رازهای نهفته در اسکلتهای قرون وسطایی: کشف تراکم بینظیر گورستانی باستانی در کلرمون-فران!
در جریان پروژههای عمرانی در میدان کارمز (place des Carmes)، کشفی شگفتانگیز نقشه تاریخی کلرمون-فران (Clermont-Ferrand) را دگرگون کرد. باستانشناسان بیش از صد قبر متعلق به قرون وسطی را از زیر خاک بیرون آوردند. تراکم بقایای انسانی در این گورستان باستانی فراتر از حد انتظار بود و دریچهای نو به سوی گذشتههای دور این شهر گشود.
ظهور یک گورستان پنهان در دل شهر
کاوشهای باستانشناسی به وسعت تقریبی ۲۵۰۰ متر مربع در قلب شهر، توسط موسسه آرکئودونوم (Archeodunum) و تحت نظارت سرویس منطقهای باستانشناسی اوورنی-رون-آلپ (Service Régional de l’Archéologie d’Auvergne-Rhône-Alpes) انجام شد. این ماجرا با یک ارزیابی باستانشناسی معمول که از سوی مقامات دولتی درخواست شده بود، آغاز شد. به گفته ژروم بسون (Jérôme Besson)، سرپرست علمی این پروژه: «ما چنین تراکمی را انتظار نداشتیم؛ این یک غافلگیری بود.»
آنچه در ادامه رخ داد، فوقالعاده بود. در یک ترانشه با تراکم بسیار بالا، باستانشناسان «بیش از یک اسکلت در هر متر مربع» را ثبت کردند، به طوری که بیش از ۸۰ جسد تنها در ۵۷ متر مربع یافت شد. در مجموع، این تیم بیش از صد تدفین متعلق به قرون وسطی را شناسایی کرد و این مکان را به یکی از مهمترین کشفیات تدفینی در تاریخ کلرمون-فران تبدیل کرد.
ارتباط با صومعه و باورهای معنوی
محققان بر این باورند که این قبرها متعلق به گورستان صومعه سابق شانتوان (Chantoin monastery) است که قدمت آن به اوایل قرون وسطی بازمیگردد. این محوطه تدفین احتمالاً نه تنها پذیرای راهبان، بلکه شهروندان عادی نیز بوده است. بسون توضیح میدهد: «در اینجا کودکان، نوزادان، بزرگسالان، مردان و زنان وجود دارند.» او افزود که احتمالاً این افراد ad sanctos (نزدیک به مقدسین) دفن شدهاند، به امید دریافت حمایت معنوی.
نکته قابل توجه این است که هیچکدام از اسکلتها با اشیاء شخصی یا نشانههای تدفینی یافت نشدهاند. بسون خاطرنشان کرد: «در زمان تدفین نوعی بیهویتسازی وجود داشته است. هیچ جواهرات، هیچ سنگ نوشته تدفینی. فقط بدن زیر خاک، در نزدیکی صومعه قرار داده شده است.» این عدم وجود هدایای مادی، نگاهی جذاب به آداب و رسوم تدفینی و اعتقادات مذهبی جامعه قرون وسطی ارائه میدهد.
ردپای دوران روم، تاریخ شهر را گسترش میدهد
علاوه بر گورستان، این تیم بقایایی از اشغال رومیها را نیز کشف کرد. این بقایا نشان میدهد که این منطقه در حاشیه یک سکونتگاه شهری گالو-رومی (Gallo-Roman) قرار داشته است. به گفته بسون، «آنها نشان میدهند که این منطقه در حومه شهر گالو-رومی قرار داشته، اما از قبل یک بخش شهری شده بوده است.» این یافته به طور موثری مرزهای شناخته شده کلرمون-فران باستان را به عقب میراند.
کاوشها تنها قبرهایی را هدف قرار داد که مستقیماً در معرض تهدید ساخت و ساز بودند، در حالی که بحثها در مورد حفظ بلندمدت بخشهای دست نخورده این سایت ادامه دارد. آثار و بقایای اسکلتی به دست آمده در طول این عملیات – شامل سرامیک و اشیاء فلزی – طی دو سال آینده تحت تجزیه و تحلیل عمیق قرار خواهند گرفت. آنها در نهایت برای تحقیقات آینده در مخازن دولتی نگهداری خواهند شد.
پروژه باستانشناسی چند میلیون یورویی
این عملیات، که نشاندهنده سرمایهگذاری کلان در باستانشناسی و حفظ میراث است، برچسب قیمتی ۱۰.۵ میلیون یورو دارد که ۲.۴ میلیون یورو آن به طور خاص به کاوش اختصاص یافته است. انتظار میرود بازسازی شهری در میدان کارمز تا سپتامبر ۲۰۲۵ تکمیل شود، اما مطالعه علمی این گورستان قرون وسطایی بسیار فراتر از جدول زمانی ساخت و ساز ادامه خواهد داشت و سالها نور جدیدی بر خاستگاههای شهر خواهد تاباند.
