واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
مادر حضرت مهدي عليه السلام (قسمت دوم و پاياني) نويسنده:خدامراد سلیمیانمنبع: درسنامه مهدویت1-ص174تا ص177 روايات دسته دوم در بعضی از احاديث ـ بدون اشاره به سرگذشت آن بانوي بزرگوار ـ تنها به تربيت ايشان در بيت شريف حکيمه دختر امام جواد(عليه السلام) اشاره شده است. محمد بن عبد الله طهوي، در بخشي از يک حکايت مفصل از زبان حکيمه نقل کرده است: «... آري، کنيزي داشتم که بدو نرجس مي گفتند. برادرزاده ام به ديدارم آمد و به او نيک نظر کرد. بدو گفتم:اي آقاي من! دوستش داري، او را به نزدت بفرستم؟ فرمود: نه عمه جان! اما از او در شگفتم! گفتم: شگفتي شما از چيست؟ فرمود: به زودي فرزندي از وي پديد آيد که نزد خداي تعالي، گرامي است و خداوند به واسطه او زمين را از عدل و داد آکنده سازد؛ همچنان که پر از ظلم و جور شده باشد. گفتم:اي آقاي من! آيا او را به نزد شما بفرستم؟ فرمود: از پدرم در اين باره کسب اجازه کن. گويد: جامه پوشيدم و به منزل امام هادي(عليه السلام) درآمدم. سلام کردم و نشستم. او خود آغاز سخن كرد و گفت:اي حکيمه! نرجس را نزد فرزندم ابي محمد بفرست. گويد: گفتم:اي آقاي من ! بدين منظور خدمت شما رسيدم که در اين باره اجازه بگيرم. فرمود:اي مبارکه! خداي تعالي دوست دارد که تو را در پاداش اين کار شريک کند و بهرهاي از خير براي تو قرار دهد. حکيمه گويد: بي درنگ به منزل برگشتم و نرجس را آراستم و در اختيار ابومحمد قرار دادم و پيوند آنها را در منزل خود برقرار کردم. چند روزي نزد من بود؛ سپس به نزد پدرش رفت و او را نيز همراهش روانه کردم... .1عموم روايات اين دسته با احاديث دسته نخست منافاتي ندارد؛ زيرا ميتوان روايات مربوط به نرجس خاتون را پس از ورود او به خانه آن بانوي بزرگ دانست.روايت دسته سوممسعودي در اثبات الوصية پس از نقل روايت قبلي، افزوده است: نرجس خاتون علاوه بر اينكه در بيت شريف عمه امام عسكري(عليه السلام) تربيت يافته بود؛ در همان بيت شريف نيز به دنيا آمده بود: «روي لنا الثقات من مشايخنا أَنَّ بَعْضَ أَخَوَاتِ أَبِي الْحَسَنِ علي بن محمد كَانَتْ لَهَا جَارِيةٌ ولدت في بيتها و رَبَّتْهَا تُسَمَّي نَرْجِسَ فَلَمَّا كَبِرَتْ و عبلت دَخَلَ أَبُومُحَمَّدٍ فَنَظَرَ إِلَيهَا فاعجبته فَقَالَتْ عمته أَرَاكَ تَنْظُرُ إِلَيهَا فَقَالَ إِنِّي مَا نَظَرْتُ إِلَيهَا إِلا مُتَعَجِّباً أَمَا إِنَّ الْمَوْلُودَ الْكَرِيمَ عَلَي اللَّهِ يكُونُ مِنْهَا ثُمَّ أَمَرَهَا أَنْ تَسْتَأْذِنَ أَبَا الْحَسَنِ فِي دَفْعِهَا إِلَيهِ فَفَعَلَتْ ...»؛2 «موثقين از بزرگان ما نقل کرده اند: يکی از خواهران امام هادی(عليه السلام) کنيزی داشت که در خانه او به دنيا آمده بود. آن بانو به تربيت او همت گماشت و او نرجس ناميده میشد. پس چون بزرگ شد و زمان شوهر دادنش فرا رسيد؛ امام عسکری(عليه السلام) بدان خانه وارد شد و نگاهی از روی شگفتی به آن کنيز انداخت. پس عمه ايشان (حکيمه) گفت: میبينم به او توجه کردی؟! آن حضرت فرمود: نظر خاصی به او ندارم. اما از اين در شگفتم آن مولود بزرگوار(موعود) از او به دنيا میآيد. آن گاه به حکيمه امر فرمود با اجازه امام هادی(عليه السلام)، نرجس خاتون را به او بدهد و حکيمه نيز چنين کرد». شيخ طوسي(ره) اين روايت را ذكر کرده است؛ البته با اين تفاوت كه جمله «ولدت في بيتها» را نقل نكرده است.3در سه دسته روايت ياد شده، چند مطلب مورد اتفاق است:الف. ايشان کنيز بوده است.ب. او در خانه حکيمه خاتون دختر امام جواد(عليه السلام) بوده است.ج. حکيمه در موضوع ازدواج امام عسکري(عليه السلام)، از اين کنيز صحبت کرده است.روايات دسته چهارمدر اين دسته ـ بر خلاف روايات پيشين ـ سخن از کنيزي سياه پوست به ميان آمده است و عدهاي نيز با تمسک به اين روايات، خواسته اند ديدگاه مشهور را خدشه دار سازند. طرفداران اين ديدگاه به روايت زير از كناسي4 استناد کرده اند:او ميگويد: از امام باقر(عليه السلام) شنيدم كه فرمود: »«إِنَّ صَاحِبَ هَذَا الامْرِ فِيهِ سُنَّةٌ مِنْ يوسُفَ ابْنُ أَمَةٍ سَوْدَاءَ يصْلِحُ اللَّهُ أَمْرَهُ فِي لَيلَةٍ وَاحِدَةٍ؛5 «همانا در صاحب اين امر سنّتي از يوسف(عليه السلام) است و آن اينکه او فرزند کنيزي سياه است. خداوند امرش را در يک شب اصلاح میفرمايد».علامه مجلسي با بيان اينكه اين روايت، با بسياري از روايات در باره مادر حضرت مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشريف) مخالفت دارد؛6 راه حل را در اين دانسته كه مقصود از روايت، مي تواند مادر با واسطه و يا مربي آن حضرت باشد.7سرنوشت مادر حضرت مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشريف) در منابع معتبر هيچ گونه اشارهاي به سرگذشت مادر حضرت مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشريف) پس از ولادت آن حضرت نشده است. البته سخني كه در اين باره نقل شده اين است که: «ابوعلي خزيزراني، كنيزي داشت كه او را به امام حسن عسكري(عليه السلام) اهدا كرد و چون جعفر كذّاب خانه امام را غارت نمود؛ وي از دست جعفر گريخت و با ابوعلي ازدواج کرد. ابوعلي ميگويد: او گفته است در ولادت سيد حاضر بود و مادر او صقيل نام داشت. امام حسن عسكري(عليه السلام) صقيل را از آنچه بر سر خاندانش ميآيد، آگاه كرد و او از امام درخواست کرد كه از خداي تعالي بخواهد تا مرگ وي را پيش از آن برساند. او در حيات امام حسن عسكري(عليه السلام) در گذشت و بر سر قبر وي لوحي است كه بر آن نوشتهاند: اين قبر مادر محمد است».8پي نوشت ها:1. شيخ صدوق، کمال الدين و تمام النعمة، ج2، باب42، ح2.2. مسعودي، اثبات الوصية، ص272.3. محمد بن حسن طوسي، كتاب الغيبة، ص244.4. قابل توجه اين که اين روايت در غيبت نعماني از يزيد کناسي و در کمال الدين و تمام النعمة از ضريس کناسي نقل شده است.5. ر. ك: نعماني، الغيبة، ص163؛ كمال الدين و تمام النعمة، ج1، ص329، باب 32، ح12.6. گفتنی است: روايات فراوانی از طرف مدعيان مهدويّت و طرفداران آنها در طول تاريخ اين بحث مهم، جعل و به امامان معصوم(عليهم السلام) نسبت داده شده است.7. علامه مجلسي، بحار الانوار، ج51، ص219، باب13.8. كمالالدين و تمامالنعمة، ج 2، ص 431، ح 7.
#دین و اندیشه#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 227]