راز ناگفته کربلا: چرا امام سجاد (ع) در عاشورا به شهادت نرسید؟
چرا امام سجاد (ع) در واقعه عاشورا به شهادت نرسید؟ این پرسشی است که ذهن بسیاری را به خود مشغول کرده است. در این مقاله، با بررسی دلایل تاریخی، سیاسی و اعتقادی، به این راز پنهان پی خواهیم برد و نقش ایشان در پیامرسانی کربلا را بررسی خواهیم کرد.
تحلیلی بر عوامل تاریخی، الهی و سیاسی در زنده ماندن امام زینالعابدین (ع)
واقعه کربلا، یکی از مهمترین و سرنوشتسازترین رویدادهای تاریخ اسلام است. در این رخداد غمانگیز، امام حسین (ع) و یاران باوفای ایشان مظلومانه به شهادت رسیدند. اما نکتهای که ذهن بسیاری از علاقهمندان به تاریخ اسلام را درگیر میکند، زنده ماندن امام سجاد (ع) است. چرا سپاه یزید، با آنهمه خشونت، ایشان را نکشت؟ پاسخ این پرسش را باید در مجموعهای از عوامل جستجو کرد. عواملی که جنبههای جسمی، اعتقادی، اجتماعی و حتی سیاسی را در بر میگیرد.
1. بیماری شدید امام سجاد (ع) در روز عاشورا
امام زینالعابدین (ع) در روز عاشورا به شدت بیمار بودند، به گونهای که در بستر افتاده بودند و امکان شرکت در نبرد را نداشتند. سپاهیان یزید که به دنبال کشتار مبارزان بودند، تهدیدی جدی از سوی ایشان احساس نکردند.
بر اساس کتاب “الارشاد” شیخ مفید، «و کان علی بن الحسین مریضا لا یقاتل، فلم یقتل».
2. اراده الهی برای تداوم امامت
بر اساس باور شیعه، امامت منصبی الهی است و زمین نمیتواند از حجت خدا خالی بماند. پس از شهادت امام حسین (ع)، جانشینی و هدایت امت به امام سجاد (ع) واگذار شد. لذا حفظ جان ایشان، بخشی از حکمت الهی برای استمرار خط امامت بود.
منبع: الکافی، کلینی، ج 1، ص 179: «إنّ الأرض لا تخلو من حجّة».
3. تدبیر حضرت زینب (س) و اختلاف در میان فرماندهان دشمن
در منابع تاریخی آمده است که شمر بن ذیالجوشن قصد داشت امام سجاد (ع) را به قتل برساند، اما عمر بن سعد با او مخالفت کرد. از طرفی، حضرت زینب (س) با شجاعت مانع از این جنایت شد و گفت: «اگر میخواهید او را بکشید، مرا نیز بکشید.»
منابع: بحارالانوار، ج 45، ص 111 | اللهوف علی قتلی الطفوف، ص 118.
4. ناآگاهی دشمن از نقش آینده امام
سپاه یزید گمان نمیکرد که این جوان بیمار، روزی به احیاگر نهضت عاشورا تبدیل شود. آنها تصور میکردند که با کشتن امام حسین (ع) و یارانش، برای همیشه بساط اهل بیت (ع) را برچینند. اما امام سجاد (ع) با خطبههای آتشین خود در کوفه و شام، ماهیت فاسد بنیامیه را آشکار کرد.
منابع: مقتل ابومخنف، ص 198 | شرح نهجالبلاغه ابن ابیالحدید، ج 4، ص 60.
نتیجهگیری: چرا امام سجاد (ع) باید زنده میماند؟
زنده ماندن امام سجاد (ع) فقط یک تصادف تاریخی نبود. این بقا، بخشی از طرحی بزرگ برای زنده نگهداشتن پیام عاشورا و افشای چهره واقعی دشمنان اهل بیت (ع) بود. اگر ایشان نیز شهید میشدند، صدای مظلومیت کربلا خاموش میشد و جریان امامت دچار انقطاع میگردید.
