واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: آشنايي با تاريخچه هواشناسي
نگاه- همشهريآنلاين:
بيش از 1500 سال پيش لئوناردو داوينچي نقاش و دانشمند بزرگ ايتاليايي يك اسباب مكانيكي رطوبتسنج و يك بادنماي كامل اختراع كرد.
بعدها در سالهاي پاياني قرن شانزدهم يعني در حدود سالهاي 1553 تا 1612 گاليله، گرماسنج را اختراع كرد و شاگرد او جانري آن را تكميل ساخت.
اين دستگاه كه در واقع نخستين حركتهاي رسمي دانشمندان در اندازهگيرهاي آب و هوا به حساب ميآيد با يك مقياس اختياري براي مدتي وسيله رايجي براي اندازهگيري آب و هوا به حساب ميآمد.
فعاليتهاي هواشناسي بعنوان يك علم جديد در حقيقت از اوايل قرن نوزدهم شروع شد. اولين نقشههاي هواشناسي را لامارك در سال 1820 ارائه كرد.
اين نقشهها بر اساس اطلاعات و آمار هواشناسي كه از ايستگاههاي منطقه منهايم جمعآوري شده بود ترسيم شد و بعدا در سالهاي 1820 و 1821 نقشه طوفانهاي اروپا تهيه گرديد.
با اختراع تلگراف توسط مورس در سال 1843 امكان مخابره سريع اطلاعات ديدهباني فراهم آمد و بدينوسيله اعلام خطر و پيشبيني وقوع طوفان امكانپذير گرديد و به مرور شبكههاي ايستگاههاي هواشناسي گسترش يافت و به دنبال آن اولين كنفرانس بينالمللي هواشناسي در آگوست 1853در بروكسل برگزار گرديد.
در دورههاي جنگ جهاني اول و دوم كه در عمليات نظامي و حمل و نقل هوايي نياز به اطلاعات هواشناسي و مبادلات بين المللي بيشتر آشكار شد، دوران شكوفايي هواشناسي بوده است و ميتوان گفت كه جنگ جهاني اول باعث تولد هواشناسي و فاصله جنگ جهاني اول و دوم دوران بلوغ اين علم بوده است.
در سال 1873 Word meteorlogical organization) WMO) تاسيس شد كه جانشين سازمان هواشناسي بينالمللي (IMO) ميباشد.
WMO به عنوان يك آژانس متخصص در سيستم سازمان مللمتحد UN براي سرويسهايي كه شامل هواشناسي و آبشناسي عملياتي ميباشد شناخته شده است. اين انتخاب با توجه به همكاريها، استانداردها و پيشرفت هواشناختي جهاني و فعاليتهاي مرتبط با تلاش افراد بعمل آمده است.
WMO، نقش موثر و بزرگي در كمك به رفاه بشريت داشته است. با رهبري WMO و در چهارچوب برنامههاي WMO، سرويسهاي هواشناختي و آبشناسي كمكهاي زيادي به تواناييهاي ملي جهت تهيه غذا، آب، حفاظت، وسيلهنقليه مطمئن و حفاظت از جان و مال مردم و روشن نمودن وضعيت اقتصادي اجتماعي كليه بخشهاي اجتماع شده است.
تاريخچه هواشناسي در ايران
مطالعة و بررسي جو هميشه مورد نظر دانشمندان ايراني بوده است، از اين رو خيلي از دانشمندان نجوم در آثار خود بخشي را به مسائل جوي اختصاص داده اند. محمد بن ذكرياي رازي، ابنسينا، حكيم عمرخيام، ابوريحان بيروني و انوري شاعر معروف از شخصيتها و دانشمندان ايراني بودهاند كه پيرامون پديدههاي جوي مطالبي در آثار خود به يادگار گذاشتهاند.
فعاليتهاي منظم هواشناسي اولين بار با اندازه گيري عناصر جوي توسط سفارتخانههاي انگليس و روسيه در تهران و مناطق نفتخيز جنوب كشور شروع شد كه اين اطلاعات صرفاً به بايگاني كشورهاي مربوطه منتقل شده و احتمالاً در برنامههاي تحقيقاتي آنها مورد استفاده ويژه قرارگرفته است.
درس هواشناسي در سال 1298 در برنامه درسي مدرسه برزگران منظور شد كه اين درس توسط معلمان فرانسوي تدريس ميشد و در همان محل اولين سكوي هواشناسي احداث شد كه در آن دماي هوا و رطوبت نسبي و ميزان بارندگي اندازهگيري ميگرديد.
اين ايستگاه در سال 1308 كامل شد و اكثر عناصر جوي را ديدهباني ميكرد بتدريج در اثر نياز شديد بخشهاي كشاورزي و آبياري تعدادي ايستگاه نيز بر حسب ضرورت در نقاط مختلف كشور تاسيس گرديد كه مسؤوليت آن با بنگاه مستقل آبياري وابسته به وزارت كشاورزي وقت بود.
بعد از جنگ جهاني دوم نيروهاي متفقين براي سلامت پرواز هواپيماهـاي خودي واحد كوچك هواشناسي داير كردند كه نيازهــــاي هواشناسي بخش هواپيمايي آنها را تامين ميكرد در ايــــن زمان بنگاه مستقل آبياري وزارت كشاورزي اقدام به تربيت يك گروه ديدهبان هواشناس نمود كه اين ديده بانان در سال 1327 فارغ التحصيل و در ايستگاههاي هواشناسي مشغول به كار شدند.
هواپيمايي كشوري نيز به علت نياز به اطلاعات جوي در فرودگاههاي كشور اقدام به تاسيس ايستگاههاي هواشناسي كرد. در اثر نياز شديد برنامه ريزان به آمار و اطلاعات اقليمي از نواحي مختلف كشور و ناهماهنگي در تاسيس ايستگاههاي هواشناسي كه توسط بخشهاي مختلف ايجاد ميشد مسؤولان وقت، تاسيس يك واحد هواشناسي مستقل در كشور را ضروري دانسته و در سال 1334 شمسي اداره كل هواشناسي كشور وابسته به وزارت راه تاسيس شد. و در سال 1338 هواشناسي ايران بعنوان يكصد و سومين عضو سازمان هواشناسي جهاني به عضويت اين سازمان جهاني درآمد.
تاريخ درج: 29 ارديبهشت 1387 ساعت 19:52 تاريخ تاييد: 29 ارديبهشت 1387 ساعت 23:15 تاريخ به روز رساني: 29 ارديبهشت 1387 ساعت 23:12
يکشنبه 29 ارديبهشت 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: همشهری]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 201]