واضح آرشیو وب فارسی:سایت ریسک:
سرطان كولون (روده بزرگ) آزمايشى كه مىتواند حياتبخش باشد كولونو سكوپى چيست؟ (1) در كشورهائى مانند آمريكا كه آمار دقيق براى بيماريها دارند،طبق آمار، سرطان كولون از نظر مرگ و مير دومين سرطان است. بااين وسعتشيوع، متاسفانه عده زيادى از مردم از معاينههائى كهبراى تشخيص اين سرطان لازم است، سر باز مىزنند. علت اين امرترس از معاينهاى است كه با دستگاه از راه مخرج انجام مىگيرد وآنگهى عامه مردم از سرطان كولون و معاينه آن با دستگاه آگاهىندارند و اساسا نمىخواهند هم داشته باشند. در صورتى كه اينسرطان در مراحل نخستين قابل درمان و گرنه كشنده است. درمقايسه با ديگر سرطانها، اين بيمارى در اوايل به راحتى قابلتشخيص و در نتيجه درمانپذير است. و پژوهشهاى تازه نشان مىدهندكه با انجام كارهاى ساده مىتوان ميزان خطر را به نصف كاهشداد. كولون در كتوم بخش انتهائى دستگاه گوارش است. كولون در حدود150 تا 180 سانتىمتر طول دارد و درازاى ركتوم تقريبا 20سانتىمتر است. از آنجائى كه اين دو عضو ارتباط نزديك به همدارند، بنابراين سرطان آنها را در يك گروه قرار مىدهند. سرطان كولون چگونه براى خود جاى پا باز مىكند؟ پزشكان براين باورند كه سرطانهاى كولون و ركتوم بهطور عموم عملااز نوعى رشد سلولى كه به نام «پوليپهاى آدنوماتوز» (2) ناميدهمىشوند، سرچشمه مىگيرند. اين پوليپها از ياختههاى پوشش مخاطىكولون و ركتوم رشد مىكنند. در حدود 25% افراد 50 ساله داراى اين پوليپها هستند و باافزايش سن، شيوع آنها نيز بيشتر مىشود. تاكنون كسى به درستىنمىداند چرا اين پوليپهاى روده به وجود مىآيند و چرا زيادمىشوند؟ و بازهم كسى نمىداند چرا برخى از اين پوليپها بهسرطان تبديل مىگردند. امروز فرضيه برتر اين است كه استعداد«ژنتيك» (ارثى) تواءم با طرز زندگى ناسالم مانند خوردنافراطى گوشت فرمز و ورزش نكردن، در به وجود آمدن اين بيمارىمؤثر است. خوشبختانه تعداد كمى از اين پوليپها تبديل به سرطان مىشوند واز هزار مورد در سال، فقط حدود 2 تا3 تا از آنها سرطانىمىگردند. به هيچوجه نمىتوان پيشبينى كرد كه كداميك از اينپوليپها سرطانى خواهند شد. اما راههائى هست كه بدان وسيلهمىتوان آنها را پيش از اين كه سرطانى شوند، شناخت. تبديل شدنيك پوليپ بىضرر به سرطان كولون و ركتوم ده سال طول مىكشد. امانشانههائى وجود دارند كه زنگ خطر را به صدا در مىآورند. همپوليپهاى پيش سرطانى و هم خود سرطان كولون و ركتوم داراىنشانههاى مشابه هستند مانند خونريزى مقعدى. اما برخى از نشانهها ويژه سرطان است مانند تغيير در وضع اجابتمزاج، اسهال و يبوست متناوب بهطور تكرارى، ناراحتى مداومشكمى، كم شدن وزن بدن و كمخونى. اما غالبا پوليپها، حتى اگرآماده براى سرطانى شدن هم باشند، بدون علامت هستند. پس تنهاراهى كه مىتواند تغير وضع مرگآور او را متوقف كند، آزمايش ومعاينه منظم است. اين نكته را هم يادآورى كنم كه امروزه اينآزمايشها و معاينات كه ذكر خواهيم كرد، بىدرد هستند گرچهسابقا كمى دردناك بودند. چه كسانى بايد مورد معاينه و آزمايش قرار گيرند؟ همه در سن 50 سالگى بايد براى سرطان كولون مورد معاينه قرارگيرند. 90درصد موارد تازه در سنين بالاى 50 سالگى تشخيص دادهمىشوند. 75درصد كسانى كه دچار سرطان كولون مىشوند، داراىعوامل خطر (يعنى عوامل مستعد كننده) شناخته شده نيستند. اين را هم بايد دانست كه سرطان كولون، هم در مرد و هم در زن،بهطور يكسان خطرناك است چه برخى از بانوان چنين تصور مىكنندكه مردها به اين بيمارى دچار مىشوند در صورتى كه چنين نيست. كسانى كه عوامل خطر مستعد كننده دارند، مانند سابقه وجود چنينبيمارانى در خانواده آنان و يا دچار تورم روده هستند و يااستعداد ارثى به اين بيمارى دارند بايد در سنين جوانى موردمعاينه قرار گيرند چه آنان در معرض خطر بيشترى هستند كه بعداشرح خواهيم داد. اهميت معاينه هركسى اگر بالاى 50 سال بهطور منظم مورد معاينه قرار گيرد،ميزان مرگ از سرطان كولون نصف خواهد شد و جانهاى بسيارى نجاتخواهند يافت و از زجر و ناراحتيهاى زياد پيشگيرى خواهد شد. اما متاسفانه مردم به اين مطلب عنايت چندانى ندارند.نه تنهااين كه بيماران از اين معاينه مىترسند، بلكه خود پزشكان نيزكمتر اين معاينه را توصيه مىكنند. و در نهايت ترس بيمار استكه مانع معاينه مىشود. در حالى كه اين ارزش حياتى دارد و بىدرد است ولى نوع معاينهطورى است كه ممكن است از نظر روانى ناراحت كننده باشد. نواع معاينه و آزمايش براى سرطان كولون پنج روش گوناگون براى تشخيص سرطانكولون وجود دارد به شرح زير: 1 - تجسس سالانه خون نهان در مدفوع: آزمايشى استساده، سريع و كم هزينه. 2 - سيگموئيدوسكوپى (3) هر 5 سال يكبار انجام مىگيرد. اين معاينهدر مطب پزشك امكانپذير است و مدت ده دقيقه طول مىكشد. به وسيله يك لوله توخالى انعطافپذير كه توى آن با يك چراغكوچك روشن مىشود، انجام مىگيرد. اين لوله را از راه مخرج واردمىكنند و لوله در خارج بدن به يك دوربين ديجيتال وصل است وبدين وسيله نيمه انتهائى كولون را مورد معاينه قرار مىدهند. 3 - تجسس خون نهان سالانه در مدفوع تواءم با سيگموئيدوسكوپى هر5 سال يكبار: به نظر مىرسد اين آزمايش و معاينه باهم بهتر ازهر نوع تجسس ديگر است كه به تنهائى انجام مىگيرد. براى اين كهاشتباهى رخ ندهد، لازم است 24 ساعت پيش از آزمايش از خوردنگوشت قرمز مانند گوشت گاو و گوسفند خوددارى شود چه بقاياى خوندر گوشت ممكن است آزمايش را اشتباهآميز كند و نيز اگر گل كلم،خيار، سيبزمينى، قارچ و نظاير آن خورده شوند، ممكن است درنتيجه آزمايش اثر بگذارد چه اين مواد داراى برخى آنزيمهاى«پراكسيداز» (4) هستند كه باعث اشتباه در نيتجه آزمايشمىشوند. مكملهاى آهنى، ملينها و ويتامين C بهطور مثبتيا منفىباعث اشتباه مىشوند. 4 - كولونرسكوپى هر ده سال يكبار انجام مىگيرد. اين معاينهتحت تاثير ملايم داروهاى خوابآور 20 تا 40 دقيقه طول مىكشد. براى اين كار لوله قابل انعطاف كه داخل آن با چراغ كوچك روشنمىشود و در خارج از بدن به دوربين ديجيتال وصل استبكار بردهمىشود و بدينوسيله سرتاسر كولون مورد معاينه با ديد مستقيمقرار مىگيرد. اين امر به پزشك امكان ميدهد كه داخل كولون رادر صفحه نمايش دهنده مشاهده نمايد و هر پوليپى كه ديده شود،آن را ببرد و بردارد. 5 - تنقيه مضاعف باريم: اين معاينه هر 5 سال يكبار دربيمارستان انجام مىگيرد و 30 دقيقه طول مىكشد. براى اين كارمحلول باريم را كه حاجب اشعه ايكس است، از راه مخرج واردكولون مىكنند و پس از وارد كردن چند ليتر هوا عكسبردارىمىنمايند. مزيت هر يك از اين 5 نوع آزمايش نسبتبه همديگر رايادآورى مىكنيم كه شما مىتوانيد يكى را برگزينيد. بهترين نوع معاينه كولونوسكوپى است كه هر ده سال يكبار انجاممىگيرد چه آن دقيقترين و كاملترين نوع معاينه كولون است كهضمن معاينه، پوليپهاى روده نيز برداشته مىشوند. اما اينمعاينه براى همهكس مناسب نيست چه برخى از بيماران به ويژهبانوان هرگونه معاينه در محدوده مخرج را تهاجمى و بد مىدانند. براى اين قبيل افراد شق مناسب آزمايش سالانه خون نهان در مدفوعاست. (منظور از خون نهان آن است كه اين خون با چشم ديدهنمىشود ولى وجود آن در آزمايشگاه معلوم مىگردد). وقتى كهآزمايش خون نهان مثبتبود، اين افراد براى كولونوسكوپى موافقتمىنمايند. برخى افراد مايل نيستند سيگموئيدوسكوپى بشوند چونهمانطورى كه ذكر شد، بدينوسيله فقط نيمه انتهائى كولون ديدهمىشود بنابراين افراد مىگويند وقتى كه قرار است چنين معاينهاىانجام گيرد، بهتر است همه كولون بررسى شود نه نصف آن و حق هماين است چه وقتى كه شما مثلا سيب مىخوريد فقط به يك طرف آننگاه نمىكنيد، بلكه نصف ديگر را هم مىبينيد كه سالم باشد. بهترين كار اين است كه در اين مورد پزشك و بيمار همكارى لازمرا مبذول دارند به ويژه اين كه بايد بيماران اين نكته رادريابند كه همه اين راههاى ياد شده سودمند و حياتبخش هستند. به طور خلاصه فوايد آزمايشها و معاينات پنجگانه به شرح زيراست: درجه سودمندىجلوگيرى از مرگ 1 - آزمايش سالانه خون نهان خوب است56% 2- سيگموئيدوسكوپى هر 5سال خيلىخوب است 40% 3 - آزمايش خوننهان سالانه سيگموئيدوسكوپى هر5 سال خيلى خوبست67% 4 - تنقيه مضاعف باريم هر 5 سال خيلى خوبست69% 5 - كولونوسكوپى بهترين است 74% پى نوشتها: 1 - Colonoscopy. 2 - Adenomatous Polyps. 3- Siqmoidoscopy. 4 - Peroxidases. دكتر منصور اشرفى
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: سایت ریسک]
[مشاهده در: www.ri3k.eu]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 932]