تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1836433798
سراینده عشق
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
سراینده عشق نويسنده: محمود سوری صدای سخن عشق لسان الغیب، خواجه شمس الدین محمّد حافظ شیرازی، که به حق صدای سخن عشق در ادب پارسی است و به همین جهت، یادگار ارزشمندی است که زیر گنبد دوّار و پرحادثه قرون و اعصار، سرافراز و پرافتخار مانده، از قلّههای دست نایافتنی و پرجاذبه ادب، عرفان و عشق است.به راستی کسی را میتوان در این مرز و بوم سراغ گرفت که از نام و شعر حافظ بیخبر باشد و دست کم غزلی یا بیتی از اشعار او، این پرآوازهترین غزلسرای ایران نشنیده باشد؟حافظ، حافظه ماحرف حافظ تمام نشدنی است؛ برای این که حرف این مردم است. حرف گذشته دور و دراز یک کشور. حافظ، فشرده کل تاریخ ایران را در این مجموعه نسبتا کم حجم، یعنی غزلیاتش جای داده است. حافظ، حافظه ماست.حافظ مهربانترین و زود آشناترین و در عین حال دست نایافتنیترین شاعر جهان است که در فاصلهای از بدایت تا نهایت جاری است. او رودخانهای است که به فراخور ظرف، از هر جای آن میتوان برداشت.شرح احوالخواجه شمسالدین محمّد حافظ شیرازی، در حدود سال 715 ق در شیراز به دنیا آمد. او بزرگترین غزلسرای زبان فارسی، و مردم پسندترین شاعر ایران است که نفوذش از شاعران محبوب و بزرگی چون فردوسی، مولانا و سعدی نیز در ذهن و زندگی فارسیزبانان فراتر است. با این همه محبوبیّت و نفوذ بیمانندی که حافظ در فرهنگ و ادب ایران دارد، زندگی او به روشنی شناخته نیست و از قُدما نیز کسی به شرح زندگی او نپرداخته و اشارات کوتاه تذکرهها و سرگذشتنامهها نیز غالبا نامستند و افسانهآمیز است.جدّیترین و قدیمیترین سندی که از یکی از معاصران او در دست است، مقدمهای است که شاگرد یا هم درس او، محمّد گلاندام ـ که پس از مرگ خواجه، دیوان او را جمعکرد ـ درباره او نوشته است.خانوادهاز خانواده حافظ اطّلاع چندانی در دست نیست. با اشاراتی که در بعضی شعرهایش هست، برمیآید که زن و فرزند داشته است. او درباره همسرش گفته:مرا در خانه سروی هست کاندر سایه قدّش فراغ از سرو بستانی و شمشاد چمن دارم درباره فراق فرزند و داغ او، سه مرثیه در دیوان حافظ موجود است:آن یار کزو خانه ما رشک پری بودبلبلی خون دلی خورد و گلی حاصل کرددلا دیدی که آن فرزانه فرزند چه دید اندر خَم این طاق رنگین به جای لوح سیمین در کنارش فلک بر سر نهادش لوح سنگین القاب حافظمرحوم دهخدا در لغتنامه، در مورد القاب خواجه حافظ شیرازی مینویسد: «به اتفاق تذکرهنویسان، لقب اصلی حافظْ شمسالدین است، ولی پس از وفات او، اهل ذوق و عرفانْ وی را به القاب ذیل خوانده و ستودهاند: بلبلشیراز، لِسانُالغیب، خواجه عرفان، خواجه شیراز، ترجمان الحقیقه، کاشف الحَقایق، تَرجمانُ الاسرار، مَجذوبِ سالک، تَرجمانُ اللسان و لقبهایی دیگر».خود حافظ در غزلیاتش، صفات و نامهایی به خویش نسبت میدهد که به حق شایسته آن است که ضمن القاب او شمارش میشود:شیرین سخن: نکته دانی بذله گو چون حافظ شیرین سخنخوشگوی: دلم از پرده بشد حافظ خوشگوی کجاست؟خوشکلام: حافظ خوشکلام شد مرغ سخن سرای توو چندین لقب دیگر.حافظنام شعری یا مستعار خواجه شیراز، حافظ است که او در مقطع بیشتر غزلیات و ضمن بعضی اَشعار دیگر خویش، این تخلّص را به کار برده است.در علّت انتخاب کلمه حافظ، گفتهاند: او، حافظِ کل قرآن مجید بود، چنان که خود او میگوید:ندیدم خوشتر از شعرتوحافظ به قرآنی که اندر سینه داری حافظ و شیرازشیراز که با پرورش سعدی و حافظ، در تاریخ فرهنگ ایران و جهان جادوانه شده است، شهری است بس قدیمی که قدمت آن به شاهان هخامنش میرسد.حافظ به زادگاه خویش، شیراز بسیار علاقهمند بوده و این علاقه را در اشعار خود نیک نشان داده است:خوشا شیراز و وضع بیمثالش خداوندا نگهدار از زوالش شیراز و آب رکنی و آن باد خوشنسیم عیبش مکن که خال لب هفت کشور است از این رو، حافظ حاضر نبوده است شیراز را ترک گفته، مسافرت اختیار کند و میگوید:من کز وطن سفر نگزیدم به عمر خویشو علّت سفر نگزیدن را، علاقه به شیراز و نزهتگاههای آن میداند:نمیدهند اجازت مرا به سیر و سفر نسیم باد مصلّی و آب رکناباد شعر حافظمهمترین ویژگی شعر حافظ، قدرت تأویلپذیری آن است؛ به اینمعنا که هرکس به مقتضای حال و هوای خود، مفهومی را از آن میفهمد.شعر حافظ، یک ترانه ابدی است در ستایش آزادگی و بیتعلّقی. شعراو، نابترین کلمات و جملات، از زبان عاشقی دل سوخته با تعلّقات عمیق عرفانی است. در شعر او زبان ویژه واندیشه سترگ و پویای وحی جاری است.خود او درباره این تأثیرپذیری از قرآن میگوید:ندیدیم خوشتر از شعر تو حافظ به قرآنی که اندر سینه داری استاد خرمشاهی، حافظ پژوه معاصر مینویسد: «حافظ آموزگار نیست، معلم اخلاق نیست، واعظ نیست، امّا نفوذ کلام عظیمی دارد. شعرش بیآن که ارشادی یا تعلیمی باشد، زندگیآموز سدهها و هزارههاست».سحر بیانسحربیان و فن استعمال حافظ چنان است که یک معنای ساده و گاه مخالفِ معمول را به قدری استادانه در لفاف عبارت میگنجاند که خواننده به سرعت به منظور شاعر ایمان میآورد. مثلاً همه کس معتقد است که درخت میوهدار ـ مثل توت ـ بهتر از درخت بیثمر ـ مثل سرو ـ است ؛ ولی وقتی خواجه میفرماید:زیر بارند درختان که تعلق دارند ای خوشا سرو که از بند غم آزاد آمد خواننده از آن اعتقاد دست برداشته و میفهمد که «آزادی»، از علایق بهتر است».استاد و شعر خواجهحافظ در درس علاّمه بزرگ و محقق نامدار میرسیّد شریف گرگانی شرکت میکرد و از او بهرهها میبرد. هرگاه درمجلس درسْ شعری از کسی خوانده میشد، میرسیّد میگفت که به جای اینها، به فلسفه و حکمت بپردازید، ولی چون شمس الدین محمّد، حافظ شیرازی میرسید، علاّمه گرگانی میپرسید: بر شما چه الهام شده است؟ غزل خود را بخوانید. شاگردان علاّمه به وی اعتراض میکردند: این چه رازی است که ما را از سرودن شعر منع میکنید، ولی به شنیدن شعر حافظ رغبت نشان میدهید؟ استاد در پاسخ میگفت: «شعر حافظ همه الهامات و حدیث قدسی و لطایف حِکَمی و نکات قرآنی است».متفکر اجتماعیحافظ یک متفکر و منتقد اجتماعی بوده است و به زبان طنز و کنایه، در مقابل بسیاری از کژرویهای اجتماعی و آداب و رسوم غلط و انحرافی، موضعگیریهای تند مینموده است؛البته تاکنون در مورد حافظ، کمتر گفته شده که او متفکر یا مصلح اجتماعی است. حافظ از آن روی مصلح اجتماعی است که با آفتهای اجتماعی کار دارد؛ یعنی دردها و فسادها و آسیبها را تا اعماق میشناسد و جرّاحوار به نیشتر انتقاد میشکافد و آنگاه به مهربانی مرهم مینهد. در این راه، سلاح حافظ در کاروبار انتقاد و اصلاح اجتماعیاش، طنز اوست؛ زیرا تاریخ ایران بعد از حمله مغول، زمانه بسته و پر خفقانی بود که در آن، تنها کنایه میتوانست فریادرس باشد.خودسازیحافظ، به شدت از خودبینی و خودنمایی متنفّر بوده است و تا آنجا که توانسته، از انسانهای خودبین و خودنما انتقاد کرده است:با مدّعی مگویید اسرار عشق و مستی تا بیخبر بمیرد در درد خودپرستی در محفلی که خورشید اندر شمار ذرّه است خود را بزرگ دیدن، شرط ادب نباشد بعد حافظ به مقام والای بیخودی میرسد:نیک نامی خواهی ای دل، با بدان حبت مدار خودپسندی جان من، برهان نادانی بُوَد سپس او با کمال صراحت، درباره خودسازی میگوید که باید با تکیه بر لطف الهی، به آن مقام رسید:بُوَد که لطف ازل رهمنون شود حافظ و گرنه تا به ابد شرمسار خود باشم حافظ و قرآنپیوند و ارتباط حافظ با قرآن مجید، پیوندی ژرف و سرو کاری شگرف است؛ چرا که او به جای آن که قاری سادهای باشد، مُقری یعنی استاد قرائت و دانای قرائات هفتگانه و روایات چهاردهگانه قرآن بوده است:عشقت رسد به فریاد گر خود به سان حافظ قرآن ز بر بخوانی در چهارده روایت او خود در اشاره به قرآن دانی و قرآن پژوهی خود میگوید:ز حافظان جهان کس چو بنده جمع نکرد لطایف حِکَمی با نکات قرآنی حافظ علاقه تمامی به قرآن داشته و بزرگترین سوگند او قرآن است:گفتمش زلف به خون که شکستی، گفتا حافظ این قصه دراز است، به قرآن که مپرس او هر چه دارد را مدیون دولت قرآن میداند:صبح خیزی و سلامتطلبی چون حافظ هر چه کردم همه از دولت قرآن دارم ضرب المثلها اشعار حافظ، به مناسبت آنکه حاکی از روح معرفت ایرانی است و با کلیه شئون زندگی ایرانیانْ در همه دورانها منطبق است، گاه به صورت ضربالمثل بر زبانها جاری میگردد. استاد معین در کتاب حافظ شیرین سخن، حدود شصت مورد از اینگونه ضربالمثلها را میآورد که به برخی از آنها اشاره میشود:ای مگس عرصه سیمرغ نه جولان گه توست عِرض خود میبری و زحمت ما میداری برو این دام بر مرغی دگر نه که عنقارا بلند است آشیانه پای ما لنگ است و منزل بس دراز دست ما کوتاه و خرما بر نخیل تکیه بر جای بزرگان نتوان زد به گزاف مگر اسباب بزرگی همه آماده کنی در کار خیر حاجت هیچ استخاره نیستصلاح مملکت خویش خسروان دانندما ز یاران چشم یاری داشتیم خود غلط بود آن چه میپنداشتیم حافظ در کلام بزرگانعلامه محمّدتقی جعفری( رحمت الله علیه) مینویسد: «شکوه و زیبایی بیان هنری شعر حافظ بهاندازهای است که شخص را، چه بداند و چه نداند، حتی چه بخواهد و چه نخواهد، چنان متحیرمی کند که آن معنا را که در حال شنیدن یامطالعه و احساس عمیق آن است، مانند حقیقت مطلق و مستقل از دیگر واقعیات درمییابد».استاد شهریار درباره حافظ میگوید: «حافظ را ببینید که غزلش هیچ گاه بلند [و طولانی]نیست، [ولی] هر مصراع آن، نقش ضمیر همه فارسی زبانهاست... این همه شاعر هستند، [ولی] هیچ کدام سعدی و حافظ نمیشوند».دکتر عبدالحسین زرینکوب در کتاب از کوچه رِندان درباره حافظ مینویسد: «عارف و عامی، هر یک در حدّ وسع و فهم خویش از سخن وی ذوق مییابند و لذت حاصل میکنند».علامه شهید مطهری(رحمت الله علیه) درباره حافظ میفرماید: «شعر حافظ، نیرویی از زیبایی دارد که هر کسی که آن را میشنود، به سوی آن کشیده میشود».حکیم الهی، حاج ملاّهادی سبزواری، در وصف حافظ میسراید:هزاران آفرین بر جان حافظ همه غرقیم در احسان حافظ ز هفتم آسمان غیب آمد «لسان الغیب» اندر شأن حافظ بیا «اسرار» تا ما بر فشانیم دل و جان در ره دربان حافظ دکتر محمود هومن، در کتاب حافظ چه میگوید، نوشته: «روح حافظ، اشتیاق و سوختگی را از باباطاهر عریان، قدرت شک و انتقاد را از خیام، وُسعت فکر و جرأت را از سنایی، علم و عرفان را از عطار و مولوی و خوشطبعی و فصاحت را از سعدی به ارث برده، آنها را به هم آمیخته، معجون حاصل از این ترکیب را در قالب طبع سلیم خود به شکلی بس لطیف ریخته و اگر شیراز بخواهد به داشتن بزرگترین نابغه شعر افتخار کند، میتواند با معرفی حافظ، زبان مدعیان را ببندد».پرواز به ملکوتسرانجام روح بلند حافظ، در سال 791 ق به آسمانها و ملکوت اعلی پرواز کرد. با اعلام خبر وفات خواجه، گروهی از ارادتمندان او، به تشییع جنازه او پرداختند و باغ مصلاّی شیراز را برای خاک سپاری آن عاشق همیشه جاوید قرون و اعصار برگزیدند. در این هنگام، برخی دشمنان افکار خواجه، او را کافر خواندند و از برگزاری نماز بر جنازهاش جلوگیری کردند.سرانجام پس از جدال بسیار، قرار شد به مجموعه اشعار خواجه رجوع کنند؛ قسمتی از آن را گشودند، این بیت آمد:قدم دریغ مدار از جنازه حافظ اگر چه غرق گناه است، میرود به بهشت آنگاه همه به تشییع جنازه خواجه، با کمال احترام رضایت دادند.منبع: ماهنامه گلبرگ
#فرهنگ و هنر#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 582]
-
فرهنگ و هنر
پربازدیدترینها