ترجمهای از نهجالبلاغه که ۳۶ سال پیش منتشر شد؛ داستان مترجمی که زندانیان را رها کرد
نهجالبلاغه، مجموعهای گرانبها از خطبهها، نامهها و گفتههای امیرالمؤمنین علی (ع) است که قرنها در دل تاریخ اسلام جای داشته و همچنان بر دلهای حقجویان و عدالتخواهان میتازد. این اثر قطعاً یکی از مهمترین و ارزشمندترین متون اسلامی است که همواره افراد بسیاری را به خود جذب کرده است. اکنون در سال ۱۴۰۲ شمسی، روایتهایی از ترجمه نهجالبلاغه و شرایط آن زمان، داستانی شنیدنی و درسآموز را برای ما به یادگار گذاشته است.
در سال ۱۳۶۶ هجری شمسی، ترجمهای از نهجالبلاغه منتشر شد که بر اساس تلاشها و زحمات یک مترجم جوان بوده است. این ترجمه در شرایطی خاص و دشواری به دنیا آمد که کشور ایران به تازگی از جنگ تحمیلی با رژیم بعث عراق رهایی یافت و بسیاری از افراد درگیر مسائل اجتماعی و فرهنگی کشور شدند. مترجم این اثر، به دلیل توجه ویژه به محتوای عمیق و فلسفی نهجالبلاغه، تصمیم گرفت که این کتاب را به زبان فارسی ترجمه کند و معانی گرانقدر آن را به هموطنانش هدیه دهد.
مترجم، که نامش به دلیل حفظ حریم خصوصی او در اینجا ذکر نمیشود، با دل و جان به یک کار دشوار دست زد. او اهمیت کتاب نهجالبلاغه را به خوبی درک کرده و باور داشت که این متن میتواند در زمانهای که جامعه ایرانی به شدت نیازمند الگوهای کارآمد و معانی راستین زندگی است، بینش تازهای را به ارمغان آورد. با توجه به شرایط خاص آن زمان، که بسیاری از زندانیان سیاسی در بند بودند و فضا تنشآلود بود، انتظار نمیرفت که چنین ترجمهای بدون چالشهای قابل توجهی منتشر شود.
در این میان، یکی از وقایع جالب توجهیی که حول انتشار این ترجمه شکل گرفت، داستان زندانیانی بود که به خاطر افکار و عقاید خود در بند بودند. برخی از این زندانیان با خواندن مطالب نهجالبلاغه و آشنایی با راه و روشهای زندگی حضرت علی (ع)، مسیر جدیدی را در زندگی خود انتخاب کردند. این اثر موجب شد تا آنها از مقادیر زیادی از افسردگی و ناامیدی رهایی یابند و به مبارزه با سرنوشت خود پرداخته و بر سر عقایدشان ایستادگی کنند.
در یک روز خاص، اتفاقی به وقوع پیوست که بیشتر از هر چیزی نشاندهنده تأثیر این ترجمه بر روح و روان انسانها بود. مترجم به عنوان یک محقق و پژوهشگر، ملزم به حضور در یکی از زندانها برای معرفی ترجمهاش بر اساس دعوتنامهای از مقامات مربوطه شد. او با کمال میل و با شوق و ذوق خاصی خود را به زندان رساند و در آنجا به گفتمان درباره نهجالبلاغه و رهنمودهای آن پرداخت. این جلسه، تبدیل به نقطه عطفی در زندگی برخی از زندانیان شد.
گفتوگوی مترجم با زندانیان، نه تنها آنها را از بار سنگین تنهایی رها کرد، بلکه برخی از آنها به او گفتند که چگونه آموختههایشان از نهجالبلاغه روحیهشان را تقویت کرده و به آنها انگیزهای دوباره بخشیده است. تعدادی از این زندانیان تصمیم به پایان دادن به اعتصاب غذا و قطع ارتباطات خود با دنیای خارج گرفتند و با عزم راسخ بیشتری به زندگی و مسیر خود ادامه دادند.
این داستان نه تنها رویدادی تاریخی و مهم در زمینه نشر و ترجمه ادبیات دینی است، بلکه نشاندهنده قدرت کلام و تفکر عمیق انسانی نیز هست. در حقیقت، نهجالبلاغه به عنوان یک منبع غنی از تجربیات بشری و افکار عمیق، به انسانها اثبات میکند که چطور میتوان در دل تاریکی به سوی نور امید و رستگاری حرکت کرد.
بنابراین، ترجمه نهجالبلاغه، بیش از یک کتاب ساده، به یک میثاق معنوی و فرهنگی میان نسلها تبدیل شد؛ برای جوانان، مردان و زنانی که در جستجوی درک بهتری از زندگی بودند، نهجالبلاغه و آموزههایش به مثابه راهنمایی در تلاشی مؤثر برای تحقق عدالت و نیکویی قرار گرفته است. از آن زمان تا به امروز، این اثر مهم همچنان در جامعه ما تأثیرگذار باقی مانده و جستجوی حقیقت و آزادی را برای نسلهای بعدی به ارمغان آورده است.
