اوراق توسعه فناوری فعال شد؛ جنگ شرکت های بزرگ با دانش بنیان ها بر سر منابع مالی دولتی!

ساختار تامین مالی بدون اتکا به منابع دولتی

دکتر رفیعی در نشست معرفی ابزار های نوین تامین مالی، ساختار و اهداف مرکز تحت مدیریت خود را تشریح کرد. این مرکز با نظارت مستقیم معاون علمی رئیس جمهور، ماموریت یافته است تا سازوکار هایی برای تامین مالی ایجاد کند که بدون مداخله مستقیم دولت فعالیت نمایند. هدف اصلی این است که ابزار هایی ارائه شود که امکان تامین مالی را بدون استفاده از منابع دولتی فراهم کند.

او تاکید کرد که تاکنون از منابع دولتی برای تامین مالی به معنای سنتی ان استفاده نشده است و اگر هم در مواردی از این منابع استفاده شود، صرفا برای اهرم سازی و ارائه مشوق ها به کار گرفته می شود، نه برای اعطای تسهیلات مستقیم. این رویکرد، در حالی دنبال می شود که برخی تصور می کنند این مرکز باید اقدام به اعطای تسهیلات کم بهره مانند تسهیلات ۴ درصدی کند؛ اما معاونت علمی اعتقاد دارد که با منابع اندک دولتی، نمی توان تحرک قابل توجهی در اقتصاد ایجاد کرد و در نتیجه، باید به دنبال ایجاد منابع پایدار و غیر دولتی بود. به گفته وی، این فرآیند ایجاد انضباط مالی و تامین مالی غیر دولتی، از سال گذشته اغاز شده و همچنان ادامه دارد.

اهمیت چهار عامل کلیدی در تامین مالی

رفیعی با اشاره به تجربه های شکست خورده در تامین مالی شرکت های نوپا، بر اهمیت کیفیت، زمان و حجم منابع مالی در اقتصاد تاکید کرد. او چهار عامل کلیدی که باید در تامین مالی شرکت های دانش بنیان مورد توجه قرار گیرند را به شرح زیر برشمرد:

• منابع کافی: حجم منابع باید متناسب با نیاز شرکت باشد.
• دسترسی به موقع: منابع باید در زمان مناسب در اختیار شرکت قرار گیرند (همانطور که کشاورز به کود در زمان درست نیاز دارد).
• مستمر بودن: تامین مالی باید به صورت تدریجی و مداوم باشد تا رشد پایدار را ممکن سازد.
• کیفیت منابع: منابع باید با شرایط مناسب و نه صرفا تسهیلات با نرخ پایین، ارائه شوند.

او با هشدار درباره تبعات تزریق نادرست منابع، تاکید کرد که اگر تسهیلاتی با نرخ پایین به شرکت های نوپا داده شود، اما به موقع و مستمر نباشد، نه تنها کمکی به انها نمی کند، بلکه باعث اسیب و شکستشان خواهد شد. بنابراین، تامین مالی باید به نحوی باشد که امکان رشد پایدار و تحقق اهداف برنامه های توسعه مانند برنامه هفتم را فراهم اورد.

جنگ بر سر منابع خام فروشی و مقاومت صنایع بزرگ

بخش جنجالی سخنان رئیس مرکز تامین مالی، مربوط به تلاش شرکت های بزرگ برای فرار از یک قانون حمایتی بود. قرار است بخشی از عوارض خام فروشی در زیست بوم دانش بنیان هزینه شود تا منابع جدیدی برای شرکت های نوآور فراهم گردد.

اما رفیعی افشا کرد که هر بار که این موضوع مطرح می شود، شرکت ها با بهانه هایی مانند موضوع خام فروشی، تلاش می کنند خود را از شمول این قوانین استثنا کنند و جلوی ورود این منابع حیاتی به زیست بوم نوآوری را بگیرند. او به صراحت اشاره کرد که صنعت اوره و پتروشیمی سعی کردند خود را جدا کنند، اما معاونت علمی موفق شد این تلاش برای استثنا سازی را محدود کند. این تلاش برای جداسازی منابع دولتی، حتی از سوی صنایع معدنی نیز دنبال شد. رفیعی تاکید کرد که اگر قرار باشد فقط به منابع محدود دولتی تکیه کنیم، امکان توسعه واقعی فراهم نمی شود و مقابله با این فشار های شرکت های بزرگ برای خارج کردن منابع از دسترس شرکت های دانش بنیان، حیاتی است.

فعال شدن اوراق توسعه فناوری و تامین مالی زنجیره محور

یکی از امیدبخش ترین خبر های این نشست، اعلام فعال شدن اوراق توسعه فناوری بود. این ابزار از مرداد ماه به صورت رسمی با همکاری بانک ها اغاز شده و اکنون به پیشرفت بالای ۸۰ درصد رسیده است. همچنین، برخی شرکت های دانش بنیان موفق به تکمیل صد در صدی مراحل اجرای ان و نهایی کردن تامین مالی خود شده اند. این اوراق به زودی به عنوان یکی از اصلی ترین و پایه ای ترین ابزار های تامین مالی در زیست بوم دانش بنیان مورد اتکا قرار می گیرند.

علاوه بر این، مرکز تامین مالی در حال کار روی اوراق زنجیره محور است. این نوع تامین مالی، به افرادی که در زنجیره تولید و تامین قرار دارند، اولویت می دهد و سرعت اختصاص منابع به انها بیشتر است. این رویکرد به دلیل ان است که حمایت جزیره ای و پراکنده منجر به رشد واقعی نمی شود؛ زیرا اگر تولید یک حلقه افزایش یابد، اما بازار مصرف یا تامین مواد اولیه در سایر حلقه ها با مشکل مواجه شود، کل زنجیره آسیب می بیند. لذا، حمایت از حلقه های کلیدی زنجیره، مانند حمایت از شرکتی که درخواست ۱۴ میلیارد تومان تامین مالی داشت، باعث ارتقای کل زنجیره تولید و در نهایت، استحکام اقتصاد دانش بنیان می شود. این روش، تضمین می کند که منابع به صورت هدفمند و باکیفیت تزریق شوند و رشد پایدار را به دنبال داشته باشند.