واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: فرصت مختومهسازي 18 گام همكاري ايران با آژانس
حضور مديركل آژانس بينالمللي انرژي اتمي، بايد در راستاي تأييد 18 گامي باشد كه ايران تا كنون در اجراي توافق 11 اكتبر 2013 موسوم به «چارچوب همكاري ايران و آژانس» برداشته است. بر اساس ضميمه توافق مذكور، ايران براي فاز اول همكاريهاي داوطلبانه با هدف حل همه ابهامات راجع به برنامه هستهاي گذشته و حال، شش گام عملي را بر عهده گرفت.
اين اقدامات ظرف مدت سه ماه به اجرا درآمد و در مرحله دوم، هفت اقدام عملي مورد توافق طرفين قرار گرفت و آژانس در گزارش قبلي خود ضمن تأييد اقدامات ايران، به نحوي از مختومه شدن آنها در دستوركار اجرايي اين همكاريها ياد كرد.
زيرا آژانس تأييد كرد كه در اين زمينه ها، «ديگر ابهامي در آژانس وجود ندارد» ولي در مورد تنها مسئلهاي كه راجع به مطالعات ادعايي در فاز دوم مقرر شده بود، آژانس تنها تأكيد كرد كه ايران اطلاعاتي را ارائه كرده و مراتب در دست ارزيابي آژانس است. در واقع، تأييديهاي كتبي در حل اين مسئله ارائه نشده است. هرچند گزارشها حاكي از آن است كه به صورت شفاهي، بازرسان آژانس از اطلاعات ارائه شده ايران ابراز رضايت كردهاند.
در حال حاضر ايران تا 3 شهريور ماه فرصت دارد در مورد پنج گام عملي كه در فاز سوم در وين مورد توافق طرفين قرار گرفت، اقداماتي را انجام دهد. هرچند ايران همه تلاشهاي ممكن را به عمل آورده و برخي از اقدامات دراين زمينه، نظير انعقاد رويكرد پادماني در مورد رآكتور اراك، توسط آژانس رسماً تأييد نيز شده است اما درباره دو مسئله مرتبط با مطالعات ادعايي و اتهامات نظامي غرب، هنوز اقدامات آژانس به اتمام نرسيده است.
ازاين رو، حضور آمانو در تهران و ديدار با مقامات عالي روابط خارجي و صنعت هستهاي كشور به همين مقولهها و همچنين ترسيم چشم انداز آينده همكاريها در فاز چهارم مربوط ميشود. روز يكشنبه در اولين روز حضور آمانو در تهران، ديدار وي با وزير امور خارجه كه با تأكيد بر سياست ايران در ادامه همكاريها با آژانس بينالمللي انرژي اتمي همراه بود، «مرور اقدامات و همكاريهاي گذشته» ايران و آژانس طي اكتبر 2013 تا كنون، از جمله محورهاي تبادل نظر طرفين بوده است. نوع و سطح ملاقاتها نشان ميدهد كه محتواي اين مذاكرات، فراتر از مسائل صرفاً فني مرتبط با برنامه هستهاي يا همكاريهاي طرفين است.
در واقع، احتمالاً نوعي تجديد ميثاق طرفين حول محور «اعتمادسازي در مورد ابعاد گذشته و حال برنامه هستهاي ايران» كه مبتني بر برداشتن گامهايي بالاتر از 18 گام توافق شده تا كنون باشد، مدنظر آژانس است. در اين رابطه، مسائلي مطرح است كه علاوه بر همكاري در ادامه اجراي الزامات توافق ژنو، توافق وين و توافق جامع احتمالي آتي، نيازمند موافقت ايران هستند. دسترسي به مكانهايي حساس و همچنين اجراي پروتكل الحاقي را ميتوان به عنوان نمونه نام برد.
از اين رو، آژانس جزيياتي از اين ديدار و نتايج ملاقاتهايي كه با وزير امور خارجه، رئيس سازمان انرژي اتمي و همچنين رئيسجمهور خواهد داشت و توافقهاي احتمالي ناشي از آنها را در گزارشي كه بايد 3 شهريور ماه به شوراي حكام تقديم نمايد، ذكر خواهد كرد. احتمال اينكه گزارش آتي همان مسير طي شده در گزارشهاي قبلي آژانس طي 9 ماه گذشته را در پيش بگيرد، بسيار زياد است. از اين رو، آمانو بسته به نتايج اين ملاقاتها، هم عملكرد ايران را «رو به جلو» توصيف خواهد كرد و هم در مورد آنچه بايد طي دو يا سه ماه آينده به اجرا در آيد، دادههايي را در گزارش مذكور منعكس خواهد كرد.
با توجه به روند تدريجي گامهاي سه گانه ايران و آژانس از اكتبر 2013 تا كنون، به نظر ميرسد كه طرفين اكنون خود را مهياي ورود به مرحلهاي مهمتر از قبل ميدانند تا مسائلي را كه كليديتر در حل مسئله هستهاي كشور هستند، مطرح كنند. از اين رو، توافق بر سر گامهايي كه در مرحله چهارم تعاملات و در اجراي توافق «چارچوب مشترك همكاري» بايد برداشته شوند، يكي از خروجيهايي خواهد بود كه در پايان سفر آمانو مشخص خواهد شد. اين روند در عين حال، به منزله تقويت زمينه و فرامتني تلقي ميشود كه بر متن و بطن مذاكرات ايران و 1+5 در ابتداي ماه آتي ميلادي بسيار تأثيرگذار خواهد بود.
نویسنده : دكتر نادر ساعد
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۲۷ مرداد ۱۳۹۳ - ۲۱:۳۴
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 118]