توافق پکن: نقطه عطف احیای روابط
توافق نامه ای که اکنون مبنای پیگیری این نشست سه جانبه قرار گرفته است، در اسفند ماه سال ۱۴۰۱ با وساطت چین در پکن به امضا رسید. این موافقت نامه، به دلیل اهمیت و اثرگذاری منطقه ای ان، به توافق نامه پکن معروف شده است. بر اساس این سند، دو قدرت منطقه ای یعنی ایران و عربستان سعودی موافقت کردند که پس از قطع شدن روابط دیپلماتیک خود از سال ۱۳۹۴، دوباره این روابط را احیا نمایند. مهم ترین مفاد اجرایی این توافق، شامل موارد زیر بود:
- بازگشایی سفارتخانه ها: موافقت دو کشور برای بازگشایی سفارتخانه ها و کنسولگری های خود در پایتخت های یکدیگر.
- بهبود روابط جامع: تعهد به ارتقاء و بهبود کلی روابط سیاسی و اقتصادی میان تهران و ریاض.
این توافق، به سرعت اجرایی شد و نه تنها سطح تنش های منطقه ای را کاهش داد، بلکه فضای جدیدی از همکاری و گفت و گو را میان کشور های همسایه در خلیج فارس ایجاد کرد.
دومین نشست در ریاض و تعهد به اصول بین الملل
دومین نشست کمیته سه جانبه مشترک برای پیگیری توافق پکن، در اواخر ابان ماه سال گذشته در شهر ریاض، پایتخت عربستان سعودی، برگزار شده بود. در ان نشست نیز، ریاست هیات ایران بر عهده مجید تخت روانچی بود و طرفین ایرانی و عربستان سعودی بر تعهدات خود تاکید کردند.
بر اساس بیانیه منتشر شده از نشست ریاض، ایران و عربستان بار دیگر بر اجرای کامل موافقتنامه پکن متعهد شدند. نکته مهم در این تعهد، تاکید بر تلاش مستمر برای انسجام روابط همسایگی بین دو کشور بود. این انسجام باید از طریق التزام و پایبندی به اصول بنیادین حقوق بین الملل و قوانین منطقه ای محقق شود که شامل موارد زیر است:
- منشور ملل متحد
- اساسنامه سازمان همکاری اسلامی
- احترام به حاکمیت، استقلال و امنیت دولت ها
این تاکیدات نشان می دهد که دو کشور به دنبال تعریف یک چارچوب بلند مدت برای روابط خود هستند که مبتنی بر اصول عدم مداخله و همکاری متقابل باشد.
نقش حمایتی و مستمر چین
در هر دو نشست (ریاض و تهران)، نقش چین به عنوان میانجی و ناظر بر فرایند اجرای توافق، بسیار برجسته بوده است.
- استقبال طرفین: عربستان سعودی و جمهوری اسلامی ایران، به طور رسمی از نقش مثبت و مستمر چین و اهمیت حمایت و پیگیری ان کشور برای اجرای کامل توافقتنامه پکن استقبال کردند.
- اعلام امادگی چین: چین نیز به نوبه خود، امادگی کاملش را برای تداوم حمایت و تشویق گام های برداشته شده از سوی تهران و ریاض به منظور توسعه مناسبات در حوزه های مختلف اعلام کرد.
این حمایت مداوم چین، به عنوان یک قدرت جهانی، اعتبار و ضمانت اجرایی توافق را دوچندان می کند و نشان می دهد که پکن، نقشی جدی در برقراری ثبات و صلح منطقه ای ایفا می کند. حضور یک کشور ثالث مقتدر و بی طرف در چنین مذاکراتی، به دو طرف اعتماد لازم برای ادامه مسیر دیپلماسی را می بخشد.
هدف نشست تهران: تسریع در اجرای کامل
برگزاری سومین نشست در تهران، به دنبال جلسه مقدماتی کارشناسان و دیپلمات های سه کشور است که روز دوشنبه برگزار شد. هدف از این نشست ها، بررسی پیشرفت های حاصل شده در اجرای توافق، رفع موانع احتمالی و تسریع در تکمیل روند احیای روابط اقتصادی و سیاسی است. انتظار می رود که در این دور از مذاکرات، راهکار های عملیاتی برای افزایش همکاری های تجاری، امنیتی و فرهنگی میان دو کشور مورد بحث قرار گیرد تا روابط از مرحله احیای صرف، به مرحله همکاری های راهبردی و پایدار تبدیل شود.
در نهایت، موفقیت این توافق سه جانبه، نه تنها به نفع مردم ایران و عربستان سعودی است، بلکه به طور کلی، امنیت و ثبات منطقه خاورمیانه را تقویت می کند و زمینه را برای دور شدن از تنش ها و تمرکز بر توسعه اقتصادی و همگرایی فراهم می اورد.
