راز جوانی مغز: رژیم مدیترانهای سبز، کلیدی برای کند کردن روند پیری مغز
آیا به دنبال راهی موثر برای حفظ سلامت مغز و کند کردن روند پیری آن هستید؟ مطالعهای جدید شواهدی ارائه میدهد که نشان میدهد رژیم غذایی مدیترانهای سبز میتواند به طور قابل توجهی در این امر موثر باشد. این رژیم، با تغییر پروتئینهای کلیدی خون مرتبط با تخریب عصبی، میتواند روند پیری مغز را کند کند.
در این پژوهش گسترده که توسط محققان دانشگاه بن گوریون در نگب، دانشگاه هاروارد و دانشگاه لایپزیگ انجام شده است، حدود 300 شرکت کننده به مدت 18 ماه تحت نظر قرار گرفتند. محققان با استفاده از اسکنهای MRI و پروفایل پروتئومی (بررسی دقیق پروتئینهای خون)، تأثیر رژیم غذایی بر “شکاف سنی مغز” را مورد بررسی قرار دادند.
اهمیت “شکاف سنی مغز” چیست؟
شرایط نورودژنراتیو مرتبط با سن، مانند آتروفی مغز (کاهش حجم مغز)، همیشه با سن تقویمی افراد همخوانی ندارد. عواملی مانند دیابت، التهاب، فشار خون بالا، کلسترول بالا و تجمع پروتئینهای بتا آمیلوئید و تاو میتوانند روند پیری مغز را تسریع کنند. “شکاف سنی مغز” به عنوان اختلاف بین سن مغز پیشبینیشده توسط MRI و سن تقویمی واقعی فرد تعریف میشود. شکاف مثبت نشاندهنده سن مغزی بیشتر از انتظار و در نتیجه، پیری شتابیافته مغز است، در حالی که شکاف منفی نشاندهنده سن مغزی کمتر از انتظار و کند شدن روند پیری مغز میباشد. بیماریهای مختلف عصبی، از جمله اختلال شناختی خفیف و بیماری آلزایمر، با شکاف سنی مغز بالاتر همراه هستند.
مطالعه DIRECT PLUS: یکی از بزرگترین مطالعات رژیم غذایی و MRI مغز در جهان
آزمایش بالینی DIRECT PLUS، یکی از گستردهترین و طولانیترین مطالعات مداخلهای MRI مغز تا به امروز است که شامل نزدیک به 300 شرکتکننده تقسیم شده در سه گروه رژیم غذایی میشود. اسکنهای MRI کل مغز قبل و بعد از 18 ماه مطالعه انجام شد تا تغییرات در سلامت مغز ردیابی شود. با استفاده از مدلهای پیشرفته پیشبینی سن مغز بر اساس دادههای MRI، محققان سن مغز هر شرکتکننده را قبل و بعد از مداخله رژیم غذایی برآورد کردند.
مطالعات قبلی که در مجله The American Journal of Clinical Nutrition منتشر شد، نشان داد که هم رژیم غذایی مدیترانهای سنتی و هم رژیم غذایی مدیترانهای سبز، آتروفی مغز مرتبط با سن را در حدود 50 درصد در عرض 18 ماه کاهش میدهد. علاوه بر این، بهبود کنترل قند خون – به ویژه کاهش HbA1c – نیز به این اثر محافظتی کمک میکند.
نقش پروتئینهای خون در پیری مغز
این مطالعه بررسی کرد که آیا تغییرات در پروفایلهای پروتئومی خون (حدود 90 پروتئین) بین شرکتکنندگانی با مسیرهای مختلف پیری مغز متفاوت است یا خیر و اینکه آیا این تفاوتها تحت تأثیر رژیم غذایی قرار دارند. یافتهها نشان داد که شرکتکنندگانی که سن مغز آنها بیشتر از سن تقویمی آنها بود، در طول 18 ماه مداخله، تغییرات متمایزی در پروفایلهای پروتئین خون خود نشان دادند.
دو پروتئین – گالکتین-9 و دکورین – به عنوان عوامل مهمی در شتاب پیری مغز ظاهر شدند. سطح این پروتئینها در شرکتکنندگانی که از رژیم غذایی مدیترانهای سبز (که شامل چای سبز و گیاه آبزی مانکای است) پیروی میکردند، به طور قابل توجهی کاهش یافت. این نشاندهنده تأثیر مفید بالقوه بر فرآیندهای بیولوژیکی مرتبط با پیری مغز از طریق تعدیل پروتئینهای خون است.
پروفسور ایرس شای، محقق اصلی این مطالعه از دانشگاه بن گوریون، استاد مدعو در دانشگاه هاروارد و استاد افتخاری در دانشگاه لایپزیگ، توضیح میدهد: “این تحقیق نشاندهنده پیشرفتی در زمینه نوترى-اومیکس (ادغام علم تغذیه با فناوریهای اومیکس مانند پروتئومیکس) است و مسیرهای جدیدی را برای توسعه استراتژیهای رژیم غذایی هدفمند برای کند کردن پیشرفت بیماریهای عصبی باز میکند.”
تأثیر رژیم مدیترانهای سبز بر پروتئینهای کلیدی مرتبط با پیری مغز
شواهد نشان میدهد که گالکتین-9، پروتئینی از خانواده گالکتین، در سلولهای میکروگلیال مغز بیان میشود و با اتصال به گیرنده Tim-3، ممکن است تولید سایتوکاینهای پیشالتهابی را القا کند که میتواند فرآیندهای نورودژنراتیو را در بیماریهایی مانند آلزایمر تسریع کند. سطوح بالای گالکتین-9 در افراد مبتلا به اختلال شناختی خفیف و در مراحل اولیه بیماری آلزایمر مشاهده شده است.
دکورین یک پروتئین ساختاری ماتریکس خارج سلولی است. سطوح بالای دکورین در مایع مغزی نخاعی با تغییرات اولیه در بیماری آلزایمر مرتبط بوده است.
دافنا پچتر، دانشجوی دکترا و نویسنده اول مقاله، میافزاید: “در این مطالعه، ما گامی کوچک به سوی یک امکان جدید برمیداریم – یک آزمایش خون ساده، در دسترس و مقرون به صرفه که در آینده میتواند با تجزیه و تحلیل لایههای اومیکس در خون، نشانگر وضعیت مغز باشد.”
در این مطالعه، رژیم غذایی مدیترانهای سبز، سرشار از پلیفنولها از منابعی مانند مانکای، چای سبز و گردو، سطح گالکتین-9 را به طور قابل توجهی کاهش داد و افزایش دکورین را کند کرد. فعالیت ضد التهابی این اجزا ممکن است اثر نوروپروتکتیو بالقوه مشاهده شده در این مطالعه را توضیح دهد.
دکتر انات یاسکولکا-مایر، عضو هیئت علمی دانشگاه هاروارد و نویسنده همکار اول مقاله، اهمیت مطالعه پروتئومیکس گردش خون در سلامت مغز را توضیح میدهد: “مطالعه پروتئینهای گردش خون در خون به ما امکان میدهد تا در یک محیط واقعی، چگونگی تأثیر سبک زندگی و تغییرات رژیم غذایی بر فرآیندهای پیری مغز را مشاهده کنیم. این رویکرد، پنجرهای پویا به سوی سلامت مغز ارائه میدهد و به آشکار شدن تغییرات بیولوژیکی بسیار قبل از ظهور علائم کمک میکند. با ترسیم این امضاهای پروتئینی، بینش جدیدی در مورد چگونگی کمک مداخلات، مانند رژیم غذایی، در حفظ عملکرد شناختی با افزایش سن به دست میآوریم.”
تأمین مالی و نویسندگان
آزمایش بالینی DIRECT PLUS توسط بنیاد تحقیقات آلمان (DFG)، وزارت بهداشت اسرائیل، وزارت علوم و فناوری اسرائیل و کمیسیون گردوی کالیفرنیا حمایت شد. نهادهای تامین مالی هیچ نقشی در طراحی مطالعه، جمعآوری دادهها، تجزیه و تحلیل، تفسیر یا انتشار نداشتند.
نویسندگان این مقاله عبارتند از: دافنا پچتر، انات ی مایر، آلون کاپلان، گل تسابان، هیل زلیچا، احد رینوت، گیدون لوواکوف، اوفک فینکلشتاین، ایلان شلف، موتی سالتی، فراوکه بییر، ورونیکا ویته، نورا کلوتینگ، برند ایسرمن، اواتا سگلارک، تامی آر راویو، ماتیاس بلوهر، مایکل استومول، دونگ دی. وانگ، فرانک ب. هو، میر جی. استمپر، گالیا آویدان و ایرس شای. (*مشارکت برابر)
منبع اصلی: دسترسی آزاد. “گالکتین-9 و دکورین سرم در ارتباط با پیری مغز و رژیم غذایی مدیترانهای سبز: تحلیل ثانویه آزمایش تصادفی DIRECT PLUS” توسط ایرس شای و همکاران. Clinical Nutrition
نویسنده خبر: احد زیون والدکس
منبع: دانشگاه بن گوریون در نگب
تماس: احد زیون والدکس – دانشگاه بن گوریون در نگب
تصویر: تصویر از Neuroscience News ارائه شده است.
