تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1833055178
شاعری که هفت شهر عشق را گشت
واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین:
شاعری که هفت شهر عشق را گشت غزل، یکی از گونه‌های ادبی و شعری زبان فارسی است که از نیمه دوم سده سوم هجری به‌عنوان یک قالب و نوعی مشخص از شیوه بیانی سروده شده است.
واژه «غزل» در اصل لغت به معنی «حدیث عشق و عاشقی کردن است و چون این نوع شعر بیشتر بر سخنان عاشقانه است، آن را «غزل» نامیده اند.» کلام شاعرانه در قالب غزل همواره رو به تکامل بوده و شاعران ما با همنشین کردن واژه ها، خلق تعبیرهای تازه، ساخت ترکیب های زیبا و پرداخت موسیقایی و نمودآوایی گوناگون به فرآیند «ابداع» و «ایجاد» در غزل دست یافته و از تقلید و تکرار سنت های ادبی پیشینیان پرهیز کرده اند. هرچه به سده ششم هجری نزدیک می شویم، غزل های فارسی، هم از نظر زبان و بیان شاعرانه و هم از نظر معنی و مفهوم عاشقانه، از ملاحت و صراحت بیشتری برخوردار شده و به عنوان یک نوع شعر غنایی با اعتبار و استقلال خاص زبانی، قالبی مناسب و شیوه ای شایسته برای بیان شور و حال و شوق انسانی و بازتاب تجربه های روحی و شهودی رخ نموده است. با نگاهی کلی به سرگذشت غزل در زبان فارسی، درمی یابیم پیشرفت، تحول و تکامل این گونه ادبی، از «لفظ» به «معنی» از طبیعت گرایی و عینیت به معنویت گرایی و ذهنیت، سیر کرده و در این راه تا آنجا پیش رفته که به ابزاری مناسب برای بیان عالی احساسات عرفانی و شور و عاطفه روحانی تبدیل شده است. غزل های فریدالدین عطار نیشابوری در سنجش یا غزل های شاعران پیش از او از جوش و هیجان های انسانی بیشتری برخوردار بوده است. تفاوت و تنوع معنایی و محتوایی غزل های عطار، مجلای جهان درونی و معنویت، شیوه تفکر و تعقل اوست. عطار در غزل های خود برای بیان احساس و اندیشه عرفانی اش زبانی ویژه برگزیده است؛ زبانی که آینه جهان بینی و زیست شناختی اوست. این زبان با زبان شعر و شهودهای شاعرانه یکی است. زبان عطار، زبان «دل» است و تنها اهل «دل» می توانند آن را دریابند. عطار با این زبان است که با خدای خود سخن می گوید و به چون و چراهای این جهان پاسخ می دهد؛ از این روست که غزل های او تنها با شهود رمزی و درونی قابل ادراک است؛ زیرا سرچشمه آنها، ذهن و دل بی آرایش عطار است؛ غزل هایی که می توان در آنها جهان آرزو، آرمان و اعتقاد عطار را آمیخته با هیجان های عاشقانه و عاطفه و روان صادقانه بدرستی و به رمز و اشاره دریافت کرد. از این روست که رمز و نمادهای غزل او، بازتاب اندیشه عرفانی و زبان صوفیانه او را در غزل های شاعران پس از او مانند: مولوی، عراقی، سعدی و حافظ بیشتر از دیگران می توان دید. نمادگرایی و رمزپردازی در زبان فارسی به عنوان یک سبک و مکتب، پیشینه ای دیرینه دارد. شاعران و عارفان سخنور ما کوشیده اند با فرافکنی هیجان های معنوی و روحی و تلاطم های عاطفی و درونی خود نوعی شناخت و معرفت در قلمرو زبان فارسی به دست دهند و ما را با شیوه ای از رفتار زبانی ـ نمادین ـ آشنا کنند. فریدالدین عطار نیشابوری در نیمه دوم سده ششم هجری توانست با بهره گیری از تجربه های زبانی و شیوه بیان شاعران پیش از خود، دانش فرهنگی و عرفانی اش را در قالب غزل هایی جذاب و شورآفرین درآمیزد و نمادها و استعاره هایی بسازد که بر حس و ذهن و ضمیر مخاطب اثر گذاشته و گونه ای کشش و جذبه معرفتی و شناختی در دل و جان او به وجود آورد. عطار در غزلی به این رمزگرایی خود اشاره کرده است. سوز معشوق در پس پرده / عاشقان را دلیل آموز است هر که او شاهباز این سر نیست / زین طریقت، جهنده چون یوز است تو اگر مردی، این سخن پی بر / که فرید آنچه گفت، مرموز است این گونه است که فریدالدین عطار نیشابوری با این زبان رمزی و فردی به معرفت و حقیقت دست یافته است. اشاره ها و رمزهای شاعرانه ای که در غزل زیر هست، گستردگی روح و رستاخیز درون، دانش زبانی و تفکر عرفانی و ایمان الهی او را به نمایش گذاشته است: ای آفتاب، طفلی در سایه جمالت / شیر و شکر مزیده از چشمه زلالت هم هر دو کون، برقی از آفتاب رویت / هم نه سپهر، مرغی در دام زلف و خالت بر باد داده دل را، آوازه فراقت / در خواب کرده جان را، افسانه وصالت عقلی که در حقیقت، بیدار مطلق آمد / تا حشر، مست خفته در خلوت خیالت خورشید که آسمان را، سر رزمه می گشاید / یک تار می نسنجد در رزمه جمالت ترک فلک که هست او در هندوی تو دایم / سر پا برهنه گردان، در وادی کمالت سیمرغ مطلقی تو، در کوه قاف قربت / پرورده هر دو گیتی در زیر پر و بالت صف قتال مردان، صف های مژه توست / صد قلب برشکسته در هر صف قتالت عطار شد چو مویی، بی روی همچون روزت / تا بو که راه یابد در زلف شب مثالت همه عناصر آرایه ای و زیبایی در این غزل، بیانگر این است که زبان عطار، زبانی شاعرانه و رمزی است؛ زبانی که زبان محرمان درگاه حق است؛ زبانی که برآیند حرکت سالک از طبیعت به ماورای طبیعت؛ زبانی که به آگاهی، بیداری و یقظه عارفانه و کمال انسانی انجامیده است. تعبیرها و ترکیب های زبانی این غزل، دانسته و شایسته، انتخاب شده اند: «چشمه زلال» به جای «دهان معشوق»، «ترک فلک» به جای «خورشید»؛ «خلوت خیال» به جای «بارگاه روحانی و حرم الهی» و «هندو» به جای «تاریکی آسمان» و «زلف» که به شب همانند شده و کنایه از «تاریکی کفر» است. عطار، صف مژه معشوق را در برابر صف عاشقان در میدان نبرد عشق قرار می دهد و به نوعی از محسوس به معقول و از معقول به منقول و مسموع می رسد و غزل خود را که با ستایش معشوق ازلی آغاز کرده با کلامی سراسر تحمید، در آرزوی سرآمدن هجران و غیبت هویت حق به پایان می برد. به این ترتیب، می بینیم عطار مانند یک حکیم متاله و عارف حقیقی از حقیقت و جهان الوهیت در قالب غزل با ما سخن گفته و غزل های پرشور او این شایستگی را یافته است که به عنوان بخش عمده ای از غزل های عرفانی در زبان فارسی در سایه ازلیت دلنشین بماند. عبدالحسین موحد / پژوهشگر و مدرس ادبیات
دوشنبه 25 فروردین 1393 1:30
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 129]
-
فرهنگ و هنر
پربازدیدترینها