بارش شهابی استارلینک: آیا آسمان شب در خطر است؟
شبهای پرستاره و آسمانِ پُر از شهاب، همواره منبع الهام و شگفتی برای بشر بودهاند. اما با گسترش روزافزون منظومههای ماهوارهای مانند استارلینک، این پرسش مطرح میشود که آیا این پدیده آسمانی زیبا در معرض تهدید قرار دارد؟ اگر شما هم به دنبال پاسخ این سوال هستید، با ما همراه باشید.
استارلینک و رویای اینترنت فضایی
ایلان ماسک، مدیرعامل شرکت اسپیساکس، رویای دسترسی به اینترنت پرسرعت در سراسر جهان را از طریق منظومهی ماهوارهای استارلینک دنبال میکند. این پروژه جاهطلبانه، شامل پرتاب هزاران ماهواره به مدار زمین است. اما این ایده با انتقادهایی از سوی منجمان و دوستداران آسمان شب مواجه شده است.
به گفتهی جاناتان مکداول، اخترفیزیکدان برجسته از موسسه اسمیتسونیان، هر شب یک یا دو ماهواره استارلینک از دید ناظر زمینی عبور میکنند. این تعداد با افزایش تعداد ماهوارههای این منظومه، بیشتر هم خواهد شد.
نگرانیها درباره آلودگی نوری
یکی از اصلیترین نگرانیها، ایجاد آلودگی نوری توسط این ماهوارهها است. این آلودگی، رصد ستارگان و دیگر پدیدههای آسمانی را برای منجمان دشوار میکند و از زیبایی آسمان شب برای عموم مردم میکاهد.
شرکت اسپیساکس از سال ۲۰۱۹، هزاران ماهواره استارلینک را به فضا فرستاده و قصد دارد تعداد آنها را به دهها هزار برساند. این موضوع باعث شده تا اخترشناسان نگران رصد آسمان و کشف پدیدههای فضایی باشند.
پروژههای مشابه و رقابت فضایی
اسپیساکس تنها شرکتی نیست که به دنبال تسلط بر بازار اینترنت فضایی است. آمازون نیز با پروژهی “کویپر” قصد دارد بیش از ۳۲۰۰ ماهواره به فضا پرتاب کند.
مکداول در اینباره میگوید: “با تکمیل تمام منظومههای ماهوارهای، احتمالاً با ۵۰ هزار ماهواره در مدار نزدیک زمین روبرو خواهیم بود. همچنین دهها هزار ماهواره دیگر نیز در ارتفاعات بالاتر از منظومههای چینی خواهیم داشت.”
تهدید یا فرصت؟
در حالی که برخی نگران تاثیر منفی ماهوارهها بر رصد آسمان هستند، عدهای دیگر معتقدند که این فناوری میتواند فرصتهای جدیدی را برای دسترسی به اینترنت در مناطق دورافتاده فراهم کند.
یکی از دلایل نگرانی اخترشناسان این است که ماهوارههای استارلینک عمر کوتاهی دارند و پس از حدود پنج سال از رده خارج میشوند. پس از این مدت، ماهوارهها به تدریج وارد جو زمین شده و میسوزند. این موضوع میتواند باعث ایجاد زبالههای فضایی و آلودگی جوی شود.
همچنین، اسپیساکس متعهد شده تا با استفاده از فناوریهای جدید، نور ماهوارهها را کاهش دهد و از ایجاد مزاحمت برای رصد آسمان جلوگیری کند.
به گفته مکداول، با وجود تمام این تلاشها، همچنان احتمال اختلال در رصدهای نجومی و آسیب به لایههای بالایی جو وجود دارد.
راهکارهای کاهش اثرات منفی
برای کاهش اثرات منفی این منظومهها، راهکارهایی مانند استفاده از رنگهای تیره برای بدنه ماهوارهها و کنترل دقیقتر مدار آنها پیشنهاد شده است. هدف این است که ماهوارهها تا حد امکان نامرئی شوند و تداخلی در رصد آسمان ایجاد نکنند.
با وجود تلاشهای صورت گرفته، سوال اصلی این است که آیا این اقدامات برای حفظ زیبایی و اصالت آسمان شب کافی خواهند بود؟ آیا میتوان توسعهی فناوری را با حفظ میراث طبیعی و آسمانی خود همگام کرد؟
اگرچه طوفانهای خورشیدی میتوانند عمر مفید ماهوارهها را کاهش دهند، اما این پدیده نمیتواند به عنوان یک راه حل پایدار برای مشکل زبالههای فضایی در نظر گرفته شود.
در مجموع، توسعهی منظومههای ماهوارهای مانند استارلینک، فرصتها و چالشهای جدیدی را پیش روی بشر قرار داده است. برای بهرهمندی از مزایای این فناوری، باید به دنبال راهکارهایی باشیم که ضمن توسعهی اینترنت فضایی، از آسمان شب و محیط زیست نیز محافظت کنیم.
