چگونگی تاثیر خوراکی ها بر روح آدمی

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: مال حرام چیست؟

(آشنایی با حرام.های مالی -1)

«لقمه حرام»؛ با شنیدن این واژه فوراً غذایی تصور می.شود که از راه حرام به دست آمده و خوردن آن شرعاً ممنوع است؛ یعنی نباید خورد. اما این تمام داستان نیست. لقمه حرام مدخلیست برای ورود به بحثی گسترده و دامنه دار و البته بسیار مهمی به نام «مال حرام».در فرهنگ تعالی بخش اسلام، لقمه حرام مختص مواد خوراکی نبوده و حرام بودنش هم منحصر در روانه کردن آن به دستگاه گوارش نمی.باشد. لقمه حرام، اصطلاحاً به مالی گفته می.شود که از راه غیر شرعی به دست آمده و هرگونه تصرف در آن (نه فقط خوردن) نیز ممنوع است و حرام.
دلیل این گستردگی در عنوان بحث، همترازی واژه.هایی نظیر «لقمه حرام» و «اللقمة من الحرام» با «أکل مال به باطل» یا «أکل سحت(1)» در آیات و روایات است که این تعابیر را می.توان با عبارت.هایی مانند «أکل ... بالباطل» و «أکل السحت» در منابع قرآنی و حدیثی جستجو کرد.

توضیح واژگان

«أکل» بر خلاف تصور عمومی که آن را منحصر در خوردن از راه دستگاه بلع و گوارش می.دانند؛ در خوردن خلاصه نشده(2) و دامنه معنائیش هر گونه تصرف را شامل می.شود؛ خواه این تصرف، خوردنی باشد؛ خواه پوشیدنی و خواه هر گونه دخل و تصرف دیگر.(3) به عبارت دیگر این واژه در عربی همان کاربردی را دارد که ما در فارسی داریم. ما نیز وقتی می.گوییم پول فلانی را خوردند منظورمان وارد کردن آن در دهان نیست بلکه منظورمان از خوردن یک تعبیر عرفی برای هر گونه تصرف و مال خود کردن است.

قرآن کریم هم برای بیان هر گونه تصرف در مال دیگری از واژه «أکل» استفاده کرده است؛ مانند این آیه که می.فرماید «وَ لا تَأْکُلُوا أَمْوالَکُمْ بَیْنَکُمْ بِالْباطِل»(4)؛ بر اساس این آیه؛ هر گونه تصرف در اموال دیگران از غیر طریق صحیح و به ناحق؛ مورد نهی خداوند متعال قرار گرفته است.(5)
بنابراین لقمه حرامی که با تعابیر گوناگون در آیات و روایات مشاهده می.شود محدود به چند دانه برنج و لقمه.ای نان نمی.شود؛ بلکه مراد از این واژه هر گونه ما لیست که از راهی ناحق و بدون مجوز شرعی به دست آید و مراد از خوردن آن نیز فرو بردن آن به داخل گلو نمی.باشد بلکه منظور هر گونه تصرف در آن مال، بدون مجوز شرعی و رضایت صاحب آن است.

مال حرام مالی است که از راه نامشروع به دست آید و مطلق تصرّف در آن، حرام است. خواه به مصرف خوردن و آشامیدن برسد، خواه صرف پوشاک و مسکن و نظیر آن شود. و حرام.خوار علاوه بر اینکه گناه بزرگی مرتکب شده است، از مال حرام که در آن تصرّف نموده، نفع نمی.برد و آن مال برکت ندارد.

پس اگر کسی پولی را ظالمانه به دست آورد؛ اما آن را خرج خوراک نکرد؛ بلکه لباسی خرید و پوشید یا با آن کرایه ماشین داد او نیز مصداق خورنده مال حرام محسوب می.شود و این همان تعبیری است که آیات و روایات هماهنگ با فرهنگ محاوره مردم از آن استفاده کرده است و می.گوید که او پول مردم را خورد در حالی که ریالی از این پول لقمه.ای نشد و از گلوی او پایین نرفت.
با این مقدمه وارد گستره عظیم و مهمی به نام مال حرام می.شویم.

مال حرام چیست؟

مال حرام مالی است که از راه نامشروع به دست آید و مطلق تصرّف در آن، حرام است. خواه به مصرف خوردن و آشامیدن برسد، خواه صرف پوشاک و مسکن و نظیر آن شود. و حرام.خوار علاوه بر اینکه گناه بزرگی مرتکب شده است، از مال حرام که در آن تصرّف نموده، نفع نمی.برد و آن مال برکت ندارد.(6)
دلیل حرمت

در اسلام، أکل یا همان مطلق تصرف در این.گونه اموال، حرام است زیرا آیات و روایات فراوانی با صراحت تمام مردم را از هر گونه تصرف در اموالی که از راه نامشروع به دست آمده و مصداق مال حرام شده.اند باز می.دارند و اجازه چنین کاری را به آن.ها نمی.دهند.

لقمه حرامی که با تعابیر گوناگون در آیات و روایات مشاهده می.شود محدود به چند دانه برنج و لقمه.ای نان نمی.شود؛ بلکه مراد از این واژه هر گونه ما لیست که از راهی ناحق و بدون مجوز شرعی به دست آید و مراد از خوردن آن نیز فرو بردن آن به داخل گلو نمی.باشد بلکه منظور هر گونه تصرف در آن مال، بدون مجوز شرعی و رضایت صاحب آن است.

نمونه.ای از آیات و روایات بازدارنده

1. «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لا تَأْکُلُوا أَمْوالَکُمْ بَیْنَکُمْ بِالْباطِلِ إِلاَّ أَنْ تَکُونَ تِجارَةً عَنْ تَراضٍ مِنْکُمْ »(7): ای کسانی که ایمان آورده.اید! هر گونه تصرف در مال دیگری که بدون حق و بدون یک مجوز شرعی باشد ممنوع است مگر آنکه بر اساس تجارتی از روی خشنودی و رضایت میان خودتان انجام بگیرد.(8)

2. امیر المومنین علیه السلام می.فرماید: «لَا تُدْخِلُوا بُطُونَکُمْ لُعَقَ الْحَرَامِ»
«لُعَق» جمع «لعقه.ی» است و لعقة به مقدار کمی از غذا می.گویند که در یک قاشق یا بین انگشتان جا می.شود.(9) که اینجا کنایه از نهایت کوچکی آن مال حرام است. امیرالمومنین علیه السلام در این فراز از کلام گهربارشان مردم را از هر گونه تصرف حتی در ذره.ای از مال حرام هم نهی می.کند. سپس برای آنکه شنونده از پشتوانه ایمانی بیشتری برخوردار شود و این معصیت را راحت.تر ترک کند بلافاصله فرمودند: «فَإِنَّکُمْ به عین مَنْ حَرَّمَ عَلَیْکُمُ الْمَعْصِیَةَ وَ سَهَّلَ لَکُمْ سُبُلَ الطَّاعَةِ »(10)؛ زیرا در برابر مراقبت خداوندی هستید که گناه را بر شما حرام کرده و راه بندگی را بر شما آسان نموده است.

پی نوشت ها:
(1) «کل ما لا یحل کسبه: هر آنچه که به دست آوردن آن حرام باشد. محمع البحرین 2/204؛ مراد از سحت در آیات قرآن کریم، حرام است. قاموس قرآن 3/237
(2) لیس المراد خصوص الأکل بمعناه الحقیقی و هو عن طریق الفم ؛ الفقه، السلم و السلام، ص 197
(3) الأکل: حظّ الرجل و ما یعطاه من الدنیا: هر گونه بهره و هر چیزی که فرد از دنیا می.برد. مقاییس اللغة به نقل از التحقیق 1/103
(4) بقره /188
(5) تفسیر نمونه ج2 ص4
(6) عصاره دین، آیت الله العظمی مظاهری، مساله 31
(7) نساء/29
(8) ر.ک: تفسیر نمونه 3/355
(9) الشیء القلیل به قدر ما تأخذه الملعقه.ی أو الإصبع. المعجم الوسیط ص 828
(10) نهج البلاغه خطبه 151
امید پیشگر

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 203]