تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1836446791
مکان های دیدنی اصفهان
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
مکان های دیدنی اصفهان آتشگاه کوه کم ارتفاعی است در هشت کیلومتری مغرب اصفهان، که قسمت بالای آن را ویرانه هایی از خشت ضخیم و محکم تشکیل داده و به گفته مورخین یکی از آتشکده های معروف اصفهان بوده است. اگرچه تعیین تاریخ قطعی ساختمان مشکل مینماید، ولی آنچه مسلم است از دوره ساسانی جدیدتر نمیتواند باشد.بر روی کوه کوچکی به فاصله ۲۰ کیلومتری از سوی باختر اصفهان و در جلگه با صفای فرح انگیز قرب و مشرف بر رودخانه زاینده رود عمارات ویران و آثاری قرار دارد که به احتمالی به دوره اشکانی و به زعم قوی متعلق به دوره ساسانیان است موقعیت محلی از این باب که زردتشتیان قدیم آتش مقدس را همواره در جایی قرار می داده اند که در دیدگاه مردم باشد و دیگر کیفیت و نقشه ساختمان و مصالحی که در آن به کار رفته و شهرت این محل بر حسب وجود منابع بسیار به آتشگاه همه و همه نشان می دهد که برروی این کوه یکی از آتشگاههای زردشتی وجود داشته است و در روی بلندی بر همه جا اشراف داشته است . مصالح ساختمان آن اگر چه گل وخشت است ولی باز هم قدمت وکهولت از آن پیداست . تصاویر تاریخی استان اصفهان در آدرس زیر موجود است :http://tarikh.isfedu.org/dbrtarikh/oisfap.htm. این پل که در نوع خود شاهکاری بینظیر از آثار دوره سلطنت شاه عباس اول است، به هزینه و نظارت سردار معروف او الله وردیخان بنا شده. این پل در حدود ۳۰۰ متر طول و ۱۴ متر عرض دارد و طویل ترین پل زاینده رود است که در سال ۱۰۰۵ هجری ساخته شده است. در دوره صفویه،مراسم جشن آبریزان یا آبپاشان ارامنه در کنار این پل صورت می‌گرفت. ارامنه جلفا، مراسم «خاج شویان» را نیزدر محدوده همین پل برگزار می‌کرده‌اند. پل مزبور یکی از شاهکارهای معماری و پل سازی ایران و جهان محسوب می‌شود. و به روایتی دیگر: این پل در سال (۱۰۱۱ ه.ق) باهتمام اللهوردیخان سپهسالار شاه عباس و بنا به فرموده شاه مزبور شروع به ساختمان گردید و به طوری که در عالم آرای عباسی نوشته شده دارای چهل چشمه (دهانه) بوده که از هر چشمه آب خارج میگردیده، پلی بسیار عریض و طویل و مرتفع، شالوده آن با سنگ و آهک ریخته شده و با آجر و گچ بالا رفته و دو طرف پل غرفات و غلام گردشهای بلند فوقانی ساخته و چشمه های زیرینش زیاد با عرض و مرتفع و طول آن ۳۵۰ قدم و عرضش بیست قدم و شش معبر باین شرح داشته است: ۱) راه وسط که مخصوص عبور سواره و گردونهها بوده است. ۲ و ۳ دو طرف پل که از میان گالالریها ی زیبا میگذشت و به پیادهرو تخصیص داشت. ۴ و ۵ پشت بامهای گالاری از دو طر ف که دور آن نرده داشته و موقع طغیان رود تفرجگاه باشکوهی بوده است، سرانجام گالاریهای پل به وسیله پلههای ظریف بزیر پل متصل میشد و از زیر پل هم موقع کم آبی عبور میکردند. ۶ از زیر پل بود. مساحت این پل را سیاحان انگلیسی چهارصد و نود یارد تعیین کردهاند. هفت دهانه این پل گرفته شده و اکنون ۳۳ دهانه دارد و از این رو به پل ۳۳ چشمه شهرت دارد. این پل را بنامهای: پل شاه عباسی - پل اللهوردیخان - پل جلفا - پل چهل چشمه - پل سی و سه چشمه خواندهاند و وجه تسمیه هر یک چنین است: ۱- پل شاه عباسی از آن جهت گویند که شاه عباس اول دستور بنای آن را داده است و چون بمباشرت و اهتمام اللهوردیخان ساخته شده به پل اللهوردیخان معروف گردیده و از لحاظ اینکه معبر مردم به جلفا بوده آن را پل جلف هم گفتهاند و چون در ابتداء چهل چشمه داشته پل چهل چشمه و اینک سی و سه چشمه دارد به پل سی و سه چشمه اشتهار دارد. این پل برای اتصال خیابان چهار باغ کهنه عباسی به خیابان چهارباغ بالا و باغ هزار جریب و عباس آباد ساخته شده است. این پل در جشن آبریزگان و آب پاشان محل اجتماع شاه و بزرگان و شعراء و رجال و سایر مردم بوده است. شرحی را که سرپرسی سایکس انگلیسی راجع به این پل نوشته از نظر اینکه بسیار دقیق و وضع پل را در آخر قرن سیزدهم و اوائل قرن چهاردهم هجری مجسم مینماید عیناً در اینجا نقل میگردد: خیابان با شکوه چهارباغ از یک طرف به پل اللهوردیخان کشیده می‌شود، که با این که حالیه روی بویرانی نهاده معذا از پل های درجه اول عالم به شمار میآید، اینجا از یک شاهراه سنگ فرش شده وارد مدخل عمومی پل می‌شوند شکل فوق العاده و شگفت آور این پل که ۳۸۸ یارد طول آنست مقابل یک جاده سنگ فرش شدهای به عرض ۳۰ پا بدین قرار ایت که در آن سه معبر در سه سطح مختلف تعبیه شده که یکی از آنها راه معمولی روی پل است که در دو طرف آن طاق نماهای سرپوشیده ساختهاند. طاقنماها از طرفی برودخانه و از طرفی به همین جاده مشرف میباشند، در بالا و پائین این طاقنماها که با تابلوی نقاشی شده تزیین یافته بود هر کدام یک پیاده روهائی است که با پله کانها باین راه اصلی وصل می‌شود و در کنار سطح رودخانه معبر دیگری است که به طول رودخانه امتداد مییابد. تنها انتقاد مخالفی که برای ساختمان این پل می‌شود کرد و آن از تصویر هم نمایان است آنکه، پل مزبور در مقابل جریان ضعیف و باریک زنده رود در بیشتر فصول سال بیش از، انداغزه جنبه ظرافت دارد. در تاریخچه ابنیه تاریخی اصفهان درباره این پل تاریخی چنین نوشته است: در انتهای جنوبی خیابان چهارباغ پل اللهوردیخان است که به نام بانی و سازنده آن خوانده می‌شود و در همان موقعی که شاه عباس دستور کاشتن درختان چهارباغ را میداده رفیق و سپهسالار شاه نیز در ساختمان این پل به وسیله آجر و سنگ تراش فعالیتی به خرج میداد، وضعیت این پل با قدیمش تفاوت زیادی نکرده است. ایوانچهها و غرفههای زیبا و متناسب طرفین پل که جای نشستن اهالی و عبور و مرور است به همان حالت اولیه باقی مانده است. طول این پل ۲۹۵ متر و عرضش ۱۳/۷۵ متر میباشد. نوشتهاند که در ابتدا چهل چشمه داشته و به تدریج سی و سه چشمه شده در سنوات اخیر قسمت زیادی از بستر رودخانه را تصرف کرده و اشجاری غرس نموده بودند به طوری که چند چشمه پل از عبور آب محروم گشته ممکن بود بکلی متروک شود وی در سال ۱۳۳۰ که آقای مصطفی خان مستوفی ریاست شهرداری اصفهان را داشت شهامت و شجاعت به خرج داد و اراضی مزبور را از تصرف غاصبین خارج و مجرای عبور آب چشمهها را باز کرد و اقدام به ساختمان دیوارهای سنگی در طرف شما رودخانه نموده که نوز آثارش پابرجا و عملیاتش زبانزد مردم این شهر است. در دوره صفویه ارامنه حق داشتند تا میدانی که اول پل احداث شده بود جمع شوند و مالالتجاره و صنایع خویش را با صنعتگران اصفهانی تبدیل نمایند و حق نداشتند از این پل عبور کرده داخل شهر شوند در جل این پل مجسمه رضا شاه کبیر بر روی ستونی بارتفاع ۵ متر دیده می‌شود که اسبی سوار و به طرف شما متوجه است اطراف این مجمسه فعلاً میدان ۲۴ اسفند و با میدان مجسمه نامیده می‌شود. در شمال شرقی پل یعنی اول خیابنی که به طرف شرق امتداد دارد ساختمان آجری است که بیاد مقبره کمال الدین اسماعیل )قبرش در جهانباره است( ساخته شده و خیابان مزبور به نام آن بزرگوار نامیده می‌شود که به طرف پل جوئی و خواجو امتداد دارد. به طوری که ملاحظه شد گفتار تاریخچه ابنیه تارخی اصفهان وضع پل زاینده رود را در گذشته و حال تشریح کرده و اقتضاء داشت که برای استحضار سرگذشت پل ایام گوناگون درج گردد. تاورنیه سیاح فرانسوی راجع باین پل در سفرنامه خود که نظم الدوله ابوتراب نوری آن را ترجمه کرده چنین نوشته است: پلی که در وسط خیابان تقاطع میکند موسوم به پل اللهوردیخان که بانی آن بوده است میباشند و آن را پل جلفا هم میگویند. این پل تمام از آجر و سنگ بنا شده و سطح آن بیک میزان است. دو طرف آن از وسطش پستتر نیست، ۳۵۰ قدم طول و بیست قدم عرض دارد و زیر آن چندین چشمه و طاق از سنگ ساخته شده که خلی پست و کم ارتفاع است، در دو کناره پل راهروی به عرض هشت نه پا و به طول تمام امتداد پل که چندین طاق با پایههای مرتفع به ارتفاع ۲۵ یا ۳۰ پا سقف آن را نگاهداشتهاند دیده می‌شود، اشخاصی که میخواهند هوا خوری کنند وقتی که خیلی گرم نباشد از بالای سقف راهروها عبور مینمایند، اما معبر معمولی از زیر آن راهروها است که به منزله نرده و نگهبان است و روزه نهائی به طرف رودخانه دراد که هوای لطیف و خنک از آنه داخل راهرو می‌شود. زمین راهرو از سطح پل خیلی بلندتر است و به توسط پله به راحتی بالای آنها میروند. فضای وسط پل مخصوص عبور گاری و دواب است و تقریباً ۳۵ پا عرض دارد. یک معبر دیگر هم دارد که در تابستان و وقع کمی آب به واسطه خنکی خیلی مطبوع است و آن از میان خود رودخانه است در خط مخصوصی که تخته سنگها نزدیک هرم اتفاق افتاده میتوان از روی آنها رد شد بدون اینکه پاتر بشود. از تمام دهنههای زیر پل به واسطه درهائی که به هر چشمه گذرادهاند میتوان عبور نمود از پلکانی که در قطر پایه پل ساخته شده از روی پل به زیر چشمهها و طاقها پائین میروند و همینطور پله هائی در دو طرف دارد که به بالای مهتابی روی راهروها صعود مینمایند و عرض راه پلهها بیش از ۲ تواز (۴ ذرع تقریباً( است، و در دو طرف نرده و محافظی کشیدهاند که از پرت شده جلوگیری مینمایند. بنابراین این شش معبر در روی این پل وجود دارد: یکی در وسط و چهار تا در دو طرف که عبارت است ازی زیر و بالای هراهرورهای پلکان تنگی که به زیر پل میرود حقیقتاً این پل از روی صنعت و استادی بنا شده و میتوان گفت قشنگترین صنعت و شاهکار ابنیه ایران است، اما بسی دور است از اینکه به استحکام پل نف پاریس ساخته شده باشد. سرپرسی سایکس انگلیسی در شرحی که راجع به پل زاینده رود نوشته بود گفته بود که این پل با اینکه روی به ویرانی نهاده از پل های درجه اول عالم است و اما تاورنیه تعصب ملی نگذارده که در قضاوت خود انحراف نورزد، گرچه تاورنیه در کلیه موراد نظرش ساده نبود و اغلب خواسته است بناها و یدگر آثار ایران را کوچک و پست جلوه دهد و از دیگران هم استفاده کرده که در تجلیل اصفهان غلو کردهاند. اینکه آرای مختلفی راجع به این پل نگاشته شد برای امکان استخراج نظر صحیح و صائب درباره آن بود و اینکه درستی و نادرستی نظرهائی چون نظر تاورنیه معلوم گردد. در هر حال اکنون این پل در اصفهان ممتاز و در درجه اول قرار دارد و چون از آثار باستانی به شمار میرود زیر شماره ۱۱۰، به ثبت تاریخی رسیده است. شاه عباس اول به طوری که مورخان و سیاحان خارجی نوشتهاند در هر حال در جشن آبریزان شرکت میکرد و اگر در اصفهان بود در کنار زاینده بود برابر پل سی و سه پل و اگر در مازندران بود در کنار دریای خزر، و گاهی روی پل سی و سه چشمه برگزر میکرد. در کتاب زندگانی شاه عباس اول راجع به جشن نوروز که شاه در سال ۱۰۱۸ هجری در روی پل سی و سه پل برگزار کرده چنین نوشته است. جشن نوروز غالباً از سه تا هفت شبانه روز دوام مییافت. گذشته از باغ نقش جهان پل اللهوردی خان را نیز آئین میبستند و چراغان میکردند. و گاه به فرمان شاه عباس بر سر پل مراسم گلریزان صورت می‌گرفت، و گلهای فراوان در راه شاه و همراهان او ریخته میشد. از آن جمله در سال ۱۰۱۸ با آنکه جشن فروردین مصادف با ماه محرم بود، به فرمان شاه هفت شبانه روز جشن نوروزی گرفتند و بر سر پل گلریزان کردند و چون مردم اصفهان در چراغان و آئین بندی هنر نمائی بسیار کرده بودند، شاه مبلغ پانصد تومان از مالیات آن سال را به ایشان بخشید. در تاریخ این جشن و گلریزان میر حیدر معمائی کاشی چنین سروده است: گل گشت روی پل چو کند خسرو عجم گل گشت روی پل پی تاریخ کن رقم موضوعی که باقی ماند تاریخ بنای پل است که بامر شاه عباس کبیر انجام شده است. آنچه مسلم است در سال ۱۰۱۸ که جشن گلریزان در حضور شاه عباس انجام گردید پل مزبور ساخته بوده است ولی مورخان سال اتمام را متفاوت نشوتهاند: اسکندربیک در عالم آراء در وقایع سال (۱۰۱۱) چنین نوشته: در انتهای خیابان باغی بزرگ و وسیع، پست و بلند، نه طبقه جهت خاص پادشاهی طرح انداخته بباغ عباس آباد موسوم گردانیدند و پل عالی مشتمل بر چهل چشمه به طرز خاص، میان گشاده که در هنگام طغیان آب در کل، یک چشمه به نظر در میآید، قرار دادند که بر زاینده رود بسته شده هر دو خیابان بیکدیگر اتصال یابد. حاج میرزا حسن خان جابری انصاری در تاریخ اصفهان و ری در وقایع اسل ۱۰۰۵ ه.ق( چنین نوشته: شاه عباس اصفهان را پای تخت دائمی خود نموده طرح عمارات عالیه انداغخ، سر درب درب قیصریه جنگ او است با ازبکان. و در وقایع سال (۱۰۰۸ ه.ق) چنین نوشته: شاه از هرات به اصفهان آمده و تکمیل طرح عمارات و باغات که هر یک از امراء باغی به نما خود ساخته در حواشی چهار باغ کهنه در چهار باغ بالا. و نیز در وقایع سال (۱۰۰۸ ه.ق) می نویسد: شاه عباس به اصفهان برگشت، اللهوردیخان را فرمود پل زاینده رود را با عمارات دیوانی بساخت. در وقایع سال (۱۰۱۲) نوشته است: بنای سر درب عالی عیصریه و کاشی کاری ممتاز آن ... میرزا علینقی کمرهای متخلص به نقی که از شعرای زمان بوده ماده تاریخی سروده که ابیات آن چنین است: فلک قدر الله و یردی که قدر ز عباس شاه اندر ایام یافت بامداد بیگ ویردی دادگر پلی کدر آغاز و انجام یافت بسعی ملک سیرت آقا حسین بخیر العمل حسن اتمام یافت به دست زبر دست صعب امیر چو بند امیر این بنا نام یافت پی سال تاریخ این پل نیافت کسی خوبتر از »پل اتمام یافت« ظاهراً گفته عالم آرا اینستکه پل در سال (۱۰۱۱ ه.ق) ساخته شد و گفتههای جابر انصاری قسمتی حاکی است که در سال مزبور ساخته شده و قسمتی میرساند که دستور داده شده که بسازند و در قسمت نوشته که ساختن آن با سر در قیصریه مقارن بوده و حال آنکه ساختمان سر در قیصریه را از وقایع سال ۱۰۱۲ نوشته است. و هیچ اشاره بسند این گفتهها هم نشده است. ماده تاریخ منسوب به نقی کمرهای هم حاکی است که ساختمان پل امیر در سال (۱۰۰۵ ه.ق) انجام یافته است ولی تاریخ شروع آن معلوم نیست و باید اذعان کرد که اگر منظور همان پل چهل چشمه و یا اللهوردیخان باشد محال است که در ظرف یکسال چینن پلی ساخته شده باشد و حدال باید در سال (۱۰۰۳ ه.ق) شروع شده باشد تا در (۱۰۰۵ ه.ق) به اتمام برسد. آنچه به نظر میرسد این است که برای ساختمان عباس آباد مسلم است که باید ابتداء پل واسطه ساخته شود و سپس شروع به ساختمان آن طرف پل شود. تاریخ ساختمان چهارباغ یعنی اتمام آن مطابق ماده تاریخی که سرودهاند و عالم آراء نوشته است. هزار و پنج هجزری است و ماده تاریخ چنین است: عجب چارباغی است بهجت فزا گرش ثانی خلد گویند شاید چو تاریخ آن دل طلب کرد گفتم: نهالش به کام دل شه بر آید که با حساب حروف جمل با هزار و پنج مطابقت دارد و نیز تاریخ تکگائی که در خیابان چهارباغ طبق دسترو شاه عباس ساخته شده سال هزار و یازده است که در تذکره نصرآبادی به نقل از تاریخ جلال منجم به شاه عباس اول منسوب شده و آن ماده تاریخ چنین است: کلبهای را که من شدم بانی مطلبم تکیه سگان علی است زین سبب فیض یافتم ز اله که مرا مهر با علی ازلی است خانه دلگشا شدش تاریخ چونکه از کلب آستان علی است و از طرفی اللهوردیخانه در سال (۱۰۰۴ ه.ق) از طرف شاه عباس اول به ایالت فارس منسوب گردید و در آنجا به اداره امور و تمشیت میپرداخت تا اینکه حکومت کهکیلویه هم بر حزوه حکومتش افزوده گردید و از مجموع این تواریخ استنباط می‌شود که شاه عباس پس از استقرار به سلطنت و پیش از اینکه مقر خود را صافهان قرار دهد در صدد بوده که اصفهان را به پایتختی انتخاب کند و از این رو دستور داده بود که طرحهائی برای آبادی اصفهان مهیا کردن آن برای پایتختی ریخته شود و شاید اعزام اللهوردیخان به فراس هم از این نظر بوده که اقدامات عمرانی اصفهان هم زیر نظر او قرار گیرد و عمدتاً باید عمران اصفان از بعد از تاریخ اعزام اللهوردیخان یعین بعد از سال (۱۰۰۴ هجری) انجام یافته باشد و تقریباً هم همین طور است چه مطابق ماده تاریخی نقی کمرهای هم ساختمان پل اللهوردیخانه در سال (۱۰۰۵ ه.ق( اتمام یافته و عمران خیابان چهار باغ در (۱۰۰۵ ه.ق) و تکایا چهارباغ در (۱۰۱۱ ه.ق) و در سال (۱۰۲۵ ه.ق) تمام ساختمانهائی که از زمان شاه عباس شروع شده بوده سرانجام یافته بوده است. و اما اینکه گفته شده در سال (۱۰۱۱ ه.ق)مأمور ساختمان پل شده با تاریخ اتمام پل که (۱۰۰۵ ه.ق) باشد مغایر است، می توان گفت اللهوردیخان ابتداء طبقه زیرین پل را برای امکان عبور و مرور ساخته بوده که در (۱۰۰۵ ه.ق) به اتمام رسیده بوده و بعد در (۱۰۱۱ ه.ق) مأمور شده که پل را به اتمام برساند یعنی طبقه بالا را نیز بسازد که در موقع طغیان رودخانه هم عبور و مرور از طبقه دوم مقدور باشد و شاید طغیان رودخانه زاینده رود موجب تکمیل پل بوده است و با این فرض دیگر مغایرتی در بین نخواهد بود. نظر دیگری هم امکان دارد و آن این است که بگوئیم پل موضوع ماده تاریخ نقی کمرهای در فارس بوده نه در اصفهان ولی چون در تاریخ چنین اشارهای نشد ناچار باید پل موضوع ماده تاریخ نقی را همان پل سی و سه پل دانست. بازارها در اصفهان بازار از قدیم الایام وجود داشته است و یک یک از بازارهای ویران شده نیز در جای خود بیان گردید. بازارهائی که بیشتر آن از ساختمان سلاطین و بخصوص صفویه است و وجود دارد بقراری است که در پائین مینگارد: سر در قیصریه در مقابل مسجد شاه در شمال میدان شاه اصفهان سردری هلالی شکل با کاشیکاری مجلل و با شکوهی پدیدار است که از آنجا داخل بازار قیصریه می شوند. این سردر به امر شاه عباس بزرگ در سال۱۰۱۱ه.ق از روی سردر قیصریه آسیای صغیر ساخته شده و چون در قدیم الایام عموم مردم بخصوص سلاطین و پادشاهان به اوضاع کواکب توجه داشتند ساختمان ها را نیز در ساعات میمون و اقترانات سعد بنا می کردند و گویا هنگام شروع به ساختمان ها این بنا طالع در برج قوس بوده است و از این رو در بالای سر در برج قوس را که از ستاره هائی تشکیل می شود که پیکره کمان را نشان می دهد ترسیم و انسان نیم تنه دیگر آن به صورت حیوان درنده ای است با درست داشتن تیر و کمان نقاشی کرده اند و در وسط این سر در نقش خورشید با طرزی جالب و عالی مشاهده می شود. در داخل این سردر نقاشی های بسیار زیبا وجود دارد که در اثر مرور و زمان خراب و از بین رفته و آن تصویر یکی از جنگ های شاه عباس بزرگ با ازبکها می باشد. در بالا و پائین سمت راست تصاویری از مردان و زنان اروپائی در حال عشرت نمودار و طرف چپ شکارگاه است. در قسمت بالا روبرو دریچه ای است که در قدیم جای ساعت بزرگی بوده و در اوقات روز زنگ هائی میزده و پاندولش موجب حرکات و بازی های گوناگون به اشکال منقش مانند پرندگان و حیوانات که از چوب نقاشی شده بود می گردید. و گفته اند که در بالای آن ساعت ناقوسی وجود داشته که از دیر هرمز شاه آورده بود. طرفین سر در قیصریه سکوهای وسیعی از سنگ یشم و سماق نصب شده است در قدیم جواهر فروشان و زرگران بساط خود را روی آنها گسترده و متاع های خود را به فروش می رسانیدند. در جبهه چپ سر در منظره شکار دسته جمعی شاه عباس و نیز تصویر جوانی را نشان می دهد. در طرفین سر در نقاره خانه ای وجود داشته که تا این اواخر در ایوان های آن هنگام غروب و طلوع آفتاب چنانچه مرسوم بود نقاره می نواختند، نگارنده بیاد دارم که در سال های تا ۱۳۰۷ این عمل انجام می شد. در حجرات و ایوان های نقاره خانه نقاشی ها و گچبری های عالی مانند تزیینات طبقه ششم عالی قاپو وجود داشت که در ۱۳۰۷ شمسی از میان رفت و تزیینات جدید انجام دادند. هنگامی که عابران وارد سر در می شوند داخل بازار قیصریه می گردند این از بناهای شاه عباس بزرگ است که در زمان قدیم گران بهاترین پارچه های زربفت را در آنجا می فروخته اند. نمایندگان تجار خارجی نیز در این بازار حجره هائی داشتند بازار مزبور که به بازار شاهی نیز شهرت دارد از سر در قیصریه شروع و ببازار چیت سازها و از آنجا ببازار دارالشفا منتهی می شود و امروز محل فروش بهترین قلمکارها و کارهای دستی اصفهان است. در این بازار محلی بنام ضربخانه معروف شاهی وجود دارد و سرای معروف شاه نیز در این بازار واقع است. چهارسوی ضرابخانه که مانند آن نه در اصفهان و نه در ایران وجود دارد چهارسوی بازار چیت سازها در جنب دارالشفا در این بازار واقع است. تیمچه های جهانگیز و شله نیز در همین بازار است. بازار سماور سازهای کنونی که در قدیم بازار مثقالی فروش ها موسوم بوده دارای چهارسوی بی نظیری است مسمی به چهارکرباس فروش ها که حوضی بسبک صفوی در وسط آن می باشد و بوسیله بازار کوچکی به چهارسوی چیت سازها متصل می شود. این که این بازار را مثقالی فروش ها می گفته اند از این رو بوده که پارچه های گران بها و زریفت را در آن بازار مثقالی می فروخته اند. از بازارهای متصل به بازار قیصریه است بازار زرگرها که به امر شاه عباس و بوسیله محبعلی لله بیک بنا گردید است این بازار از چهارسوی کرباس فروش ها ببازار قهوه کاشی ها منتهی می شود وسط آن چهارسوی زیبائی قرار دارد و انشعاب آن بازاری است که به دارالشفا منتهی می شود. دارالشفا نام تاریخی بیمارستان بزرگ شاهی است که در عهد صفویه وجود داشته و اکنون قسمتی از زمین ویرانه آن به صورت مسجدی کوچک بنام مسجد دارالشفا بنا شده و معروف است. بازار دیگر بازار تفنگسازها می باشد که از مبانی دوره شاه عباس بزرگ است بازار مزبور از در سرای مخلص به بازار سماورسازها منتهی می شود و بازار منشعب از آن چخماق سازها نام دارد این دو بازار را زمانی بنام بازار شمشیرگرها می خواندند. تاریخ قطعی ساختمان سر در مذکور معلوم نیست آنچه مسلم است در سال ۱۰۱۴ که شاه عباس بازار قیصریه و تمام بازارهای اطراف میدان نقش جهان و کاروانسرا و حمام نزدیک میدان از ساخته های خود را وقف بر پیغمبر اسلام نموده و صورت وقفنامه آن در کتاب قصص الخانانی ضبط شده سر در قیصریه هم ساخته شده بوده است. ولی این نکته با آنچه در آثار ایران گفته شده که تاریخ اتمام ساختمان سر در قیصریه سال ۱۰۲۶ ه.ق است مطابقت ندارد مگر این که گفته شود تزئینات و نقاشی های آن در سال ۱۰۲۶ ه.ق انجام یافته است. بازار گلشن یات جارچی این بازار از چهارسوی قلندرها تا محل دروازه اشرف امتداد دارد و از ساختمان های عصر صفوی است. اماکن قدیمه ایکه در این بازار واقع شده مسجد ملک علی بیک جارچی باشی از عهد شاه عباس کبیر (۱۰۱۹ ه.ق) و مدرسه ملا عبدالله (۱۰۲۲ ه.ق) می باشد. سراهای: جارچی باشی، بزرگ، گلشن، فخر، دو تیمچه که همه تجارتی هستند در این بازار واقع شده اند. بازار دروازه اشرف این بازار از دروازه اشرف شروع تا چهارسو شاه و مدرسه ملا عبدالله امتداد دارد و از احداثات عصر صفویه است. مدرسه جده بزرگ( ۱۰۵۸ه.ق) و مدرسه ملا عبدالله از بناهای شاه عباس کبیر در این بازار واقع است، چهارسوی شاه از بناهای شاه عباس است. سراهانی: محمد صادق خان، مخلص، تیمچه در قهوه کاشیها، تیمچه ملک و عصارخانه و حمام شاه در این بازار قرار دارند بازار منجم باشی که به چهارسوی ساروتقی منتهی می شود از انشعابات این بازار است و قسمتی از کاشی کاری آن باقی می باشد. مدرسه جده کوچک (۱۰۵۶ ه.ق) از احداثات زمان شاه عباش ثانی نیز در این بازار (منجم باشی) واقع است. دنباله این بازار در زمان صفویه به بازار بسیار طولانی و بزرگ مشعلدار باشی متصل می شده که امروز اثری از آن نیست. بازار کفشدوزها این بازار در مسجد شیخ لطف الله بدر مسجد شاه امتداد دارد از جانب جنوب و غرب میدان نقش جهان و طرفین کاخ عالی قاپو دنباله چهار بازار اطراف میدان نقش جهان پیوسته بوده و اکنون جز ادارات شهربانی و دخانیات است. بازار رنگرزها این بازار که از بناهای شاه عباس کبیر است از بازارتر کشدوزها به بازار دارالشفاء منتهی می شود و اکنون هم دائر است. بازار چهارسو نقاشی بازار بزرگی بوده که قسمتی از آن باقی مانده و اکنون در جنوب خیابان شاه عباس واقع است مدرسه مریم بیگم و چهارسو نقاشی در این بازار واقع بوده اند. بازار مقصود بیک = یا چهارسو مقصود این بازار از جنوب شرقی میدان نقش جهان تا بازار حسن آباد امتداد دارد. امامزاده احمد، مسجد ساروتقی، در این بازار در نزدیکی حسن آباد واقع شده اند نیز تکیه گلبنده ها در نزدیک امامزاده احمد قرار دارد. بازار ریسمان این بازار از انشعابات بازار عربان و به میدان هاتف متصل و مدرسه کاسه گران در آن بازار (ریسمان) واقع است. بازار نجف آبادی ها این بازار از منشعبات بازار عربان قدیم بوده است و سراهائی که در این بازار قرار دارند: خانی واردستانی می باشد. از این بازار کوچه ای منشعب می شود که به دو مناره گنبد سلطان بخت آغاملکه آل مظفر می رسد در وسط راه حمام کوچکی است از آثار شیخ بهائی. بازار مقابل بازار عربان این بازار بازاری است مقابل بازار عربان از جانب جنوب خیابان جدید محمد رضا شاه از جنب هارونیه تا محل معروف به پادرخت سوخته یا درخت سوخته، این قسمت نیز از بازارهای قدیمی اصفهان و از منشعبات آن بازار هارونیه است. که نامسجد علی ادامه دارد و در قدیم این بازار , بازار بوریابافها می نامیدند و سرائی هم هنوز بنام سرای بوریاباف ها باقی است. انشعاب دیگر بازار عربان بازارچه آقا می باشد. سراهای واقع در این بازار سرای آقا و سرای پادرخت سوخته است. یکی از درهای هارونیه از بناهای دورمیش خان شاملو(۹۱۸ ه.ق( در این بازارچه می باشد قسمتی از کاشیکاری سر در آن مورد دستبرد و خرابی قرار گرفته است باغچه عباسی که در حدود سال (۱۰۰۰ه.ق) محل اقامت شاه عباس کبیر بوده در جانب غرب این بازار واقع و در مقابل هارونیه می باشد. از سراهای معروف این بازار است: سرای سفید، میراسماعیل، مردادرکشها، مروارید فروش ها میرزا کوچک، سرای تالار، سرای حاج کریم سه سرای اخیر تجارتی است سرای خوانساری ها تیمچه قزوینی ها. بازار نیم آورد از بازار تالار بازاری منشعب می شود به نام بازار نیم آورد و به خیابان جدید متصل می گردد مدرسه تاریخی نیم آورد که از بناهای عهد شاه سلطان صفوی است در این بازار واقع و نیز مساجد: خیاط ها، مسجد نو، مسجد ذوالفقار، مسجد شیشه واقع در جنب باغ قلندرها که کتیبه آن به خط محمد رضا امامی و تاریخ آن (۱۱۰۰ ه.ق) قمری است در این بازار قرار دارند. بازار زرگرها بازاری است که از چهارسوی کرباس فروش ها ببازار قهوه کاشی ها منتهی می شود در وسط آن چهارسوئی است و بدارالشفاء منشعب می شود. چنانکه گفته شده مسجد کوچک دارالشفا در این بازار انشعابی قرار دارد. بازار تفنگ سازها این بازار از احداثات عصر شاه عباس بزرگ است که در سرای مخلص به بازار سماور سازها می پیوندد و بازار انشعابی آن چنانکه گفته شده بازار چخماق سازها است که هر دو بازار زمانی بنام شمشیرگرها موسوم بوده اند. بازار کلاهدوزها این بازار به در قیصریه منتهی می شود و مقابل بازار قنادها واقع گردیده است. بازار قنادها در عهد صفویه این بازار مخصوص قلمزن ها و قندیل سازان بوده و در دوران قاجارسیه تبدیل به بازار قنادی ها شده است. بازار شاهی = بازارچه بلند این بازار یا بازارچه در خیابان چهارباغ و در عصر صفوی بکوی شاهزادگان متصل می شده و آن را به نام شاهزادگان می نمامیدند. باقی مانده این بازار نفیس انبار دخانیات است از مدرسه چهارباغ و سرای فتحیه مهمان سرای کنونی شاه عباس و باغ هشت بهشت درهائی به این بازار باز می شده است و این بازار در تاریخ حاضر تعمیر شده و مرکز فروش کارهای دستی اصفهان می باشد و به همت متصدی قابلی از صورت اندراس بیرون آمده است و وضع کنونی نمودار گذشته دوران زیبائی این بازار است. بازار علیقلی آقا این بازار در محله بید آباد واقع و دارای چهارسوئی زیبا می باشد که در دوران شاه سلطان بوسیله علیقلی آقا درباریان احداث گردیده است و در این بازار مسجد حمامی نیز قرار دارد. بازار جماله کله این بازار از حدود نیم آورد به طرف مسجد جامع محمد جعفر آبادهای امتداد دارد و مسجد مزبور در این بازار است. بازارچه در دشت این بازارچه در محله دشت واقع گردیده و خود در حکم بازار بزرگی است. بازارچه بید آباد این بازارچه در حدود مسجد سید واقع و دارای طاقهای ضربی و گنبد و چهارسو نیز می باشد و مقداری از آن در اثر وقوع در خیابان جدید خراب شده است. در این بازارچه مسجد و مدرسه هم قرار دارد. بازارچه حمام قاضی این بازارچه در محله در دشت نزدیک فلکعه شهشهان قرار دارد و مسجد کوچک حاجی یونس از خواجگان شاه عباس ثانی که در (۱۰۷۳ه.ق) بنا شده در این بازارچه می باشد. بازارچه خان این بازارچه در محله دروازه نو واقع در مسجد کوچک سلیمان بیک از کارگزاران شاه عباس ثانی که در (۱۰۷۲ ه.ق) احداث گردیده در آن قرار دارد. بازارچه آقا همانطور که گفته شده از انشعابات بازار عربان و یکی از درهای هارون ولایت در این بازارچه باز می شود. بازار هارونیه این بازار از بازاری که در مقابل بازار عربان از جانب جنوب خیابان جدید محمد رضا شاه از جنب هارونیه می گذرد منشعب می گردد و تا مسجد علی ادامه دارد. بازار بوریابافت ها این بازار همان بازار هارونیه است که به مناسبت بودن کاروانسرائی به نام بوریاباف ها در آن محل که آنجا را بازار بوریابافها گفته اند و هنوز هم آن سرا وجود دارد وجه تسمیه آن به این نام اشتغال عده ای در آن کاروانسرا به بوریا باقی بوده است. بازارچه چهارسوق شیرازیان این بازار در محله چهارسوق شیرازیان قرار دارد و بازار بزرگی است . بازار سار و تقی این بازار که بقیه بازار ساروتقی اعتمادالدوله شاه عباس ثانی است میان بازار مقصود بیک و بازارچه حسن آباد و در نزدیکی امزاده احمد قرار داد قسمتی از طاق بازار خراب و قسمتی برفراز سر در مسجد ساروتقی و منزلش باقی مانده که جالب است. مسجد ساروتقی و منزل او در این بازار واقع بوده است. بازار مرغ این بازار روبروی مسجد جامع در خیابان هاتف واقع و شاید به اعتبار اینکه در آنجا روزی مرغ میفروخته اند باین نام خوانده شده است. بازار بزرگ اصفهان این بازار از میدان شاه شروع و به بازار طوقچی ختم می شود و در این بازار عمده سرای ها و نیمچه ها و مساجد و مدارس اصفهان واقع گردیده است. بازارچه حاج محمد جعفرآبادهای این بازارچه در دنباله بازار نیم آورد و در محله جماله کله واقع است. مسجد حاج محمد جعفرآباده یا و تیمچه حوابیگم در این بازارچه قرار گرفته است.
#فرهنگ و هنر#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 4235]
-
فرهنگ و هنر
پربازدیدترینها