روایت بومیان کانادا و پیوندهای شگفتانگیزشان با خاورمیانه: نگاهی روانپزشکی به چالشهای استعمار و هویت
بومیان آمریکای شمالی و بحران سلامت روان
در یادداشتی که در ۱۴ اکتبر ۲۰۲۴ با عنوان «روز مردم بومی، روز کلمبوس و جام مقدس روز نژاد بشر» منتشر کردم، اشاره کردم که بومیان آمریکا همچنان بدترین آمار سلامت روان را در میان تمام گروههای فرهنگی ایالات متحده دارند. با سفر به کانادا، این پرسش برایم مطرح شد که این کشور چگونه با تاریخ ملل اول خود (First Nations) برخورد میکند.
نکته حائز اهمیت این است که در هر دو کشور، چندین قبیله مختلف وجود داشتهاند و دارند که گاه در طول تاریخ با یکدیگر درگیر بودهاند. این اشتراکات زمانی تعجببرانگیز نیست که بدانیم هر دو کشور مستعمره بریتانیای کبیر بودند و در جابهجایی و نابودی جمعیتهای بومی و سپس انتقال کودکان به مدارس مسکونی با بهانه کمک و «تمدنسازی» آنها، شباهتهای بسیاری داشتند.
کانادا و کمیسیون حقیقت و آشتی
در جشنواره تئاتر بلیت، نمایشی با عنوان «سر جان ای: اقدامات شورش جنتیفایینگ اوجیبوی» دیدیم. این نمایش به چگونگی اتحاد کشور توسط سر جان مکدونالد و همچنین آغاز انتقال اجباری کودکان از خانوادههایشان به مدارس اغلب آزاردهنده پرداخت.
کانادا برخلاف ایالات متحده، کمیسیون حقیقت و آشتی (Truth and Reconciliation Commission) را تأسیس کرد که در سال ۲۰۱۵ گزارش نهایی خود را ارائه داد. این گزارش شامل ۹۴ توصیه برای اقدام بود که اساساً بدون پاسخ ماندهاند، زیرا قدرت اجرایی برای جبران خسارات وجود نداشت. در کانادا نیز، میراث آسیبزا این رویدادها در اختلافات عمده سلامت روان، از جمله خودکشی، و بدتر از همه در میان اینوئیتها (Inuit) منعکس شده است.
به رسمیت شناختن زبانی در مقابل بازپسدادن زمین
هر دو کشور اغلب به رسمیت شناختن و قدردانی عمومی کلامی مداومی را برای استفاده از زمینهایی که زمانی توسط جمعیتهای بومی قبل از ورود اروپاییها نگهداری میشد، ارائه میدهند. ما چنین بیانیههایی را به صورت ازبر قبل از تقریباً هر اجرایی که دیدیم، شنیدیم. با این حال، من هنوز چیزی درباره بازپسدادن چنین زمینهایی نشنیدهام، اگرچه کانادا برخلاف ایالات متحده، این الزام را دارد که با ملل اولی که ممکن است ادعایی بر زمینهای عمومی داشته باشند که توسط دولت فدرال تصرف شده است، مشورت کند.
پیچیدگی حقوق بومیان در خاورمیانه
حقوق بومیان در خاورمیانه در مورد اجداد اسرائیلیها و فلسطینیها حتی پیچیدهتر میشود. تاریخ نشان میدهد که هر دو مردم قرنها بخشهای مختلفی از آن منطقه خاورمیانه را از سپیدهدم زندگی خود در آن سرزمین اشغال کردهاند. با این حال، اسرائیل دو بار فتح شد و حدود ۲۰۰۰ سال در دیاسپورا (پراکندگی) فرستاده شد قبل از تأسیس کنونی اسرائیل پس از جنگی با جمعیت عرب به دنبال هولوکاست.
دیدگاه متفاوت بومیان کانادا نسبت به اسرائیل
روند کلی در میان بومیان آمریکا، طرفداری از فلسطینیها و دیدن اسرائیل به عنوان یک قدرت استعماری است. اما برخلاف انتظار، این دیدگاه در میان بومیان کانادا چندان آشکار نیست، حداقل بر اساس مقاله آنلاین در «تبلت» نوشته دیوید جاگر با عنوان «شکل واقعی استعمارزدایی چگونه است». در این مقاله، کارن، یک بومی کانادایی، چنین نقل قول شده است:
«مردم اسرائیل، مردم بومی این منطقه هستند و حق مطلق دارند که آنجا باشند.»
تأثیرات روانی استعمار بر نسلهای بعدی
در بسیاری از کشورهای مستعمره شده توسط اروپاییها، بومیان فتح و آسیب دیدند و سلامت روانی آنها تا به امروز به خطر افتاده است. انتقال بیننسلی تروما، کشورهای مستعمره شده را از نظر روانی آسیبپذیرتر میکند و در زمانهای محرک، واکنش بیش از حد نشان میدهند. ما به یک مطالعه جامع در مورد این چالش عمده روانپزشکی اجتماعی جهانی و چگونگی اصلاح آن نیاز داریم که امیدوارانه میتواند به اشتراک گذاری عادلانه و صلحآمیز زمینها و منابع مربوطه منجر شود.
دکتر موفیک: روانپزشکی که به مسائل فرهنگی میپردازد
دکتر موفیک روانپزشکی برنده جایزه است که در جنبههای فرهنگی و اخلاقی روانپزشکی تخصص دارد و اکنون به عنوان یک روانپزشک جامعهای خصوصی پرو بونو در حال بازنشستگی است. او نویسنده و سخنران پرکاری است که از زمان ظهور همهگیری کووید-۱۹، ستونی روزانه با عنوان «دیدگاههای روانپزشکی در مورد اخبار روز» و یک ویدیوی هفتگی با عنوان «روانپزشکی و جامعه» ارائه کرده است.
او برای دریافت جایزه بشردوستانه ۲۰۲۴ آبراهام هالپرن از انجمن آمریکایی روانپزشکی اجتماعی انتخاب شد. پیش از این، او در سال ۲۰۱۶ جایزه اداری را از انجمن روانپزشکی آمریکا، در سال ۲۰۰۲ عنوان یکباره قهرمان روانپزشکی عمومی از سوی سخنگوی مجمع APA و در سال ۱۹۹۱ جایزه روانپزشک نمونه را از اتحادیه ملی بیماران روانی دریافت کرده بود.
او در ۱۹ مه ۲۰۲۴، سومین سخنرانی خاخام جفری بی. استیفمن را در کنگره شعار امت در سنت لوئیس ارائه داد. او مدافع و فعال مسائل سلامت روان مرتبط با بیثباتی آب و هوا، فرسودگی شغلی پزشکان و بیگانههراسی است. او اکنون در حال ویرایش کتاب نهایی یک مجموعه چهار جلدی در مورد ادیان و روانپزشکی برای اسپرینگر است: اسلامهراسی، یهودستیزی، مسیحیت، و اکنون «ادیان شرقی و معنویت». او در هیئت تحریریه «تایمز روانپزشکی» خدمت میکند.
منابع
۱. کمیسیون حقیقت و آشتی. دولت کانادا. بهروزرسانی ۱۲ دسامبر ۲۰۲۴. دسترسی در ۱۱ اوت ۲۰۲۵. لینک
۲. جاگر دی. شکل واقعی استعمارزدایی چگونه است. تبلت. ۷ اوت ۲۰۲۵. دسترسی در ۱۱ اوت ۲۰۲۵. لینک
