تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1836414530
گفتاري در باب کتاب حدائق المقربين از مير محمد صالح حسيني خاتون آبادي
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
گفتاري در باب کتاب حدائق المقربين از مير محمد صالح حسيني خاتون آبادي بيش از چهل سال پيش استاد علامه سيد محمدعلي روضاتي فهرستي از نسخه هاي خطي را که در اصفهان مي شناختند در کتابي منتشر کردند. طي اين سالها حواشي فراواني بر آنها افزوده شده بود. به علاوه مجلدات ديگري هم داشت که فرصت تدوين نهايي آنها براي چاپ فراهم نشده بود. اکنون بار ديگر مجلد نخست آن با اضافات فراوان به دوستداران عرضه شده است. عنوان اين کتاب «فهرست کتب خطي اصفهان» دوهزار نسخه عربي و فارسي است که اکنون مجلد اول آن از حرف آ تا ز شامل 57 نسخه معرفي شده است. مشخصات کامل کتابشناسي اين اثر چنين است:سيد محمد علي روضاتي: فهرست کتب خطي اصفهان، جلد اول، اصفهان، مؤسسه فرهنگي مطالعاتي الزهراء، چاپ اول، 1386بدون ترديد و اغراق اين يکي از بهترين فهرست هايي است که از نسخ خطي تاکنون در ايران منتشر شده است. کتاب ياد شده حاوي تحقيقات ارزشمندي است و شماري از مدخلهاي آن در حد يک مقاله است. در اينجا مدخل مربوط به «حدائق المقربين» را که از مير محمد صالح حسيني خاتون آبادي است خدمت شما معرفي مي کنيم.حدائق المقربيناز: مير محمد صالح حسيني خاتون آبادي عليه الرحمة، که تأليف ديگر او «آداب السنيه» را به شماره 3 معرفي نموديم.«حدائق المقربين» در احوال ملائکه و انبياء و ائمه اطهار عليهم السلام و بعضي ديگر از طبقات ممتازه و بيان تفضيل بعضي بر بعضي ديگر است.موضوع «تفضيل» از جمله مباحثي است که از قديم مورد نظر و بحث بوده است. سيد مرتضي علم الهدي – طاب ثراه- (355-436) سومين مسأله از «جوابات المسائل الرازيه» را به اين موضوع ِ «تفضيل الأنبياء علي الملائکة» اختصاص داده و چهار صفحه در ابن باره سخن گفته است (ص 109- 122 چاپ قم) و در خلال آن بحث، به رساله جداگانه خود در اين موضوع اشاره فرموده است. اينک به منظور واضح شدن مسأله، صورت استفتاء و سؤال را به فارسي در مي‌آوريم و براي آگاهي از پاسخ آن بزرگوار شايسته است به اصل کتاب رجوع شود. صورت سؤال به اين مضمون است:«چه مي‌فرماييد درباره پيامبران و فرشتگان، آيا کدام يک از اين دو گروه برتر و افضل و ثوابشان بيشتر است، و عقيده واجب در اين باب چيست؟».در زمان شاه طهماسب صفوي نيز مرحوم سيد المحققين سيد حسين موسوي عاملي معروف به مجتهد و مفتي (متوفي 1001) کتاب «دفع المناواة عن التفضيل و المساواة» را در همين موضوع نوشت و در «4ع - 959» از تأليف آن فراغت يافت، «الذريعة، مرآة الکتب، الروضة النضرة، إحياء الداثر».درحديقه پنجم «حدائق المقربين» احوال گروهي از صحابه بزرگوار و ياران ائمه اطهار عليهم السلام و سي نفر از علماء نامدار شيعه که نخستين آنها شيخ کليني صاحب کافي و آخرين، علامه مجلسي باشند ذکر نموده و از اين بابت کتاب مورد استفاده کساني که در تراجم دانشمندان تأليف دارند نيز بوده. با اين وصف، نسخ آن کمياب است و تنها نسخه ديگري به نظر نگارنده رسيده که چندان قابل اعتماد نيست. [انجام آن نسخه: «قد وقع الفراغ من کتابة هذا الکتاب المستطاب في خامس شهر ربيع الأول، علي يد أقل العباد، ابن حاجي ابراهيم: هادي خاتون آبادي جيي اصفهان ... في عام 1117. تم»]نسخه ثالثي نيز مسموع گرديد که در اصفهان وجود دارد.مؤلف «الذريعة 6: 289» کتاب را عنوان نموده، لکن نسخه‌اي از آن نشان نداده و فرموده است که صاحب «روضات الجنات» و حاجي نوري در «الفيض القدسي» از آن نقل کرده‌اند.نياي گرامي صاحب روضات (قدس سره) خود مستقيما از اين کتاب استفاده و نقل کرده‌اند، لکن حاجي نوري به آن دسترسي نداشته و حتي در «الفيض القدسي: 33» و چند جاي ديگر که به توسط روضات از اين کتاب نقل نموده، اشتباهاً مؤلف آن را مير محمد حسين خاتون آبادي (فرزند مير محمد صالح) معرفي کرده، اما در «مستدرک 3: 386» استدراک اين اشتباه شده است.حدائق المقربين بنا به روش مؤلف در اغلب آثارش، داراي فهرست مطالب است که خود نگاشته و در آغاز آنها نهاده است. ما نيز همان فهرست را بعداً در اين جا نقل مي کنيم.آغاز: «بسم ... هدير[بر وزن امير: بانک کبوتر] کبوتران ملائکه مقربين در بروج مشيده سموات تسبيح و تقديس خداوندي است که لآلي نعم و جواهر أياديش افزونتر از آن است که به ميزان عقول و مقياس حواس توان سنجيد ... اما بعد؛ تهي دست جواهر فضايل و معاني محمد صالح بن عبد الواسع الحسيني ... به عرض طالبان شوارع هدايت ... مي رساند که اگر چه طبيعت امکان که عرض لازم هر فردي از افراد ممکنات است مشوب به جهت نقص ... است و شرافت و کرامت ذاتي مخصوص ذات کمال الصفات جناب اقدس الهي است؛ ليکن چون قامت قابليت انسان به طراز«و لقد کرمنا بني آدم» شرف امتياز يافته ... اين بني نوع را بر ساير انواع موجودات تفضيل داده‌اند و صنف پيغمبران و اوصياي عاليشان از اصناف نوع انسان به مزيد کرامت ... ممتاز ... و از اشخاص اين صنف با عز و تمکين، حضرات سيد المرسلين و ائمه طاهرين ... باعلي درجات کرامت رسيده ... لاجرم همه خلايق از اولين و آخرين و ملائکه مقربين و ساير انبياء و مرسلين مأمور به اين إذعان و مکلّف به تولاي ايشانند... و بر طبق اين مطلب اخبار معتبره بسيار در کتب و آثار وارد شده، و با وجود آن که حال بر اين منوال است اساطين علماء از متأخرين و قدماء متعرض اين مطلب أسني نشده ... و به اين سبب اين غرض اقصي بر اکثر طالبان طريق هدي مشتبه و مستور ... بوده، تا در اين زمان سعادت توأمان بندگان ثريا مکان نواب کامياب ... الشاه سلطان حسين الصفوي الموسوي الحسيني ... که فيما بين سلاطين روزگار و خواقين معدلت آثار، به مزيد حسن عقيدت و صفاي طويت اختصاص دارند، بلکه درميان سلسله عليه خود نيز به کمال اهتمام در پيروي شرع سيد انام و نشر آثار آباي عظام – عليهم صلوات الله الملک العلام- ممتازند، و با وجود تحمل أعباء سلطنت و أشغال ملّت و دولت؛ پيوسته به تفتيش مسائل دينيه و تحقيق معارف يقينيه مشغول مي‌باشند؛ به تنقيح اين مطلب و تحقيق فضايل و منازل اجداد طاهرين خود راغب و أحوال متعلقه به ايشان طالب بودند، و خاطر ملکوت ناظر به تبيين اقاويل وفتاوي علماء و إبانة حق و استخراج آيات و روايات دالّه برين غرض اقصي متعلق گرديد؛لهذا اين قليل البضاعة بتأليف اين رساله کثير الفائده و تنقيح اين مطلب.... پرداخت و به تفضيل انبياء و مرسلين و ملئکه مقربين و تقضيل صحابه اخيارحضرت سيد أبرار و اصحاب ائمه اطهار و تفضيل بر ساير ناس از طبقات علماي کرام و سادات واجب الاحترام نيز عنان قلم رامنعطف گردانيد... و اين رساله نبيله به «حدائق المقربين» موسوم و به پنج حديقه مرتب گرديد...».انجام: « و يقين بدان که حق تعالي به بندگان مؤمنين؛ رؤوف و رحيم و به شيعيان ائمه طاهرين – صلوات الله عليهم اجمعين- عطوف و کريم است. و الحمد لله علي افضاله ... به اينجا ختم مي کند اين کتاب جزيل الأبواب را ...صورة خط المؤلف: وقد وقع الفراغ من اتمام هذه النسخة الشريفة في اواسط شهر الله المبارک شهر رمضان من شهور سنة خمسة عشر و مائة بعد الالف، و الحمد لله رب العالمين ... و وقع الفراغ من استنساخ هذا الکتاب المستطاب الذي قل ما يوجد مثله في هذه الابواب، علي يد أقل السادات و الطلاب في ضحوة يوم الخميس سادس عشر شهر رجب المرجب سنة ثمان و ثلثمائه و ألف 1308».و در هامش کاتب گرامي نسخه چنين نوشته‌اند: «قوبل بحسب الوسع و الطاقة، و له الحمد».فهرست کتاب: «بسم ... فهرست کتاب «حدائق المقربين» تأليف أحقر داعيان دوام دولت قاهره محمد صالح الحسيني ... اين کتاب مشتمل است بر پنج حديقه:حديقه اول: در تفضيل ملائکه، بعضي بر بعضي، و اين حديقه مشتمل است بر 7 باب: باب 1- در بيان کثرت ملائکه و عجايب خلقت ايشان. باب 2- در بيان اصناف ملائکه ... «ده صنف» ... باب 3- در بيان آنکه ملائکه معصومند از گناهان ... باب 4- در بيان مذاهب علماء در باب ملائکه ... باب 5- در بيان بعضي از احوال ملائکه ... باب 6- در بيان تفضيل بعضي از ملائکه بر بعضي. باب 7- در بيان روح و اصناف آن و در اين باب مذکور مي شود بعضي از سرادقات و حجب.حديقه دوم: در تفضيل بعضي از انبياء و مرسلين بر بعضي و تفضيل ايشان بر ملائکه و اين حديقه نيز منطوي است بر 7 باب: باب 1- در بيان عدد انبياء و مرسلين. باب 2- در بيان نبي و رسول و فرق ميان آنها. باب 3- در بيان أولوالعزم و معني آن. باب 4- در بيان آن که همه پيغمبران معصومند از گناهان ... باب 5- در بيان عصمت ايشان از سهو و نسيان ... باب 6- در بيان تفضيل همه پيغمبران بر ملائکه ... باب 7- در بيان تفضيل پيغمبران بعضي بر بعضي.حديقه سوم: در تفضيل رسول خدا و ائمه هدي – عليهم التحية و الثناء- بر همه عالميان و تفضيل بعضي از ايشان بر بعضي، و اين حديقه مشتمل است بر 14 باب بعدد آن مقربان رب الأرباب: باب 1- در تفضيل سيد کاينات – صلي الله عليه و آله- بر همه موجودات... باب 2- در بيان تفضيل آن حضرت بر ساير أنبياء و مرسلين ... باب 3- در بيان تفضيل أمير المؤمنين و فاطمه زهراء و ساير ائمه طاهرين – صلوات الله عليهم أجمعين- بر همه أنبياء و مرسلين. باب 4- در بيان آن که علم حضرت سيد المرسلين و علوم ائمه طاهرين صلوات الله عليهم اجمعين زياده است از علوم ساير انبياء و مرسلين... باب 5- در بيان آن که ايشان عالم بودند به همه علوم و بيان اسباب حصول علم براي ايشان، و در اين باب ايراد مي شود کتب آسماني و کتاب «جفر و جامعه» و «مصحف فاطمه عليها السلام» و «ناموس» و «ديوان».باب 6- در بيان آنکه کتب و آثار پيغمبران گذشته همه به ايشان به ميراث رسيده... باب 7- در بيان آنکه همه پيغمبران و ملائکه مقربان پناه مي بردند در شدتها و بلاها به ايشان و مأمور بودند به اعتقاد به ولايت ايشان، و اين طويل الذيل است... باب 8- در بيان تفضيل حضرت سيد المرسلين بر امير المؤمنين و ساير ائمه طاهرين – صلوات الله عليهم اجمعين- و در اين باب مذکور مي شود مناظره نواب گيتي ستان – أنار الله برهانه- با حاتم بيک وزير و محاکمه شيخ بهاء‌الدين محمد – عليه الرحمه-. باب 9- در بيان آنکه أمير المؤمنين و همه ائمه طاهرين «ص» امام بودند و نبي و رسول نبودند... باب 10- در بيان آنکه حضرت تالي حضرت سيد المرسلين است و بعد از آن حضرت افضل است از همه عالمين و در اين باب مذکور مي شود بعضي از قصص معراج ... باب 11- در بيان تفضيل آن حضرت بر ساير ائمه طاهرين صلوات الله عليهم اجمعين. باب 12- در بيان اختصاص آن حضرت به خطاب مستطاب اميرالمؤمنين... باب 13- در بيان تفضيل حسنين عليهما السلام بر ساير ائمه طاهرين صلوات الله عليهم اجمعين... باب 14- در بيان مساوات ساير ائمه طاهرين عليهم با تفضيل حضرت صاحب الامر – عليه السلام- بر آن هشت امام ديگر.حديقه چهارم: در تفضيل فاطمه زهراء – صلوات الله عليها- بر همه زنان عالميان، اين حديقه مشتمل است بر هفت باب: باب 1- در بيان فضيلت فاطمه زهراء صلوات الله عليها. باب 2- در بيان فضيلت خديجه کبري. باب 3- در بيان فضيلت حضرت مريم صلوات الله عليها. باب 4- در بيان فضيلت آسيه رضي الله عنها. باب 5- در بيان تفضيل فاطمه زهراء صلوات الله عليها بر ايشان. باب 6- در بيان بعضي از نساء طاهرات و بقيه زوجات طاهرات حضرت رسالت – صلي الله و عليه و آله- و در اين باب 12 نفر از زنان مکرمات مذکور مي شوند. باب 7- در بيان ساير نساء مکرمات که از تتبع اخبار و روايات ظاهر مي گردد و در اين باب 21 نفر از آن نساء طاهرات ايراد مي شود.حديقه پنجم: در بيان جمعي از أخيار که بحسب درجه بعد از انبياء و ائمه عليهم السلام‌اند و اين حديقه نيز مشتمل است بر هفت باب: باب 1- در بيان گروهي از صديقان که مقرب بودند نزد خداوند عالميان. باب 2- در بيان صحابه حضرت رسول «ص» و منازل ايشان، و در اين باب مذکور مي شوند 21 نفر از أکابر صحابه. باب 3- در بيان اصحاب حضرت اميرالمؤمنين و ساير ائمه طاهرين – صلوات الله عليهم اجمعين- و اين باب مشتمل است بر ايراد سه گروه از اصحاب ايشان 1- اصحاب اميرالمؤمنين – عليهم السلام- و از اصحاب آن حضرت 14 نفر مذکور مي گردد که از أخيار اصحاب آن حضرتند. 2- اصحاب حضرت امام حسن و حضرت امام حسين صلوات الله عليهما... 3- اصحاب ساير ائمه کرام عليهم السلام، و از اصحاب ايشان چهل نفر از اجلاء و اعاظم اصحاب ايشان ايراد مي شود. باب 4- در بيان جمعي از اکابر دين که در زمان غيبت امام بوده‌اند و در نزد حق تعالي گرامي و مقربند ... باب 5- در بيان گروهي از مقربان از اهل اين أعصار و أزمان و در اين باب بيان مي شود آثار و علامات مقربان. باب 6- در بيان فضايل سادات رفيع الدرجات و اختلاف طبقات ايشان در فضيلت و کرامت ... باب 7- در بيان فضيلت مؤمنان، و در اين باب بيان مي شود اختلاف مراتب ايمان و تفاوت درجات مؤمنان، و به اين باب اين حديقه و اين کتاب ختم مي شود، و الله المستعان. مؤلف اين کتاب و جامع اين حدائق و ابواب گويد که خداوند عالميان شقاوت و سعادت مکلفان و اشخاص بني نوع انسان را مبتني بر کفر و ايمان گردانيده... پس هر مؤمني که طالب کمال ايمان و محبت باشد و مثوبات جليله و مراتب عاليه آن نشأه را خواهد بايد که خود را محروم نگرداند از مطالعه اين کتاب...».کاتب اين نسخه: مرحوم آية الله آقا ميرزا سيد مسيح موسوي چهارسويي (نياي گرامي پدر نگارنده اين فهرست) يکي از هفت نفر فرزندان دانشمند مرحوم آية‌الله العلظمي صاحب «روضات الجنات» است، که در 27 شوال 1255 متولد شده و در 9 ذوالحجه 1325 وفات يافته و در جنب مزار کثير الأنوار پدر نامدارشان در تخت پولاد اصفهان مدفون گرديد.ايشان اين نسخه را به خط زيباي خود استنساخ نموده [آثار ديگري نيز به خط ايشان موجود است که به موقع خود در اين فهرست آورده مي شود] حواشي مولف را نيز به خط شکسته و نستعليق در هامش صفحان نوشته و چنانکه عبارت ايشان از پايان نسخه نقل شد، در روز پنج شنبه 16 ماه رجب 1308 از استکتاب آن فراغت يافته و نسخه را با اصل آن مطابقه و تصحيح نموده و در اختيار پدر بزرگوارشان گذراده‌اند. ايشان نيز در روي برگ اول اجازه اي به خط و مهر خود، مشتمل بر تعريف و تمجيد اصل تأليف و مؤلف و کاتب نگاشته و به فرزند دلبند گراي اجازه داده‌اند که جمله احاديث و اخبار ائمه اطهار را به طرق معلومه مجيز از ايشان روايت نمايد و يکي از مشايخ اجازه خود را نيز چنين ياد کرده‌اند: «أجلهم و أقدمهم هو أفقه أهل زمانه و أوثق من يعتني بشانه و يقدم علي أقرانه مولينا و سيدنا و سمينا الأسمي الحاج السيد محمد باقر الموسوي الرشتي القاطن باصفهان...». تاريخ اين اجازه: 18 ماه شعبان 1308 است.نسخه: داراي 238 برگ (476 صفحه)، به اين شرح که 463 صفحه اصل کتاب، 8 صفحه فهرست مؤلف، 1 صفحه اجازه و 2 برگ سفيد عطف در اول و آخر است. کاغذ فرنگي، خط نسخ 21 سطري، عناوين در متن و هامش به سرخي نوشته شده، جلد تيماج ترياکي رنگ، آستر کاغذ ابري اصفهاني، قطع 14در 22، متن 8 و نيم در 15.منبع:www.historylib.com
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 414]
-
گوناگون
پربازدیدترینها