به بهانه 16 آذر؛ دانشگاه خواستگاه نوآوري فرهنگي؛ دانشجو مروج فرهنگ نوآوري

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: به بهانه 16 آذر؛ دانشگاه خواستگاه نوآوري فرهنگي؛ دانشجو مروج فرهنگ نوآوري
خبرگزاري فارس: در سالي كه از سوي مقام معظم رهبري به عنوان سال «نوآوري و شكوفايي» مطرح شده دانشجويان به عنوان مروجان فرهنگ نوآوري و دانشگاه به عنوان خواستگاه نوآوري فرهنگي نقش مهمي در تحقق اين مهم دارند.

به گزارش خبرگزاري فارس از قم، امروز در 16 آذرماه سالي هستيم كه از سوي رهبر معظم انقلاب به نام سال «نوآوري و شكوفايي» نامگذاري شد و اين سال مي‌تواند آغاز يك حركت و نهضت جديد براي توسعه همه‌جانبه كشور باشد. در اين ميان رسالت نهادها و دستگاه‌هاي اجرايي براي تحقق اين مهم بسيار سرنوشت‌ساز است و دانشگاه و دانشگاهيان هم به دليل حضور مؤثر در عرصه‌هاي مختلف علمي، اجتماعي، فرهنگي و ... از جايگاه ويژه‌اي در نوآوري و شكوفايي كشور برخوردارند.
بركسي پوشيده نيست كه دانشگاهيان مهم‌ترين ركن براي تحقق نوآوري و شكوفايي جامعه هستند و دانشجويان نيز تأثيرگذارترين جريان در ايجاد فرهنگ نوآور و خلاق در هر جامعه هستند. قشر دانشجو اين توان را دارد كه با جسارت كافي در مسير سازندگي كشور گام بر دارد.
همانگونه كه دانشجويان در گذشته و در 16 آذر سال 1332 نقش آفريني خود را در سرنوشت سياسي كشور آغاز كردند، امروز نيز جايگاه و نقش دانشجو در تحقق نوآوري و شكوفايي بركسي پوشيده نيست.
سيدمحمد مهدي‌غفوري دانشجوي رشته مهندسي عمران دانشگاه قم با اشاره به مؤلفه‌هاي نوآوري و شكوفايي مي‌گويد: انسان زماني كه مي‌خواهد به نوآوري و شكوفايي دست بزند به دو مؤلفه اساسي نياز دارد. مؤلفه اول روحيه نوآوري است كه كاملاً به خود انسان باز مي‌گردد و به هيچ وجه اكتسابي نيست، اما عوامل بيروني مي‌تواند روي اين روحيه اثر بگذارد و مؤلفه دوم كه همان ابزار لازم براي دستيابي به نوآوري و شكوفايي است، برخلاف مؤلفه قبلي كاملاً اكتسابي است.
وي اضافه ‌كرد: انسان‌ها معمولاً ابتدا روحيه نوآوري را در خود ايجاد مي‌كنند و در حقيقت جرقه اوليه را مي‌زنند و سپس ابزار لازم براي انجام به آن عمل نو را كسب مي‌كنند.
پژوهشگر برتر دانشگاه قم در سال‌هاي 75 و 76 با بيان اينكه روحيه نوآوري به كودك درون انسان‌ها باز مي‌گردد، تصريح ‌كرد: هر چقدر انسان بتواند كودك درونش را بيشتر در خود زنده نگه دارد، روحيه نوآورانه‌اش بيشتر مي‌شود.
وي كه دبيري كانون استعدادهاي درخشان دانشگاه قم را عهده‌دار است، نوآوري و شكوفايي در دانشگاه را مرهون فعاليت دانشجويان و مسئولان دانست و اظهار داشت: دانشجويان اولاً بايد كودك درون خود را زنده نگه دارند و ثانياً از فرصت به دست آمده حداكثر استفاده را بكنند و ابزار لازم را به صورت كامل كسب كنند. مسئولان نيز بايد فراغ بال و آرامش فكري را براي دانشجويان فراهم كنند تا آنها همچنان كودك درون خود را زنده نگه دارند و ثانياً ابزار كافي را براي دانشجويان فراهم كنند تا آنها روياهايشان را به واقعيت تبديل كنند.
غفوري با ذكر مثالي در اين مورد ادامه داد: دو سال پيش يكي از دانشجويان رشته عمران توانست آزمايش‌هاي يخبندان استاندار astm آمريكا را اصلاح كند و طي مكاتباتي با مسئولان استاندارد astm، با استقبال آنها مواجه شده بود.
وي افزود: اين فرد به همراه چند نفر از دوستانش براي تأمين هزينه‌ها و استفاده از آزمايشگاه دانشگاه، توجيه‌نامه پژوهشي را به معاونت پژوهشي دانشگاه تقديم كرد و پس از مدت چند ماه و پيگيري‌هاي مداوم خود فرد، با اين پاسخ مواجه شد كه بنا بر قانون وزارت علوم، دانشجوي دوره كارشناسي نمي‌تواند از پروژه‌هاي پژوهشي دانشگاه استفاده كند. چند ماه بعد همان فرد با ارائه طرح خود به دانشگاه‌هاي كانادا توانست بورسيه تحصيلي يكي از معتبرترين دانشگاه‌هاي اين كشور را كسب كند.
اين دانشجو تصريح كرد: اين مثال نشان مي‌دهد كه چگونه مسئولان قانون‌گذار مي‌توانند نقشي در رشد و يا عدم رشد و شكوفايي داشته باشند؛ پژوهشي كه مي‌توانست نام ايران و دانشگاه قم را به عنوان ارائه‌دهندگان آزمايش‌هاي استاندار معتبر astm آمريكا ثبت كند به وسيله‌اي براي فرار مغزها و از دست رفتن كودك درون دانشجويان اين دانشگاه تبديل شد.

* دانشجويان بهترين موتورهاي محرك نوآوري و توسعه كشور
مهديه بختياري‌رمضاني دانشجوي كارشناسي‌ارشد فيزيك كه امسال در رشته دكتري فيزيك دانشگاه تهران پذيرفته شده است، تصريح كرد: نوآوري پيش‌نياز شكوفايي هر استعدادي است و شكوفايي ثمرة نوآوري‌ها از جمله نوآوري‌هاي علمي است.
وي با بيان اينكه در دنياي پر رمز و راز كنوني راهي جز دانايي و توانايي براي بقا وجود ندارد، اضافه مي‌كند: در ميان رقابت‌هاي جهاني كسي برنده است كه از طريق پژوهش، تحقيق و تفكر چيزهايي را ببيند كه ديگران نديده‌اند و به چيزهايي بينديشد كه ديگران نينديشيده‌اند و آثار بينش و انديشة خويش را در محصول خويش بروز و ظهور دهد. در اين صورت چنين اقدامي عين نوآوري و شكوفايي است.
بختياري‌رمضاني در ادامه، بستر مناسب و مجهز آموزشي و پژوهشي، شايسته‌سالاري، توجه ويژه به نخبگان و طراحي معيارهار كارآمد سنجشي و انگيزشي را از جمله ملزومات نوآوري و شكوفايي عنوان كرد و افزود: تحقيقات جزو امور هميشگي دانشگاه است و نوآوري نيز از تحقيقات به دست مي‌آيد از اين رو نوآوري خود به خود در دانشگاه انجام مي‌شود.
وي دانشگاه‌ها را بهترين بستر ظهور استعدادها دانست و گفت: در دانشگاه‌ها بايد ساز و كارهاي ترغيبي و تشويقي بيشتري نسبت به گذشته فراهم شود و امكانات بيشتري بايد براي تجلي استعدادها و فعليت‌ يافتن ايده‌ها و شكوفايي خلاقيت‌ها فراهم گردد.
وي همچنين دانشجويان را بهترين موتورهاي محرك نوآوري و توسعه در كشور دانست و اظهار داشت: بايد زمينة لازم براي فعاليت‌هاي علمي آنها فراهم شود. هم‌اكنون رقابت بسيار جدي از سوي كشورهاي صنعتي براي جذب دانشجويان تحصيلات تكميلي ايران وجود دارد. بنابراين شايسته است اقدامي در راستاي حمايت از اين دانشجويان در داخل كشور صورت گيرد تا از نيروي بالقوة اين استعدادها استفاده شود.

* دانشجويان مروجان فرهنگ نوآوري
اشرف گوهري‌بخشايش دانشجوي مقطع كارشناسي ارشد رشته ادبيات فارسي هم به بيان تعريفي از نوآوري و شكوفايي پرداخت و گفت: در ساده‌ترين تعريف، نوآوري را مي‌توان مولود و نتيجة خلاقيت دانست و خلاقيت را حاصل تحول در برنامه‌ريزي‌هاي روزانه. به معنايي ديگر نقطه آغازين مسير پرپيچ و خم نوآوري و رسيدن به مقصد شكوفايي نه تعاريف ثقيل و دستورالعمل‌هاي غالباً غيراجرايي است و نه صرف هزينه‌هاي سنگين مادي و انساني؛ بلكه نخستين گام براي حصول به اين هدف ارزشمند عزم ملي و گام دوم اصلاح در رويكردها و برنامه‌ها و عملكردهاي زيربنايي است كه گاهي به خاطر تكرار و روزمرگي يا سنن نادرست ناديده انگاشته شده‌اند.
وي همچنين نقش دانشگاه را در تحقق نوآوري و شكوفايي مورد توجه قرار داد و اضافه كرد: دانشگاه از يك سو مي‌تواند تأثيرگذارترين مروج فرهنگ نوآوري باشد و از سوي ديگر قابليت آن را دارد كه خاستگاه نوآوري فرهنگي شود. البته تحقق اين مسئله بسته بدان است كه روحيه جستجو و دغدغه شناخت مشكلات و ارائه راهكار در دوره‌هاي تحصيلي پيش از دانشگاه تقويت شود و در محيط دانشگاه اين پروسه شكلي سازمان‌يافته‌تر و عملي به خود بگيرد.
گوهري‌بخشايش تصريح كرد: با پيش رو نهادن توصيه‌هاي رهبري اين نكته را به خاطر بسپاريم كه انقلاب ما پس از 2500 سال حكومت شاهنشاهي و حاكميت ارباب رعيتي يك نوآوري محسوب مي‌شود. معمار فرهنگي انقلاب اسلامي ايران بر پايه مردم‌سالاري ديني، فرهنگي را بازسازي و پالايش كرده كه لازمه آن نوآوري و شكوفايي بوده و دانشگاه و دانشگاهيان وامدار اين فرهنگند.
وي نگاه ويژه به علم و فناوري، افزايش ميزان بودجه‌هاي پژوهشي و حمايت بيشتر از طرح‌هاي پژوهشي، تخصصي‌تر كردن رشته‌هاي تحصيلي در دوره‌هاي كارشناسي، تأسيس بانك اطلاعاتي براي هر رشته تحصيلي، ايجاد ارتباط بين استادان و دانشجويان مراكز و دانشگاه‌هاي داخلي و خارجي و تلاش براي استفاده و پيشرفت در علوم و فناوري‌هاي نوين همچون نانوتكنولوژي، بيوتكنولوژي و انرژي هسته‌اي را از جمله راهكارهاي الزامات نوآوري و شكوفايي در دانشگاه عنوان كرد و يادآور شد: از ديگر راهكارهاي الزامات نوآوري و شكوفايي را مي‌توان به ايجاد مراكزي براي حمايت از نوآوري‌ها و اختراعات و تلاش در راستاي شكوفا كردن اين ابداعات، از ميان برداشتن رانت‌هاي اطلاعاتي، استفاده از مديران در جايگاه و رشته تخصصي خود، ايجاد روح همكاري و تلاش در راستاي رشد و توسعه و آباداني كشور در ميان آحاد جامعه و ... نام برد.

* جدي نگرفتن پژوهش
احمد قره‌خاني دانشجوي رشته مهندسي صنايع گرايش تحليل سيستم‌ها كه دارنده دو گواهي ثبت اختراع از ادارة مالكيت‌هاي ثبت صنعتي ايران است، به هدف از نامگذاري امسال به نام سال نوآوري و شكوفايي اشاره كرد و افزود: اين نامگذاري نشان‌ دهنده اين است كه هم‌اكنون ما در اين عرصه در كشور دچار ضعف‌هايي هستيم و بايد با تلاش اقشار مختلف و برطرف‌كردن موانع، اهداف رهبري از مطرح‌كردن اين مهم تحقق يابد.
عضو بنياد ملي نخبگان ايران به بررسي موانع و مشكلات تحقق نوآوري و شكوفايي در دانشگاه‌هاي قم ‌پرداخت و خاطرنشان كرد: متأسفانه با وجود زمينه‌ها و دفاتر حمايت از تحقيقات موجود در اين دانشگاه همانند مركز رشد، پژوهشكده محيط زيست و ... امر پژوهش جدي گرفته نمي‌شود.
دارنده مقام دوم جشنواره جوان خوارزمي در سال 83 و دارنده دو مقام چهارم جشنواره خوارزمي در سال 84 در رشته‌هاي فيزيك و مكانيك در ادامه عدم تشويق دانشجويان از سوي استادان نسبت به امر تحقيقات را مهم‌ترين مشكل جدي‌ نگرفتن پژوهش عنوان كرد و گفت: اگر استادان دانشگاه‌ها بخشي از 20 نمره هر درس را به تحقيقات و پژوهش اختصاص دهند در اين صورت آرام‌آرام شكوفايي و نوآوري در تمام رشته‌ها اعم از مقالات علمي و طرح‌هاي صنعتي و ... صورت مي‌گيرد.

* بوروكراسي دشمن نوآوري است
دانشجوي كارشناسي علوم كامپيوتر تحقق نوآوري و شكوفايي را در گرو فرهنگسازي دانست و افزود: فرهنگسازي نوآوري و شكوفايي بايد در ميان تمام اقشار جامعه صورت گيرد؛ به گونه‌اي كه هر فرد بايد با توجه به جايگاه اجتماعي‌اش در اين امر سهيم باشد.
سيده سپيده امام با اشاره به اينكه دانشجويان در فرهنگسازي تحقق نوآوري و شكوفايي وظيفه سنگين‌تري بر عهده دارند، اظهار داشت: همه اقشار جامعه، دانشجويان را قشر فرهيخته و آگاه مي‌دانند از اين رو اين قشر فرهيخته بايد به نقش خودشان واقف و در اين عرصه‌ها پيشگام شوند.
وي با تأكيد بر حمايت معنوي و مادي دانشگاه از دانشجويان، تصريح كرد: برخي از طرح‌هاي نو در دانشگاه‌ها تنها با حمايت معنوي كه بيشتر از سوي استادان صورت مي‌گيرد، عملي است اما كمتر ايده نوآورانه‌اي را مي‌يابيم كه هيچ نيازي به حمايت‌هاي مادي نداشته باشد.
اين دانشجو در ادامه افزود: زماني كه مقام معظم رهبري امسال را سال نوآوري و شكوفايي ناميدند در سخنان خود تأكيد كرده‌اند كه مسئولان خود را موظف بدانند با بهره‌گيري از امكانات مادي و معنوي در سايه مديريت صحيح، تدبير درست و حكمت، فعاليت‌هاي نوآورانه را در كشور رونق بخشند از اين رو ارائه ايده‌هاي خلاق در دانشگاه‌ها فقط منحصر به دانشجو نمي‌شود بلكه پذيرش آن از سوي مديران بسيار حائز اهميت است.
وي ادامه داد: به منظور اشاعه فرهنگ نوآوري در دانشگاه لازم است فناوري‌هاي موجود برآورد شوند تا نيازهاي ضروري شناسايي گردند.
سپيده امام با بيان اينكه بوروكراسي دشمن نوآوري است، گفت: بر همگان لازم است تا جايي كه امكان دارد از بوروكراسي دوري كنند و راه‌هاي ميان‌بر را براي تحقق اهداف نظام و نوآوري و شكوفايي برگزينند.

* جسارت لازم براي تحقق نوآوري در دانشگاه‌ها
معاون آموزشي دانشگاه قم با اشاره به سال نوآوري و شكوفايي، بخش آموزشي دانشگاه را نيازمند تحول جدي دانست و برلزوم تلاش روزافزون استادان، دانشجويان و كاركنان دانشگاه در تحقق اين مهم تأكيد كرد.
رضاحسين گندم‌كار گفت: دانشگاه و دانشگاهيان به علت حضور مؤثر در عرصه‌هاي اجتماعي، اقتصادي، سياسي و فرهنگي از اهميت و جايگاه ويژه‌اي در شكوفايي و نوآوري كشور برخوردارند.
وي افزود: دانشگاه‌ها مهم‌ترين ركن براي نوآوري و شكوفايي جامعه هستند و جسارت لازم در فضاي دانشگاهي براي تحقق نوآوري وجود دارد.
گندم‌كار با تأكيد برضرورت ايجاد نوآوري و شكوفايي در شيوه‌هاي آموزشي دانشگاه اظهار داشت: آسيب‌شناسي وضع موجود، زمينه ايجاد نوآوري و عزم جدي تمام مسئولان و دانشجويان و استادان، شرط مهم ايجاد نوآوري در دانشگاه است.
وي با بيان اينكه حوزه آموزشي دانشگاه نيازمند يك تحول جدي است، افزود: تغيير در نحوه انجام امور اداري به ويژه آموزشي با استفاده از فناوري‌هاي جديد با درنظرگرفتن سرعت و دقت لازم، بازنگري سرفصل‌هاي دروس با رويكرد نيازهاي فعلي جامعه، تغيير روش‌هاي سنتي آموزشي و بهره‌گيري از وسايل آموزشي جديد براي اثرگذاري بيشتر بر مخاطبان دانشجويان و استفاده بهينه از كلاس‌هاي درس از جمله مواردي است كه بايد در سال نوآوري و شكوفايي انجام شود.
گندم‌كار از ديگر لوازم نوآوري و شكوفايي در حوزه آموزشي دانشگاه را استفاده بيشتر از دانشجويان در فرآيند تدريس، برگزاري كارگاه‌هاي تدريس و تحقيق در حد متوسط و پيشرفته براي استادان، بازنگري رشته‌ها و مقاطع تحصيلي و اولويت‌دادن به تحصيلات تكميلي و توسعه و ايجاد رشته‌هاي مورد نياز و آموزش توأم با پژوهش براي تمام مقاطع به ويژه مقطع تحصيلات تكميلي برشمرد.

* خودباوري مهم‌ترين ركن تحقق نوآوري
عضو هيئت علمي و رئيس دانشكده فني و مهندسي دانشگاه قم نيز نوآوري را مقدمه و زمينه‌ساز شكوفايي در عرصه‌هاي علمي و دانش بشري دانست و گفت: جايگاه علمي هر شخص، گروه، مؤسسه و دانشگاه در زمينه‌هاي مختلف علمي، صنعتي و توليدي با خلاقيت و نوآوري مستحكم خواهد شد.
محمدرضا عدل‌پرور اضافه كرد: يكي از مهم‌ترين اركان دست‌يافتن به نوآوري، خودباوري است و با ياري جستن از شعار «خواستن توانستن است» مي‌توان به اين مهم دست يافت.
وي از ديگر اركان مهم دستيابي به نوآوري را تلاش و سعي و كوشش در پژوهش و تحقيقات در زمينه‌ها و پايه‌هاي مختلف علمي عنوان كرد و اظهار داشت: در اين مورد حمايت دولتمردان و مسئولان نظام، در تحقق اعتبارات و بودجه‌هاي تحقيقاتي و پژوهشي، لازم و ضروري به نظر مي‌رسد. اگر هدف را همانند كشورهاي پيشرفتة دنيا با برنامه و خوب نشانه‌گيري كنيم، به طور يقين راه‌هاي موفقيت همواره خواهد شد.

*دانشگاه‌ها قلب تپنده نوآوري
فرانك فتوحي عضو هيئت علمي يكي از دانشگاه‌هاي قم نيز در اين ارتباط اظهار داشت: رشد فزآينده اطلاعات، سبب شده است كه هر انساني از تجربه و علم و دانشي برخوردار باشد كه ديگري فرصت كسب آنها را نداشته باشد، از اين رو جريان انداختن اطلاعات حاوي علم و دانش و تجربه در بين انسان‌ها يكي از رموز موفقيت در دنياي امروز است.
وي اضافه كرد: هيچ كس قادر نيست به ميزان اطلاعات واقعي هركس كه در گوشه ذهن او نهفته است پي ببرد. اين اطلاعات زماني به حركت در مي‌آيد كه انگيزه‌اي قوي سبب رها شدن آن به بيرون ذهن مي‌شود. در اين مرحله انسان‌ها به سرنوشت يكديگر حساسند و در راستاي رشد يكديگر مي‌كوشند و در نهايت سبب مي‌شود جرياني از علم و دانش و تجربيات ميان آنها جاري شود كه همين امر زمينه‌ساز نوآوري و خلاقيت خواهد بود.
فتوحي خاطرنشان كرد: يكي از عوامل مؤثر در بروز خلاقيت در يك جامعه، زمينه‌سازي و بسترسازي در بين انسان‌ها براي ايجاد فرهنگي است كه در آن همگان در تلاش براي رشد دادن ديگري هستند و با تأثير روي يكديگر به پيشرفت جامعه كمك مي‌كنند.
وي به بيان معني خلاقيت پرداخت و در ادامه تصريح كرد: در فرآيند خلاقيت، الهام آن، لحظه‌اي است اما نياز به تلاشي نوآور دارد. نوآوري يعني گرفتن آن الهام و تبديل آن به توليدي مفيد. منظور از نوآوري خلاقيت متجلي شده و به مرحله عمل رسيده است، به عبارت ديگر نوآوري يعني انديشه خلاق تحقق يافته؛ نوآوري به‌ كارگيري توانايي‌هاي ذهني براي ايجاد يك فكر يا مفهوم جديد است.
اين عضو هيئت علمي دانشگاه پايداري و اثربخشي نوآوري در جامعه را در گرو مشاركت همه افراد آن جامعه دانست و با اشاره به نقش دانشگاه در اين زمينه گفت: همواره از دانشگاه‌ها به عنوان قلب تپنده نوآوري نام برده مي‌شود چون محيط دانشگاه به طور طبيعي، محيطي شاداب، نوگرا و نوآور است و به دليل اين ويژگي‌هاي ذاتي بايد پيشگام اين حركت و از لحاظ كيفيت و كميت نيز بيشترين نوآوري را داشته باشد.
فتوحي فراهم‌كردن آزادي عمل و آموزش نوآوري و تشويق نوآوران، ايجاد اعتماد به نفس در بين نوآوران، شجاعت و قدرت ريسك‌پذيري و نگاه منتقدانه به روش‌ها، بها دادن و مسيردهي به كار و انديشه‌ دانشجويان را از جمله لوازم تحقق نوآوري و شكوفايي در بين دانشجويان برشمرد.
*سخن آخر
نگاهي اجمالي به زندگي بشر در طول تاريخ به خوبي نشان مي‌دهد كه موفقيت‌هايي كه سرچشمه تحول در زندگي انسان بوده‌اند همواره مرهون افرادي است كه با ذهن خلاق و نوآورانه خود نگاهي متفاوت نسبت به مسائل پيراموني خود داشته‌اند. اين نگاه متفاوت از ساده‌ترين و ابتدايي‌ترين مسائل تا پيچيده‌ترين بخش‌هاي زندگي ما را مي‌تواند در بر بگيرد.
اينكه تصور كنيم با تحولات به وجود آمده زندگي بشر به جايگاهي رسيده است كه ديگر نيازمند نگاه جديد نيست، اشتباه است. از سوي ديگر نامگذاري امسال به نام سال نوآوري و شكوفايي از سوي مقام معظم رهبري، ضرورت تاريخي پرداختن به اين موضوع را بيش از پيش نمايان مي‌كند. اگر در ضرورت پرداختن به اين بحث شكي داشته باشيم سئوال اينجاست كه وظيفه و رسالت اصلي در اين بين بر عهده چه كساني است.
انتهاي پيام/ش10
شنبه 16 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 271]