فوران شگفت‌انگیز خورشید به مسافت ۶۰۰,۰۰۰ مایل!

این هفته، یک رویداد دراماتیک بر روی خورشید رخ داد که در آن یک فیلامنت خورشیدی بزرگ فوران کرد و مقدار زیادی مواد را در نیمکره شمالی خورشید منتشر نمود. این پدیده ابتدا توسط نهادهایی همچون ناسا و کارشناسان آب و هوای فضایی گزارش شد و به دلیل مقیاس چشمگیرش توجه قابل‌توجهی را به خود جلب کرد.

چه چیزی در نیمکره شمالی خورشید اتفاق افتاد؟

در تاریخ ۲۲ و ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۴ (۱۲-۱۳ مه ۲۰۲۵)، یک فیلامنت خورشیدی بزرگ ناپایدار شد و در یک نمایش فوق‌العاده از انرژی خورشیدی فوران کرد. این فیلامنت، ریسمانی متراکم و سرد از پلاسما که بر روی سطح خورشید توسط میدان‌های مغناطیسی معلق است، به شکل دراماتیک و چشم‌نواز فوران کرد.

مواد از جو خورشید عبور کرد و بیش از ۶۰۰,۰۰۰ مایل گسترش یافت که فاصله‌ای بسیار بزرگ‌تر از فاصله زمین تا ماه است. «وینسنت لدینا»، شکارچی اورورا، در مورد این فوران گفت که «واقعاً چیزی برای مشاهده کردن است!» و آن را به سایز بال‌های پرنده یا بال‌های فرشته تشبیه کرد.

نقش فیلامنت‌های خورشیدی

فیلامنت‌های خورشیدی، که اساساً طولانی‌تر، سردتر و متراکم‌تر از اطراف خود هستند، باعث می‌شوند که در برابر دیسک روشن خورشید تاریک‌تر به نظر برسند. این فیلامنت‌ها معمولاً توسط میدان‌های مغناطیسی در جو خورشید به حالت تعلیق درآمده‌اند. زمانی که میدان‌های مغناطیسی که یک فیلامنت را حمایت می‌کنند ناپایدار می‌شوند، می‌توانند فوران‌های بزرگی را به راه بیندازند و پلاسما و ذرات باردار را به فضا بفرستند.

در این مورد، فوران همراه با یک خروج جرم تاجی (CME) بود، که از آن به عنوان انفجاری از مواد خورشیدی و میدان‌های مغناطیسی که از تاج خورشید آزاد شده‌اند، یاد می شود. CME ها رویدادهای قدرتمند خورشیدی هستند که می‌توانند آب و هوای فضا را مختل کرده و در صورت هدایت به سمت زمین، طوفان‌های geomagnetic ایجاد کنند.

آیا این فوران بر زمین تأثیر خواهد گذاشت؟

متخصصان خورشیدی تأیید کرده‌اند که مسیر فوران به سمت دور از سیاره ما قرار دارد. با وجود عظمت این فوران، مدل‌های اولیه نشان می‌دهند که CME به‌طور کامل از زمین عبور خواهد کرد. با این حال، این رویداد تهدید بالقوه‌ای را که چنین فوران‌های بزرگی می‌توانند به همراه داشته باشند، روشن کرده است. اگر یک CME از این اندازه به طور مستقیم به زمین برخورد کند، می‌تواند باعث طوفان‌های geomagnetic شدید شود که ممکن است به سطوح G4 یا G5 برسد و ارتباطات ماهواره‌ای، شبکه‌های برق و سیستم‌های ناوبری را مختل کند.

در حالی که این بار CME ما را دور خواهد کرد، محققان خورشیدی به دقت فعالیت خورشید را برای هرگونه رویداد آینده‌ای که ممکن است تهدید به حساب بیاید، زیر نظر دارند.

نه مطمئن هستم که نام این فوران چه باشد، شاید «رویداد بال پرنده» یا «رویداد بال فرشته»؟ به هر حال، واقعاً چیزی برای مشاهده کردن است! به اندازه بزرگ انفجار در نیمکره شمالی خورشید نگاه کنید. من می‌توانم این انیمیشن را ساعت‌ها تماشا کنم! pic.twitter.com/QZjcDPnFyE

— وینسنت لدینا (@Vincent_Ledvina) ۱۳ مه ۲۰۲۵

زیبایی و قدرت فعالیت‌های خورشیدی

فوران این فیلامنت خورشیدی همچنین زیبایی و عظمت فعالیت‌های خورشید را نشان می‌دهد. بسیاری از علاقه‌مندان به فضا و شکارچیان اورورا از این رویداد مجذوب شدند. «یوره آتاناکو»، شکارچی اورورا، در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «این فوران همه فوران‌های فیلامنتی که اخیراً دیده‌ایم را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.»

گرچه طوفان‌های خورشیدی می‌توانند باعث اختلالات جدی در زمین شوند، ولی همچنین فرصت‌هایی برای نمایش‌های طبیعی خیره‌کننده مانند اوروراها فراهم می‌کنند. دوره حداکثر خورشیدی فعلی انتظار می‌رود که فوران‌های بیشتری از این نوع را به همراه داشته باشد و به ما فرصتی دیگر برای مشاهده قدرت دینامیک خورشید از زمین بدهد.

چه CME فوق‌العاده‌ای از فوران بزرگ فیلامنت امروز! متأسفانه، به سمت شمال هدایت شده و ما را دور خواهد زد. برخورد مستقیم یک CME مانند این می‌تواند به طوفان‌های شدید G4 یا حتی G5 منجر شود. https://t.co/StNvwdYyqp pic.twitter.com/nFHPc5F8ap

— یوره آتاناکو (@JAtanackov) ۱۳ مه ۲۰۲۵

چگونه فوران‌های خورشیدی بر فناوری زمین تأثیر می‌گذارند؟

فوران‌های خورشیدی و CME ها می‌توانند تأثیر قابل‌توجهی بر فناوری‌های زمین داشته باشند. هرچند این فوران خاص آسیب نخواهد زد، در موارد دیگر یک CME می‌تواند به طوفان‌های geomagnetic منجر شود که بر روی ماهواره‌ها، شبکه‌های برق و حتی سیستم‌های موقعیت‌یابی جهانی (GPS) اختلال ایجاد کند.

اگر یک CME بزرگ به طور مستقیم به زمین برخورد کند، می‌تواند مسائل گسترده‌ای برای سیستم‌های ارتباطی، هوانوردی و حتی اقتصادهای جهانی به بار آورد.