محبوبترینها
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1842542995
بهترین های سلسله قاجار از دید یک سیاستمدار کهنه کار
واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین:
بهترین های سلسله قاجار از دید یک سیاستمدار کهنه کار وبلاگ > جعفریان، رسول - میرزا سید باقر کاظمی از رجال خوشنام است که قریب پنج دهه در صحنه سیاسی ایران و عمدتا در وزرات خارجه فعال بود. از مشروطه تا پایان دوره مصدق. در اینجا مروری بر بخشی از خاطرات وی دارم که به نظرم حاوی نکات بسیار ارزشمندی از هر جهت است.
نخستین بار نام میرزا سید باقر خان کاظمی را در اسناد مربوط به سید یزدی که در سال 1322 در مکه گردن زده شد شنیدم. آن زمان گویا در مصر مقام سفارت داشته است. آدمی بوده بسیار متدین، عمیقا ملی که آخرین پست سیاسی او هم معاونت دکتر مصدق در دوره نخست وزیری او بود که پس از آن بازنشسته شد. از جوانی در وزارت خارجه و گاهی هم در وزارت خانه های دیگر بوده و کار بسیار با ارزشی که کرده نگارش خاطراتش است که تاکنون سه جلد آن تا آخر اسفند 1314 است و نشر تاریخ ایران با صبر و حوصله آن را منتشر کرده است.
این اواخر به مناسبتی جلد دوم این کتاب را تورق می کردم. بیشتر به دنبال اخبار تحولات حجاز بودم، اما دیدم که ایشان آن زمان در امریکا بوده و بیشتر یادداشت ها مربوط به اتفاقات آنجاست که همزمان تحصیل هم می کرده است. با این حال جسته گریخته مطالبی داشت که برای کارم سودمند بود. برخی از نکات دیگر را هم یادداشت کردم.
تاکید می کنم که من از حوالی صفحه 340 به بعد را دیدم و معنای این یادداشت این نیست که نکات مهم همین هاست. در لابلای کتاب، نکات با ارزش زیادی هست.
مرحوم کاظمی یادداشت ها را ماهانه نوشته، اول مسائل خاص خود، سپس برخی از تحولات داخل ایران و نگاهی هم به تحولات جهانی، این تقریبا ساختار هر ماه را تشکیل می دهد. متاسفانه روز برخی از حوادث نیست با این که می توانست بسیار با ارزش باشد.
یک بحث در باره تغییر سلطنت در ایران دارد که به هر حال از دور شاهد بوده اما گزارش ها را نوشته و دیدگاه های خود را هم ثبت کرده است.
ماجرای تصویب ماده واحده تغییر سلطنت را که هشتاد نفر از هشتاد و پنج نفر امضا کردند و البته مدرس سخت مخالفت کرد و همین طور مصدق (با استدلال خاص خود) آورده که رسمیت و مشروعیت قانونی ندارد چون صحه همایونی پای آن قانون نبوده و بنابرین قانون نیست. اما آنها کار خود را ادامه دادند. شبانه هم پولی به محمد حسن میرزا ولیعهد دادند و تا لب مرز بردند و او را در واقع از ایران بیرون کردند (ص 347).
در بخش اخبار دنیا، معمولا بخشی را به سوریه اختصاص داده و از جنایات فرانسوی ها در کشتار مردم یاد کرده است.
یک جا در باره دیدگاه خودش در باره سلاطین قاجار اظهار نکرده که جالب است: نظریات من راجع به تغییر سلطنت: بین سلسله قاجاریه در تمام دوره یک صدو پنجاه ساله سطنت خود، به عقیده من دو نفر قابل توجه و تمجید بوده اند. یکی عباس میرزا نایب السلطنه که مردی تربیت شده و متجدد و رشید و علاقه مند به آبادی و تجدد ایران بوده و اقدامات او در امور اداری و نظامی و جنگ های یازده ساله او با روس ها و بعد جنگ های دیگر او با عثمانی و ازبک ها و یاغیان ترکمن و غیره کرد، باعث تحسین دنیا و افتخار تاریخی او بود. دیگر سلطان احمد شاه آخرین پادشاه سلسله قاجاریه که مردی بسیار مودب و معقول و وطن پرست و دارای احساسات بشر دوستی و کاملا مقید به اصول دمکراسی و اجرای قانون اساسی و دخالت نکردن در امور مربوط به حکومت های قانونی بود و قضیه خودداری او از تصدیق قرارداد با انگلستان که وثوق الدوله و نصرت الدوله تعزیه گردان آن بودند، از خاطر هیچ وطن پرست ایرانی محو نیم شود. احمد شاه در فکر جمع مال و آزار و اذیت مردم و ضبط اموال و املاک مردم و رشوه گرفتن نبود. (ص 352).
در اخبار بیرونی اشاره به این که مصطفی کمال پاشا اخیرا تصمیم کرده که قرآن را به ترکی ترجمه نمایند [یعنی بدون عربی]. (ص 362). بین انگلستان و ابن السعود پادشاه حجاز معاهده امضاء‌شده و در حقیقت تصرفات جدید او را به رسمیت شناخته اند. (ص 366).
اعلامیه و تلگراف علمای نجف به علمای تهران: قاضی وهابی به هدم قبه و ضرایح مقدسه ائمه بقیع حکم داده، هشتم شوالمشغول تخریب من بعد، معلوم نیست چه شده، با حکومت مطلق چنین زنادقه وحشی به حرمین اگر از دولت علیه و حکومت اسلامیه علاج عاجل نشود، علی الاسلام السلام ابوالحسن اصفهانی، محمد حسین نائینی
در عمارت چهلستون اصفهان اشیاء‌مهم ذیل به دست آمده است: عهد نامه مودت بنی علی علیه السلام و بزرگان انصار روی پوست آهو به شکل طومار. دو جلد قرآن کریم به خط کوفی روی پوست آهو به مهر امام حسن و خط علی بن الحسین. خرقه خاص شیخ صفی الدین از ابریشم و کرباس. (ص 384) (آیا کسی خبر دارد اینها کجاست؟)
در تیر 1305 تقی زاده به امریکا می آید تا در برپایی نمایشگاهی اقدام کند. کاظمی نوشته: در دوره اول مجلس ایشان را در جلسات علنی مجلس با عمامه و عبا دیده بودم. اما حالا با آن وقت از حیث لباس و ظاهر تفاوت زیادی کرده بودند (ص 386) اطلاعات مربوط به تقی زاده در این صفحات و بعد از آن زیاد است.
سرنوشت سردار اسعد بختیاری که شد وزیر دربار پهلوی و بعدها که می دانیم... اما بدتر از آن سرنوشت سپهدار تنکابنی فاتح دیگر تهران که «به واسطه سختی های وزارت مالیه نسبت به او، برای دریافت مالیات های عقب افتاده اش در هشتم محرم در زرگنده خودکشی کرد و در امامزاده صالح تجریش مدفون گردید و به فقرا اطعام مفصلی شد و قرار شد دولت از محل عایدات املاک سپهسالار که توقیف نموده است پانزده هزار تومان به خانواده او بدهد. فاعتبروا یا اولی الابصار (ص 392).
در ماه مرداد: اقداماتی جهت تمیز کردن کتابخانه سلطنتی و نقل کتب آنجا به کتابخانه ملی و نیز برای ایجاد موزه مملکتی در جریان است (ص 392).
کاظمی در آبان و آذر به ایران بازگشته است و از این جا به بعد اخبار او مربوط به ایران است: عضویت در حزب ایران نو به دنبال تشویق دولت برای تشکیل احزاب کاری است که او انجام داده و دلایلش را نوشته است (ص 416). فوت شمس العلماء محمد حسین قریب گرکانی که مدتها استاد ما در مدرسه سیاسی بود در این ماه (آذر 1305) به رحمت ایزدی پیوست. (ص 419).
اسفند 1305: روزه ماه رمضان را از ابتداء‌تا انتها گرفتم و چندین مرتبه منزل اقوام و دوستان به افطار مهمان بودم. (ص 421).
از سال 1306 به آرامی تسلط نظامیان در ایران آن صورت زشت خود را نشان می دهد. کاظمی می نویسد: اوضاع عمومی مملکت خوب نیست. عدم رضایت زیادی از عموم طبقات مردم از اجحافات نظامی ها و افسران در ولایات و مرکز و تعدیات بلدیه و ضبط آب مردم و بردن به سعد آباد و غرض رانی و پستی اکثریت وکلای مجلس و از این قبیل مسائل وجود دارد و روز به روز هم زیاد تر می شود (ص 433). و صفحه 435 توضیحات دیگر در گرفتن بودجه ها توسط وزرات جنگ و مأمورین نظامی.
کاظمی گزارش یک منوی غذای روی میز یک رستوران را در اردیبهشت 1307 نوشته: خوراک بوقلمون 4 قران، خوراک جوجه: 3 قران، خوراک ماکارونی 2 قران و دو شاهی، چلوکباب: 2 قرآن و پنج شاهی، چلو خورش قیمه: دو قران و پنج شاهی، چلو خورش فسنجان 2 قران و پنج شاهی، قلیان: یک قران دو شاهی، شربت یک قران، دوغ ده شاهی، لیموناد دوازده شاهی، چای: 3 شاهی. میوه: ده شاهی. شیرکاکائو: ده شاهی. بستنی: ده شاهی. قهوه: پنج شاهی. نان و پنیر و سبزی و پیاز هم مجانی.
(443)
وی در همین سال 1307 یک خانه کوچک را در پشت مسجد سپهسالار به قیمت 1800 تومان خریداری کرده است. (ص 445).
در اوائل سال 1307 به خاطر لغو کاپیتولاسیون همه جا را چراغانی کردند اما انتخابات مجلس در این سال، اولین انتخاباتی بود که به قول کاظمی، هر کسی را خواستند از صندوق درآوردند: چه غالب بلکه تمام اعضاء انجمن ها را از نوکرها و اشخاص معتمد دولت نه ملت معین کردند و وکلا را نیز قبلا برای هر نقطه در نظر گرفته به انجمن ها دستور می دهند که آن اشخاص را از صندوق درآورند. (ص 447).
کاظمی همجا بر تدین خویش اصرار دارد و واقعا هم شخصیت امینی بوده است. یک بار می گوید: در شهریور این سال به کربلا رفته و .... شب آخر که روی بام خوابیده بودیم، صدای مناجات مرا بیدار کرد و آواز بسیار ساده و بلند و موثری این آیه را می خواند: یا ایها الانسان ما غرّک بربک الکریم الی آخر. طوری این آیه و آن محیط و دیدن گنبد مطهر و صدای خواننده د رمن اثر کرد که بی اختیار منقلب شدم و تا عمر دارم این حالت را فراموش نمی کنم و همواره آن را در ذهن خود مجسم خوام داشت (ص 451 ـ 452).
اطلاعات وی از سفر پادشاه افغانستان، امان الله خان به ایران، جالب است و این که رضا شاه از وی خشمگین شده و فکر کرده که می خواد خودی نشان دهد (ص 454).
این مجلد چند فقره ضمانم دارد که ارزش تاریخی دارد:
رونوشت قباله ازدواج پدر و مادرم: (ص 472).
رونوشت وقف نامه مدرسه و مسجد کاظمیه (ص 474).
(رونوشت وقف نامه مرحوم حاجی میراز سید احمد خان کاظمی (ص 477) (که خانوادگی بوده)
اما یک فقره ضمیمه بسیار با ارزش که در قم شناسی اثری بسیار ارجمند است، مطلبی با عنوان مختصری از آثار تاریخی قم است که از صفحه 479 تا 485 است. وصف مقبره فتحعلی شاه با سنگها و کتیبه های داخل آن، مطالبی که روی آن نوشته شده از جمله در باره شمار قشون ایران (500 هزار) و نیز این که «برای دفع و رفع فجره کفره چند کرور داده مسلمین را از شر آنها خلاصه کردیم). و مسائل دیگر.
همانجا آمده: در قم مقبره سه چهار نفر از سلاطین صفویه و عده زیادی از شاهزادگان صفوی نیز وجود دارد. معروف تر از همه مقبره شاه عباس دویم صفوی است که ... بسیار عالی با سنگ های مرمر و نقاشی های عالی و صندوق بزرگ مزین به آیات قرآن که با طلا و نقره به خط نسخ بسیار عالی دور آن نوشته اند و تاریخ آن را به حروف ابجد این طور نوشته اند: صندوق مزار شاه عالم عباس که می شود 1078 قمری هجری. [آیا کسی می داند این سنگ کجاست؟ اگر خبری دارید بدهید لطفا. ما که هر چه پرس و جو کردیم نیافتیم).
در ضمائم یک نامه از دهخدا در تایید مدارج علمی میرزا سید باقر خان کاظمی هست.
به هر حال مرحوم کاظمی از شخصیت های بسیار با ارزش تاریخ این دوره است. باید این خاطرات را خواند تا دانست در دوره پهلوی، آدم های قابلی هم بوده اند هرچند خود پهلوی ها آدم های سبک و بی عقلی بودند. اگر هم در این دوره، نشانی از علم و فرهنگ هست کار اینهاست. این خاطره را هم بیفزایم: یک شبی هم منزل دوست عزیز آقای استاد غلامرضا سحاب بودیم و یادی از مرحوم کاظمی شد و آقای سحاب فرمودند با آقازاده ایشان پیوند دوستی داشته اند. همان شب ایشان لطف کردند یک هدیه ای که زمانی امیری در بحرین به کاظمی داده بوده و بعدها از طریق پسر ایشان به آقای سحاب رسیده به بنده لطف کردند. عبایی بود که گرچه از نظر صوری قابل استفاده نبود اما به هر حال اثری با ارزش بود. امیدوارم هرچه زودتر مجلدات دیگر این خاطرات به علاوه گزارش ها و یادداشت های کاظمی در وزارت خارجه، نخست وزیری قدیم (که ریاست جمهوری فعلی است) و سازمان اسناد ملی چاپ شود. و این نکته را هم بیفزایم که این اواخر بخشی از نامه های ایشان توسط دوست ارجمند جناب حجت الاسلام قاضی عسکر که حالا چهار سال است که نماینده مقام معظم رهبری در حج و در واقع امیر الحاج است، در باره کشته شدن سید یزدی به ناحق توسط سعودی ها در سال 1322 به صورت یک کتاب و با نام شهید مروه چاپ شد. متن این کتاب و اسناد باید در همان سایت حج باشد.
پنجشنبه 24 مهر 1393 - 09:22:27
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 19]
-
گوناگون
پربازدیدترینها