واضح آرشیو وب فارسی:نیک صالحی: تنش ، نتیجه ناهماهنگی فرد با محیط پیرامون اوست. می توان گفت تنش احساسی است که هرگاه بین خواستن و داشتن فاصله ایجاد شود و فرد آن را درک کند، به وجود می آید. هرقدر که این فاصله بیشتر و مهم تر باشد، تنش شدیدتر است. تنش سبب تحریک سراسری بدن انسان می شود. فشار خون و ضربان قلب افزایش می یابد. تنفس سریع تر می شود، ماهیچه های بدن سفت و سخت می شوند و شیره معده به حالت اسیدی درمی آید. برخی قسمت های راکد مغز به حالت فعال درمی آیند و فعالیت بعضی قسمت های دیگر کند یا متوقف می شود. اصولا تنش از ۳ منبع تغذیه می کند: ذهنی، احساسی و جسمی. زمانی که منبع تنش ذهنی باشد، علائم آن سردرد، خستگی و نداشتن تمرکز است. اگر منبع احساسی باشد، از علائم آن می تواند فشردگی در دنده های نزدیک قلب باشد و چنانچه فشار تنش جسمی باشد، علائم درد و ناراحتی در قسمت هایی از بدن که مستقیما با عضلات ارتباط دارد، ظاهر می شود. در صورتی که تنش ذهنی باشد، بهترین درمان استراحت است و زمانی که منبع تنش، احساسی باشد می توان از روانپزشکان و مشاوران کمک گرفت. تنش با توجه به ویژگی هایش انواع مختلفی دارد. «تنش حاد» شایع ترین نوع آن است که در صورت ادامه دار بودن آن، آسیب رسان است و به مرور فرد را از پای درمی آورد.شایع ترین علائم این تنش، هیجان هایی چون خشم، اضطراب، افسردگی یا علائم بدنی شامل مشکلات ماهیچه ای و مشکلات روده و معده مانند ترش کردن، نفخ، اسهال و برانگیختگی شدید موقت که سبب بالا رفتن فشارخون، تندی ضربان قلب، تپش قلب، سردردهای میگرنی یا ترکیبی از اینهاست. نوع دیگر تنش، «تنش حاد دوره ای» است که افراد با این تنش، همیشه عجله دارند و می خواهند چندین کار را با هم و در کوتاه ترین زمان و سر وقت انجام دهند. این افراد بسیار پرهیاهو و بی قرارند. «تنش مزمن» نیز شکل دیگری است که افراد را سال ها عذاب می دهد و افراد به چنین شرایطی عادت می کنند. این تنش مربوط به فقر، خانواده های به هم ریخته، ازدواج های ناموفق یا بیزاری شغلی است. معمولا در برخورد با «تنش ها» رفتار افراد متفاوت است. ممکن است موضوعی برای یک فرد تنش ایجاد کند در حالی که همان موضوع هیچ گونه تنشی در فرد دیگری ایجاد نکند. برخی افراد ممکن است در یک زمان با چند وضعیت تنش زا روبه رو شوند و خیلی آرام و معقولانه برخورد کنند؛ در حالی که بعضی دیگر اصلا قادر به تحمل هیچ گونه مشکل و دشواری نباشند. از دلایل اصلی «تنش» می توان تاثیر اطرافیان را نام برد. این افراد می توانند همسر، نزدیکان فرد یا حتی کارفرمای وی باشند. در تنش زدایی همان طور که فرد آرام، توانایی آرام کردن اطرافیان خود را دارد، شخص عصبی می تواند تولید تنش بیشتری کند. در واقع موارد زیادی از درماندگی های عصبی اشخاص به خاطر تاثیر دیگر افراد بر شخص است. مثلا مادر یا پدر عصبی براحتی می توانند تعادل احساسی کودک را برهم بزنند. مهم این است که چگونه توانایی های خود را برای برخورد موثر با «تنش» بالا ببریم. ● تنش شغلی تنش شغلی هنگام ناهمخوانی شرایط کار با توانایی ها، منابع یا نیازهای کارکنان رخ می دهد. انتظارات و توقعاتی که ما از شغل خود داریم، تعیین کننده انواع تنش هاست. مطالعات بسیاری ارتباط میان تنش شغلی و انواع ناخوشی ها را بررسی کرده اند. سردرد، بدخوابی ، شکم درد، مشکل در تمرکز حواس و بی روحیه بودن مثال هایی از نشانه های زودرس تنش شغلی هستند. تنش شغلی شامل پیامدهای ذهنی و اجتماعی نیز هست که شامل احساس بیچارگی، بدزبانی، بی خیالی و بی ملاحظگی، حواس پرتی، خشونت، زودرنجی و تحریک پذیری و بی مسوولیتی، ناتوانی در ایجاد ارتباط با دیگران، انزوای اجتماعی و ستیزه جویی است. بسیاری از مطالعات نشان می دهند مشاغل با فشار روانی زیاد خطر بیماری قلبی ــ عروقی را افزایش می دهند و شرایط تنش زای کار با افزایش غیبت از کار، دیر آمدن به سر کار و رها کردن شغل همراه است. می توان گفت منشأ تنش های شغلی شامل زیاد بودن بار مسوولیت، تنگی وقت، کشمکش های زیاد با همکاران و مدیران، نداشتن امنیت شغلی، نداشتن پشتیبان و پارتی و بی علاقگی نسبت به کار باشد. در واقع تنش، جدای از این که هزینه سنگینی را بر فرد تحمیل می کند، هزینه های سازمان را نیز افزایش می دهد. بررسی های انجام گرفته طی سال های اخیر نشان می دهد که هر مدیر به طور معمول، ۲۵ درصد از اوقات روزانه اش را صرف حل و فصل تنش ها و اختلافات درون سازمانی می کند. به بیان ساده، حدود یک چهارم از توان و زمان کار روزانه مدیران به جای این که صرف کارهای خلاق و مولد بشود، به هرز می رود. این در حالی است که وجود افراد توانمند و آشنا به رفع تضادها و تنش ها و افرادی که قادر به مدیریت شرایط تنش زا هستند، باعث می شود تا فضای آرامش و احترام آمیز در محیط کار حاکم شود. در زمینه جنبه مثبت تنش در محیط کار، الگوها و نظریه های متفاوتی وجود دارد که آن را به عنوان «انگیزه ساز» و «پیش برنده» فعالیت ها می دانند و معتقدند در محیط های کاری وجود سطح معینی از تنش، پیامد سازنده ای برای سطح عملکرد گروه یا سازمان به دنبال دارد و هنگامی که سطح تنش در گروه های کاری و سازمان ها ملایم و متوسط است، نتیجه ای مولد و مثبت بر عملکرد و کارآیی خواهد گذاشت و چنانچه سطح تنش بسیار شدید و یا بشدت پایین باشد، موجب کاهش سطح کارآیی و عملکرد کارکنان خواهد شد. به بیان دیگر، حد معینی از تنش چه بسا تاثیری مولد و سازنده بر انسان داشته و زمینه مناسبی را برای تغییر و تحول پدید می آورد. یکی از ریشه های اصلی بروز تنش در هر ۲ محیط رسمی (سازمان) و غیررسمی (خانواده) همانا تاثیر متقابل کار و خانواده است. اهمیت عامل کار ــ خانواده در پیدایش تنش تا آنجا بالا گرفته است که به عنوان یکی از زمینه های مطالعاتی و پژوهشی در مدیریت تنش زدایی محسوب می شود. تنش، هم می تواند در سازمان و محیط کار شکل بگیرد و بر خانواده فرد تاثیر بگذارد و هم این که در بستر خانواده به وجود بیاید و با محیط شغلی فرد تداخل پیدا کند. به طور کلی زبان (تنش زا، ملایم، آشتی جویانه)، شیوه جمله پردازی و حتی نوع صدا و شیوه گفتار ما در برخورد با دیگران، براحتی نشان می دهد تا چه اندازه به توافق گروهی و جمعی تمایل داریم. برعکس، همین مجموعه عوامل بیانگر این واقعیت نیز هستند که ما تا چه اندازه در جهت ایجاد شکاف و تنش در روابط خود با افراد گام برمی داریم. گرایش و رفتار را می توان هم در محیط رسمی محل کار و گروه های کاری و هم در محیط غیررسمی خانوادگی و دوستانه مشاهده کرد. هر فرد شاغل و به طور کلی هر فردی که در فرآیند ارتباطات انسانی قرار دارد، به ناگزیر با انواع تضادها و موقعیت های تنش زا مواجه می شود؛ البته دامنه این تضادها متفاوت است و می تواند از یک آزار جزیی تا یک درگیری شدید و جدال لفظی تغییر کند. در هر صورت، واکنش منطقی و عقلانی در برابر این موقعیت های تنش زا و رفع آنها، کار چندان دشواری نیست. همه چیز به واژه ها و جملاتی بستگی دارد که در چنین شرایطی از دهان شما خارج می شود. در واقع به وسیله کلماتی که شما مثلا در محیط کار استفاده می کنید، این امکان را فراهم می آورید تا میان خود و طرف مقابل پل بزنید یا بتوانید راه را بر ایجاد شکاف بیشتر باز کنید. واژه ها و عبارات مناسب در موقعیت های تنش زا، از آنچنان قدرتی برخوردارند که می توانند زخم احساسی را التیام بخشند یا آن را عمیق تر کنند یا موجب همدلی شوند یا حتی نوعی تفرقه به وجود آورند. تنش در محیط کار همواره کم و بیش وجود دارد و نبود مطلق تنش ممکن نیست، چرا که مطلق آن خود، تنش آفرین است. بنابراین از یک طرف تنش را می توان به عنوان یک بار نگریست که بر بار کاری افزوده می شود و شرایط نامطلوبی را بر انسان تحمیل می کند، مانند شرایط کاری تحمل ناپذیر، سرپرست خشن و ساعات کاری غیرمعمول. از طرف دیگر برخی شرایط در کار مانند محیط غیرفعال و نبود تحرک کافی در محیط کار موجب می شود، کار کسل کننده شود و ایجاد بار منفی کند که این نیز تنش آفرین می شود. ▪ چند توصیه برای کاهش تنش از آنچه دارید ممنون و سپاسگزار باشید. با خودتان مثبت صحبت کنید، نه منفی. به دنبال ایده آل نباشید و به جای آن از بیشترین تلاش و توان خود استفاده کنید. در مواقعی که ضرورت ایجاب می کند (بخصوص در محیط کار) انعطاف پذیر باشید. درباره مشکلات خود با کسانی که نقش حمایتگر خوب را دارند، صحبت کنید. اگر تعهدتان بیش از اندازه ای است که بتوانید از پس آن برآیید، بگویید «نه!» آنچه را می توانید کنترل کنید، تحت نظارت و کنترل خود درآورید. با صراحت درباره نظرات و نیازهای خود صحبت کنید. خوب خوردن، استراحت کردن، ورزش منظم و سرگرمی و تفریح را فراموش نکنید. در آخر می توان گفت تنش ها جزیی از زندگی هر انسانی است، درواقع همه ما دارای مشکلاتی هستیم. اگر روش برخورد با مشکلات تنش زا را بدانیم و بتوانیم به شیوه صحیح با آنها روبه رو شویم، تا اندازه زیادی خود را خوشحال تر، سالم تر و کارآمدتر احساس می کنیم. روزنامه جام جم
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: نیک صالحی]
[مشاهده در: www.niksalehi.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 323]