میزان نرمال، هلیکوباکتر پلیوری به گونهای در تعادل با سایر میکروارگانیسمهای معده و دستگاه گوارش قرار دارد اما در صورت تحت تأثیر عوامل محیطی نظیر استرس، رژیم غذایی ناسالم، استفاده مکرر از آنتیبیوتیکها یا کاهش سیستم ایمنی، این تعادل به هم خواهد خورد.
میزان نرمال هلیکوباکتر پلیوری چگونه تعیین میشود؟
میزان نرمال هلیکوباکتر پلیوری به صورت دقیق عدد گذاری نشده است، چرا که میزان رشد و حضور این باکتری در افراد مختلف متفاوت است و بیشتر بر اساس بار باکتریایی و نحوه پاسخ بدن تعیین میشود. با این حال، میزان پایین حضور آن اغلب بدون علامت است و منجر به مشکلات جدی نخواهد شد.
بار باکتریایی بالاتر از حد معمول منجر به پیدایش علائمی نظیر درد معده، سوء هاضمه، حالت تهوع، و در موارد شدیدتر زخم معده خواهد شد. به همین دلیل تشخیص میزان دقیق و تعیین وضعیت این باکتری اهمیت فراوانی دارد.
بهترین روشهای تشخیص هلیکوباکتر پلیوری
برای تشخیص هلیکوباکتر پلیوری و تعیین بار باکتریایی آن، روشهای متعددی وجود دارد که هر یک مزایا و معایب خاص خود را دارند. انتخاب بهترین روش تشخیص بستگی به شرایط بیمار، امکانات تشخیصی و نوع اطلاعات مورد نیاز پزشک دارد.
۱. تستهای غیرتهاجمی
– تست تنفسی اوره: یکی از بهترین روشهای تشخیص هلیکوباکتر پلیوری است. در این روش بیمار مادهای حاوی اوره را مصرف میکند و در صورت وجود این باکتری، آنزیم اورهآز موجود در هلیکوباکتر باعث تجزیه اوره و آزاد شدن دیاکسید کربن رادیواکتیو یا غیررادیواکتیو میشود. سپس میزان دیاکسید کربن در بازدم اندازهگیری میشود. این روش بسیار دقیق، سریع و بیخطر است.
– آزمایش خون (آنتیبادیها): تشخیص وجود آنتیبادیهای ضد هلیکوباکتر پلیوری در خون میتواند نشاندهنده وجود یا عفونت قبلی باشد. این تست ساده است ولی نمیتواند عفونت فعال را به دقت تشخیص دهد.
– آزمایش مدفوع (آنتیژن): این روش میزان آنتیژنهای هلیکوباکتر پلیوری در مدفوع را مشخص میکند و برای تشخیص عفونت فعال مؤثر است. به ویژه برای بررسی اثربخشی درمان کاربرد دارد.
۲. تستهای تهاجمی
– آندوسکوپی با نمونهبرداری (بیوپسی): در این روش پزشک توسط آندوسکوپ پوشش داخلی معده را مشاهده و نمونههایی را برای آزمایش میکروسکوپی، کشت و یا بررسی اورهآز برداشت میکند. این روش بسیار دقیق است اما نیازمند تجهیزات تخصصی و انجام توسط پزشک متخصص میباشد و کمی تهاجمی است.
– کشت باکتریایی: نمونههای بیوپسی گرفته شده به آزمایشگاه منتقل شده و در شرایط خاص کشت میشوند تا وجود باکتری به صورت قطعی مشخص شود. هرچند این روش زمانبر است اما بهترین راه برای تعیین میزان مقاومت باکتری به آنتیبیوتیکها محسوب میشود.
نکاتی که در ارتباط با تشخیص هلیکوباکتر پلیوری باید بدانید
– در بررسی میزان نرمال هلیکوباکتر پلیوری توجه به سابقه پزشکی و علائم بالینی بیمار اهمیت زیادی دارد.
– تست تنفسی و آزمایش مدفوع، روشهای مناسبی برای پایش پس از درمان هستند.
– استفاده از درمانهای آنتیبیوتیکی بدون تشخیص دقیق و اصولی میتواند منجر به مقاومت باکتری و سختتر شدن کنترل بیماری شود.
– آزمایشهایی که در آنها نیاز به نمونهبرداری از معده وجود دارد، معمولاً در بیمارانی که دچار علائم شدید یا مقاوم به درمان هستند انجام میشود.
هلیکوباکتر پلیوری به عنوان یک میکروارگانیسم مشترک دستگاه گوارش، در میزان نرمال خود مشکلی ایجاد نمیکند ولی تشخیص به موقع افزایش بار آن از اهمیت بالایی برخوردار است. استفاده از روشهای نوین و دقیق میتواند به تشخیص بهتر و درمان سریعتر کمک نماید.
