فرش ايراني پشت چراغ قرمز بازارهاي صادراتي

واضح آرشیو وب فارسی:عصر ایران: فرش ايراني پشت چراغ قرمز بازارهاي صادراتي
وي افزود: با توجه به بروز بحرانهاي مالي در دنيا قطعا صادرات كالاهاي لوكس نظير فرش، پسته و ساير كالاهاي صاحب نام ايران با كاهش تقاضا روبرو خواهد شد.
مهر: " فرش ايراني در حال از دست دادن بازارهاي صادراتي است." اين گفته بسياري از كارشناسان صنعت فرش در پي بحران مالي جهاني است كه خواستار تشكيل كارگروه ويژه اي براي بررسي اين موضوع توسط دولت هستند.

صنعت فرش ايران با قدمتي هزاران ساله به عنوان ميراثي ماندگار و هنري با سرپنجه قالي بافان ايراني در دنيا هنرنمايي مي كند و اگرچه چندسالي ورود رقباي تازه به دوران رسيده بازارهاي جهاني، نفسهاي آن را به شماره انداخت اما هنوز سوسوي اميدي در پيچ و خم جاده نه چندان هموار صادرات فرش دستباف ايران به چشم مي خورد.

تاريخچه صادرات فرش

در روزگاري نه چندان دور صادرات فرش ايران رتبه اول در دنيا را به خود اختصاص مي داد و در يك دهه قبل صادرات فرش يك سوم صادرات غيرنفتي ايران را به خود اختصاص داده است. قديمي ترين فرش بافته شده را در "پازيريك بصري" يافتند كه قدمت اين فرش به قرن 5 قبل از ميلاد مي رسد، اين فرش هم اكنون در موزه "هرميتاژ" سن پترزبورگ يافت مي شود و قديمي ترين منابع كتبي نيز به زمان ساساني ها برمي گردد. در دوران صفويان نيز فرش ايراني به نهايت زيبايي خود رسيد.

اين درحالي است كه تقريبا 1500 قطعه در موزه هاي مختلف دنيا يا در مجموعه هاي شخصي در گوشه و كنار دنيا از فرشهاي اين دوران وجود دارد.

وضعيت فعلي

براساس آمارها در سال 74 بيش از يك ميليارد و 670 ميليون دلار سهم صادرات فرش ايران بوده كه اين رقم معادل يك سوم صادرات غيرنفتي در آن سال است، اما از سال 79 تاكنون روند نزولي بر صادرات فرش دستباف ايران حاكم شده كه البته دلايل متفاوتي را مي توان براي آن ذكر كرد.

در همين سالها كم كم رقباي ايران به بازارهاي دنيا نفوذ كرده و با قيمت شكني و سرقت نقشه فرشهاي اصيل ايراني سعي داشتند تا گوي سبقت را از ايرانيان در صادرات اين كالاي اقتصادي- هنري بربايند و نفوذ بيشتري در بازارهاي جهاني هدف صادراتي فرش دستباف بيابند.

هم اكنون چين، هند و پاكستان در توليد فرشهاي صادراتي با ايران رقابتي تنگاتگ دارند و در همان زماني كه صادرات فرش دستباف ايران بيش از 5/12 درصد كاهش داشته، هند 8/25 درصد و پاكستان 3/23 درصد رشد داشته اند، هرچند به لحاظ كيفي فرش دستباف ايران جايگاه اول را به خود اختصاص داده است.

به هرحال هم اكنون فرش ايراني به بيش از 100 كشور دنيا صادر مي شود و بيشترين حجم صادرات به كشورهاي آمريكا، آلمان، ايتاليا، فرانسه و سوئيس تعلق دارد، همان كشورهايي كه اين روزها با بحران مالي دست و پنجه نرم مي كنند كه اين خود تهديدي براي ايران است، چراكه حدود 45 درصد صادرات فرش دستباف ايران تنها به دو كشور آمريكا و آلمان صورت مي گيرد.

چالشهاي فرش دستباف

با شروع بحرانهاي مالي در دنيا به نظر مي رسد كه كمتر كالاي لوكسي در دنيا بتواند دوام زيادي در بازار داشته باشد، اگرچه كارشناسان معتقدند كه فرش دستباف ايراني از مشخص نبودن هويت ايراني در برابر فرشهاي جعلي رقباي خود رنج مي برد و شايد يكي از عوامل عقب افتادگي صادرات فرش اعلاي ايراني نداشتن برند مشخصي از فرشهاي ايراني در بازارهاي صادراتي دنيا است.

سيدحميد حسيني، عضو هيئت نمايندگان اتاق بازرگاني و صنايع ومعادن تهران با اشاره به بحرانهاي مالي در بازارهاي دنيا به خبرنگار مهر گفت: با توجه به بروز بحران مالي در دنيا به نظر مي رسد كه صادرات كاهش 30 تا 40 درصدي را در نيمه دوم سال تجربه كند، اين درحالي است كه قطعا در اين راستا صادراتي برخي محصولات ايراني كه سابقه هاي طولاني در بازارهاي دنيا دارند نيز تحت الشعاع قرار خواهد گرفت.

وي افزود: با توجه به بروز بحرانهاي مالي در دنيا قطعا صادرات كالاهاي لوكس نظير فرش، پسته و ساير كالاهاي صاحب نام ايران با كاهش تقاضا روبرو خواهد شد.

كاظم شفقي، كارشناس صنعت فرش دستباف ايران در اين رابطه به خبرنگار مهر گفت: با توجه به بروز بحرانهاي مالي در دنيا و به تبع آن تحت تاثير قرار گرفتن صادرات كالاهاي سنتي و لوكس نظير فرش دستباف ايران به نظر مي رسد كه دولت بايد هرچه سريعتر كارگروه ويژه اي را در اين رابطه تشكيل دهد تا بتوان به بررسي راهكارها پيش از پررنگ شدن آنها پرداخت.

وي افزود: البته نبايد فراموش كرد كه نگاه رقباي ايران به فرش‌ يك نگاه اقتصادي است، اما فرشهاي عرضه شده ايراني در بازارهاي دنيا به شدت زيبا، هنري و تاثيرگذار و ظريف است، از سوي ديگر، تك بافت، بسيار گران و غيرقابل خريد و فروش براي جامعه آماري وسيعي از مردم دنيا است و خلاصه اينكه ويژگي ‌هاي اقتصادي كه مستلزم عرضه محصول در بازارهاي داخلي و خارجي است، كمتر در آن به چشم مي ‌آيد.

وي افزود: به نظر مي ‌رسد قدرت گرفتن رقبا نيز توجه به همين نكات باشد، اما نكته ديگري كه نبايد از ذهن دور داشت اين است كه عمده بافندگان اصيل ايراني طي سالهاي گذشته كمتر نوآوري در بازاريابي، تنوع محصولات، برخورد با مشتري و تعادل در قيمتها را رعايت كرده اند و اگر شهرت و ويژگي‌ هاي منحصر به فرد هنري فرش ايران كه چكيده تاريخ و هنر كهن اين سرزمين است، به عنوان كاتاليزور و عامل كمكي وجود نداشته باشد، اين فعالان قطعا جايي در بازار جهاني فرش دستباف نداشتند و به آساني حذف مي ‌شدند.

شفقي گفت: البته اين هشداري براي عاملان صادرات فرش دستباف ايراني است تا براي بقاي خود در بازارهاي جهاني طي سالهاي آتي چاره اي بينديشند.

به اعتقاد وي، اگرچه هيچ كشوري قادر به رقابت با فرش ايراني به لحاظ هنري و سابقه اي كه دارد، نيست اما به نظر مي رسد دستيابي به جايگاه واقعي اين هنر- صنعت ايراني در دنيا مستلزم ارتقاء بيش از پيش توانمندي ها و معرفي دوباره فرش دستباف در بازارهاي جهاني باشد. به عبارتي فرش دستباف ايران براي خروج از ركود فعلي نيازمند تحولي دروني و بروني است.

در اين راستا، مرتضي فرجي رئيس مركز ملي فرش ايران نيز به خبرنگار مهر گفت: ممكن است بحران مالي دنيا بر روي استفاده از فرش دستباف تغييراتي ايجاد كند، اما با ارائه راهكارهاي مناسب و توليدات متنوع بايد مانع از بروز چنين افتي شد، اين درحالي است كه هماهنگي در تغيير نيازهاي بازار مصرف فرش دستباف نيازمند استفاده از خلاقيتها و ابتكارات خاص در اين حوزه براي حفظ سهم نخست ايران در اين عرصه در جهان و ماندگاري در اين بازارها است.

وي افزود: بسترسازي براي بازاريابي فرش دستباف، تبليغات مناسب با رويكرد برندسازي، آشناسازي توليدكنندگان به خواست و نياز بازارهاي جهاني و اعزام طراحان و توليدكنندگان به كشورهاي بازار هدف، افزايش جوايز صادراتي از ۳ درصد به ۵ درصد و ايجاد كارگاههاي متمركز و غيرمتمركز به منظور بهبود توليد و گرايش به سمت سفارش پذيري ازجمله اقداماتي است كه توسط اين مركز انجام شده است.

وي اظهار داشت: هم اكنون كارگاههاي متمركز بافت فرش دستباف ايران در بسياري از نقاط كشور راه اندازي شده كه اين گام موثري براي صنعت فرش ايران است.

همچنين راه اندازي خانه فرش در استانهايي نظير آذربايجان شرقي، خراسان رضوي و اصفهان با هدف ايجاد يك زنجيره توليد متشكل از طراحان، نقاشان، رفوكاران، صادركنندگان، توليدكنندگان مواد اوليه، رنگرزان وغيره كه بزودي به ساير استانهاي كشور نيز تعميم داده مي شود از ديگر اقداماتي است كه براي ارتقاي جايگاه صنعت فرش به اجرا درآمده است.

به گزارش مهر، اين درحالي است كه صنعت فرش دستباف ايران اگرچه طي دو دهه گذشته به دلايل متعددي از جايگاه غيرقابل رقابت خود در بازارهاي جهاني تنزل يافته است اما اكثر دست اندركاران، صاحب نظران و مسئولان اين حوزه اذعان دارند اين صنعت كهن و ارزشمند ايراني در صورت تدوين و اجراي يك استراتژي مدون و مشخص مي تواند جايگاه شايسته خود در بازار فرش جهان را بازيابد.
يکشنبه 26 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: عصر ایران]

[مشاهده در: www.asriran.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 240]