تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1836078501
عطیه عوفی همراه با سوگواری جابر
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
عطیه عوفی همراه با سوگواری جابر نويسنده:علی اصغر بابانیا در لابلای اوراق زرین تاریخ اسلام چهرههای درخشانی در سکوت مرگبار ستم فرمانروایان غاصب مکتوم مانده است. کاش تاریخنویسان، به جای آن همه کتابها که در باره اهل دوزخ نوشتهاند، در راه شناساندن تندیسهای زهد و پاکی و الگوی مقاومت تلاش میکردند. بیتردید اگر چنین بود ، فریادگران بیداری را در سکوت تاریک تاریخ فراموش نمیکردیم. این نوشتار به معرفی یکی از چهرههای ناشناخته تاریخ پرداختهاست. آن که نامش را امیر مؤمنان(ع) برگزید; همراه جابر بنعبد الله انصاری از اولین زائران حرم امام حسین(ع) بود; خطبهفدک و زیارت اربعین را روایت کرد و در شمار مبارزان شجاع جای گرفت. ولادت با طلوع خورشید حکومت علوی در کوفه ، غنچهای شکوفا شد تاتماشاگر آفتاب امامت باشد. گرچه تاریخ دقیق این واقعه مشخص نیست; ولی میتوان گفت: در سالهای 36-40 قمری ، روزی سعد بن جناده به آستان حضرتعلی(ع) شرفیاب شد; ولادت فرزندش را به عرض حضرت رساند و تقاضای نامگذاری کرد. حضرت نوزاد را در آغوش گرفت و فرمود: « هذا عطیه الله» این نوزاد عطا و موهبت الهی است.(1) حضرت علی(ع) بعد از مراسم نامگذاری ، برای عطیه صد درهم حقوق ماهانه تعیینفرمود و پدرش با دریافت حقوق برای کودک غذا تهیه کرد.(2) خاندان عطیه عطیه عوفی در یکی از خاندانهای معروف عرب که از طایفه بکالیبود ، چشم به گیتی گشود. بکالی تیرهای از قبیله بنی عوف بنامرؤ القیس شمرده میشد و در بین قبایل عرب شان و منزلتی خاصداشت. چون عطیه از قبیله بنی عوف بود، به او عطیه عوفی میگویند.(3) گویا مادرش در شمار اسرای آزاد شده رومی جای داشت و همسر سعد شمرده میشد.(4) مقام علمی عطیه عطیه، از نظر طبقات رجالی، در گروه تابعین جای دارد; یعنی ازطبقهای است که پیامبر اکرم(ص) را ندیده و بدون واسطه سخنی از وی نقل نکرده است. او از اصحاب حضرت علی(ع) و امامان بعد از او تا امام محمد باقر(ع) به شمار میآید. (5) عطیه از دانشمندان بزرگ و اسلام شناس عصر خویش شمرده میشد و از چنان مقام علمی برخوردار بود که حتی دانشمندان اهل سنت نیز او را مورد اعتماد میدانستند و دانش تفسیری و حدیثیاش را تایید میکردند.(6) اساتید و شاگردان عطیه عطیه استادانی برجسته داشت که در اسلام و تشیع از جایگاهی والا برخوردار بودند. کتاب «تهذیب التهذیب» نام هشت تن از استادان وی را بر میشمارد. کتاب «طبقات» شش تن از استادانش را معرفی کرده و از دیگران نام نبرده عبد الله بن عباس و جابر بن عبد الله انصاری از معروفترین استادان او شمرده می‌شوند.(7) این شخصیت علمی شاگردان بسیاری تربیت کرد. کتاب«تهذیب التهذیب» نام شانزده تن از آنها را ثبت کرده است. اعمش و پسران عطیه (حسن و عمر و علی) در این گروه جایدارند.(8) علی بن عطیه از اصحاب امام صادق(ع) نیز به شمار میآید.(9) آثار علمی 1- تفسیر قرآن عطیه دست پرورده استادی بزرگ چون ابن عباس بود و پنج جلد تفسیر قرآن نگاشت.(10) دانشمندان اهل تسنن از اینتفسیر بهرههای فراوان بردهاند. آثار عطیه نزد علمای اهل سنت معتبر است.(11) و بزرگانی چون طبری ، خطیب بغدادی از آثار ایندانشور بزرگ بهره فراوان بردند.(12) عشق عطیه به علوم قرآنی وانس وی با قرآن به اندازهای بود که خودش میگوید: من سه دوره تفسیر کامل قرآن را نزد ابن عباس آموختم و قرآن را نیز هفتاد بار در کنارش خواندم.(13) 2- خطبه فدک دومین اثر جاودان عطیه خطبه فدک حضرت زهرا(س)است. حضرت این خطبه را در مسجد النبی ایراد فرمود. عطیه آن را برای عبد الله ابن حسن مثنی ، پسر امام حسن مجتبی(ع) نقل کرد و در تاریخ به یادگار نهاد.(14) 3- زیارت اربعین یادگار جاودان دیگر عطیه زیارت گرانقدر و باعظمت اربعین ابا عبد الله الحسین(ع) است. او همراه جابر ابنعبد الله انصاری، صحابی بزرگ پیامبر اکرم(ص) در اربعین شهادتامام حسین(ع) کنار تربت مطهر آن حضرت حضور یافت، اشک ماتم ریخت و نامش را به عنوان نخستین زائر کوی حسین جاودانه ساخت.(15) جایگاه زیارت اربعین چنان والاست که امام حسن عسکری(ع) فرمود: یکی از علامتهای مؤمن زیارت اربعین سید الشهدااست. (16) ابعاد شخصیت سیاسی عطیه 1- زبان گویای ولایت علوی عطیه، که پرورشیافته مکتب تشیع راستین بود، آموختههایش را با زبانی گویا برای جامعه اسلامی و تاریخ بیان کرد و به یادگار گذاشت. آن بزرگوار به شیوهای زیبا به دفاع از حریم ولایت علوی پرداخت. بدین جهت نامش در سند بسیاری از روایاتی که منزلت و فضایل حضرت علی(ع) را بیان میکند ، دیده میشود.(17) عطیه از کسانی است که حدیث غدیر خم را به دورترین نفاط بلاد اسلامی رساند. پیامبر اکرم(ص) در حجهالوداع در غدیر خم دستحضرت علی(ع) را گرفت و به مردم فرمود: ای مردم، آیا نمیدانید که من از خود مؤمنین به آنها سزاوارترم؟ گفتند: آری، یا رسول الله. سپس فرمود: « من کنت مولاه فهذا علی مولاه»(18) عطیه در بارهشان نزول آیه شریف (یا ایها الرسول بلغ ما انزل الیک منربک) (19) میگوید: «نزلت هذه الآیه علی رسول الله صلی اللهعلیه و آله فی علی بن ابی طالب (ع)(20) این آیه در منزلتحضرت علی ابن ابی طالب نازل شد. بیان چنین احادیثی در باره شخصیتحضرت، در زمانی که آشکارا بدان بزرگوار ناسزا میگفتند، دارای ارزشی والا بود; زیرا درباریان آگاه و مردم ناآگاه دشنام دادن بدان حضرت در هر قنوت و خطبه را از فرایض مسلمانان میدانستند. در چنین فضای آشوبزدهای ، عطیه به افشاگری پرداخت و با نقل فضایل علی(ع) کوشید ولایت را در جامعه تثبیت کند. 2 زیارت اربعین و اقدامی انقلابی زیارت اربعین عطیه و جابربن عبد الله در آن زمان حساس از بعد سیاسی اهمیت بسیار دارد.(21) زمانی که یزید بن معاویه ریختن خون سید الشهدا واصحابش را افتخار میدانست و شیعیان آن حضرت در خفقان شدید بهسر میبردند، بازمانده یاران پیامبر اکرم(ص) به زیارت تربتامام(ع) شتافت. او در واقع فرستاده خاتم المرسلین به شمارمیآمد; زیرا رسول خدا به وی وصیت کرده بود «یا جابر زر قبر الحسین فان زیارته تعدل مئه حجه»(22) ای جابر، قبرفرزندم حسین را زیارت کن. چون ثواب زیارتش با ثواب صد حج برابر است. جابر بعد از شهادت امام حسین(ع) و یارانش از این فاجعه تاریخیآگاه شده ، با چشمان نابینا و دلی روشن و ضمیری پاک راه کوفه پیش گرفت و خود را به دستپرورده مکتب علوی یعنی عطیه عوفی رساند. این دو بزرگمرد در اربعین شهادت ابا عبد الله الحسین(ع)و اصحابش در سرزمین مقدس کربلا حضور یافتند. و این افتخار را به دست آوردند که از اولین زائران حرم حسینی شوند.(23) آنچه به زیارت اربعین جلوهای خاص از شهامت و شجاعت میدهد حرکت قهرمانانه این دو زائر در آن موقعیتحساس است; زیرا بعد از شهادت امام حسین(ع) یزید کسی را مانع ظلم و فساد خود نمیدید و تمام سعی خودش را به کار برد تا با خفه کردن صدای هر مخالفیقیام عاشورا را امری عادی و غیر الهی جلوه دهد. بدین سبب، نگرش جامعه به نهضت امامحسین(ع) در ابتدا نگرشی همراه با بیتفاوتیگاه اعتراضآمیز بود. در آن موقعیت، حرکت جابر از مدینه و عطیه از کوفه برای زیارت سید الشهدا تاییدی بر قیامآن حضرت بود.(24) به ویژه این که این زیارت با رسیدن بانواناهل بیت و اسرا از شام و برپایی سه روز سوگواری برای سالار شهیدان و یارانش مقارن بود.(25) این حرکت انقلابی به شعلهورشدن نهضت حسینی و افشای جنایات دژخیمان بنی امیه انجامید و عطیه و جابر از بنیانگزاران قیامهایی شدند که در دفاع از قیامکربلا به وسیله توابین و دیگران شکل گرفت. مقاومت عطیه عطیه چون پرستویی عاشق و بلبلی نغمه سرا در هر کوی و برزنترانه عشق علی میخواند و لحظهای آرام نمیگرفت. هیچ تازیانهای نتوانست ندای این فریادگر عرفان و عدالت را خاموش سازد. تاریخ هرگز مبارزه سیاسی این دانشمند بزرگ را از یاد نمیبرد. مبارزهسیاسی عطیه عوفی در زمان حکومت جبار عبد الملک مروان، پنجمینخلیفه اموی، در مقابل حجاج بن یوسف ثقفی، که دستانش به خونشیعیان علوی آغشته بود، همچنان جاودانه ماند. در زمانفرمانروایی این ستمگر اموی در کوفه قیامهای متعددی شگل گرفت که یکی از آنها قیام عبد الرحمن بن محمد بن اشعث در سال 80 ه. ق بود. این نهضت از خراسان آغاز شد. عبد الرحمن ، بعد از چندینبار درگیری با لشکر حجاج، سرانجام در سال 83 در بصره دستگیرشد. نکته جالب توجه در این قیام آن است که عدهای از بزرگان و دانشمندان شیعه و قاریان عراق مانند سعید بن جبیر و ابراهیم نخعی و عطیه عوفی ، در رکاب عبد الرحمن بودند. وقتی عبد الرحمن شکست خورد، عطیه به سمت فارس گریخت. حجاج در فرمانی، محمد بنقاسم ثقفی به فرماندار فارس، نوشت، عطیه را دستگیر کرده ، اورا وادار سازد به حضرت علی(ع) ناسزا بگوید و اگر امتناع ورزید چهارصد تازیانه بر وی زده، موی سر و محاسنش را بتراشند. فرماندار فارس عطیه را فراخواند و فرمان حجاج را برایش خواند; عطیه زیر بار چنین ننگی نرفت; با کمال شهامت چون کوهی استوارماند و سختترین شکنجهها و تازیانههای امویان را تحمل کرد. این تابعی قهرمان مدتی در فارس اقامت گزید و چون قتیبه بنمسلم بر مسند استانداری خراسان جای گرفتبه آنجا رفت و چندیدر آن دیار به سر برد. سرانجام وقتی فرمانروایی عراق در دستعمر بن هبیره قرار گرفت، عطیه نامهای به وی نوشت و خواستار پناهندگی و بازگشتبه کوفه شد. عمر بن هبیره اجازه داد و عطیهبه کوفه باز گشت. این یاور مخلص اهل بیت (علیهم السلام) در سال 111 هجری قمری بهسرای جاودانگی شتافت.(27) پي نوشت ها:1- سفینه البحار، ج 2، ص 206، (چاپ قدیم); طبقات الکبری، ج6، ص 304; ریحانه الادب، ج 4، ص 218.2- طبقات الکبری، ج 6، ص 304.3- سفینه البحار، ج 6، ص 296; ریحانه الادب، ج 4، ص 218.4- طبقات الکبری، ج 6، ص 304; جابر بن عبد الله انصاری، ص 208.5- رجال شیخ طوسی، ص 51; تنقیح المقال، ج 2، ص 253; سفینهالبحار، ج 6، ص 296.6- تهذیب التهذیب، ج 7، ص 226; تاریخ التراث العربی، ج 1،جزء اول، ص 73; طبقات، ج 6، ص 304.7- تهذیب التهذیب، ج 7، ص 225; طبقات الکبری، ج 6، ص 246;سفینه البحار، ج 6، ص 296. 8- ریحانه الادب، ج 4، ص 218; تهذیب التهذیب، ج 7، ص 225;سفینه البحار، ج 6، ص 295.9- سفینه البحار، ج 6، ص 294; تنقیح المقال، ج 2، ص 299.10- ریحانه الادب، ج 4، ص 218; سفینه البحار، ج 6، ص 296;تنقیح المقال، ج 2، ص 253.11- تاریخ التراث العربی، ج 1، جزء اول، ص 73.12- همان.13- سفینه البحار، ج 6، ص 296; ریحانه الادب، ج 4، ص 218;تنقیح المقال، ج 2، ص 253.14- بلاغات النساء، ص 12; سفینه البحار، ج 6، ص 296; بررسیتاریخ عاشورا، ص 246.15- ریحانه الادب، ج 4، ص 218; سفینه البحار، ج 6، ص 295;بشاره المصطفی، ص 89.16- بحار الانوار، ج 101، ص 106; کامل الزیارات، باب 28: ص90.17- سفینه البحار، ج 6، ص 294; ریحانه الادب، ج 4، ص 218.18- بحار الانوار، ج 37، ص 185. 19- مانده، آیه 67. 20- بحار الانوار، ج 37، ص 190.21- بررسی تاریخ عاشورا، ص 244; مصباح المتهجد، ص 730.22- جابر بن عبد الله انصاری، ص 205.23- بحار الانوار، ج 68، ص 130; مصباح المتهجد، ص 730.24- اعیان الشیعه، ج 15، ص 143; مصباح المتهجد، ص 730. 25- سوگنامه26 تاریخ یعقوبی، ج 2، ص 277 و 278. 27- سفینه البحار، ج 6، ص 296; الاعلام زرکلی، ج 4، ص 237;طبقات الکبری، ج 6، ص 304. حوزه
#دین و اندیشه#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 907]
-
دین و اندیشه
پربازدیدترینها