انواع جنگل ها

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق:

به طور كلی جنگل به بیوم هایی گفته می شود كه درختان و سایر گیاهان چوبی در آنها غالب هستند. جنگل ها بر اساس خصوصیات گوناگونی دسته بندی شده اند. بر حسب عرض جغرافیایی، جنگل ها را به سه نوع یا تیپ عمده دسته بندی می كنند كه هر یك از این انواع، خود به گروه های كوچكتری تقسیم می گردند. این سه نوع جنگل بر اساس طبقه بندی بر حسب عرض جغرافیایی عبارتند از: جنگل های حاره ای یا گرمسیری، جنگل های معتدله، جنگل های شمالی یا تایگا.
جنگل های گرمسیری
مشخصه اصلی جنگل های گرمسیری یا حاره ای این است كه بیشترین تنوع گونه های زیستی جهان را دارند. این جنگل ها با تنوع زیستی غنی و خارق العاده خود، حداقل دو پنجم كل گونه های گیاهی و جانوری زمین را در خود جای داده اند. جنگل های گرمسیری، در نزدیكی استوا در ناحیه محدود شده به عرض های جغرافیایی ۵/۲۳ درجه شمالی و ۵/۲۳ درجه جنوبی واقع شده اند. یكی از ویژگی های این جنگل ها وجود فصل های مشخص و محدود در آنهاست. زمستان در این جنگل ها وجود ندارد و فقط دو فصل (بارانی و خشك) در آنها دیده می شود.
در جنگل های گرمسیری، طول روز ۱۲ ساعت است و تغییرات اندكی در طول سال دارد. میانگین دمای آنها ۲۵-۲۰ درجه سانتیگراد است و در طول سال، تغییرات اندكی را نشان می دهد. دمای میانگین گرمترین ماه ها و سردترین ماه های سال در این جنگل ها بیش از ۵ درجه سانتیگراد تفاوت ندارند. بارندگی در طول سال پراكنده شده است و میزان بارندگی سالیانه بیش از۲۰۰۰ میلی متر می باشد. خاك این جنگل ها از نظر مواد غذایی نسبتاً فقیر و اسیدی است. تجزیه و فساد بقایای گیاهی و اجساد جانوری در خاك ها زیاد و سریع است و این خاك ها در معرض شستشوی سنگین توسط بارندگی ها قرار دارند. سایه بان یا چتر گیاهان در این جنگل ها چند لایه و پیوسته است و به همین دلیل نور كمی می تواند به اعماق آن و سطح زمین نفوذ پیدا كند.
پوشش گیاهی جنگل های گرمسیری، بسیار متنوع است: یك كیلومتر مربع از این جنگل ها می تواند ۱۰۰ گونه درخت مختلف را در برداشته باشد. درختان غالباً بین ۲۵ تا ۳۵ متر ارتفاع دارند و دارای تنه های ستبر و تنومند و ریشه های سطحی می باشند. اكثر این درختان، همیشه سبز هستند و برگ های آنها بزرگ و به رنگ سبز تیره است. گیاهانی از جمله اركیده ها یا ثعلب ها، گیاهان خانواده آناناس، تاك ها، سرخس ها، خزه ها و نخل ها در جنگل های حاره ای دیده می شوند.
پوشش جانوری این جنگل ها شامل پرندگان گوناگون و فراوان، خفاش ها، پستانداران كوچك و انواع حشرات است.
جنگل های گرمسیری در یك تقسیم بندی ریزتر، بر اساس توزیع فصل بارندگی به جنگل های بارانی همیشه سبز، جنگل های بارانی فصلی، جنگل های نیمه همیشه سبز و جنگل های برگ ریز بارانی، خشك تقسیم می گردند.
بیش از نیمی از جنگل های حاره ای تاكنون از بین رفته اند.
جنگل های معتدله
جنگل های معتدله در شرق آمریكای شمالی، شمال شرقی آسیا و غرب و مركز اروپا به چشم می خورند. فصل های مشخص با یك زمستان مشخص، خصوصیت این جنگل ها هستند. آب و هوای این جنگل ها معتدل است و یك فصل رویش ۲۰۰-۱۴۰ روزه در آنها وجود دارد. دما از ۳۰- درجه تا ۳۰ درجه سانتی گراد متغیر است و میزان بارندگی سالیانه ۱۵۰۰-۷۵۰ میلی متر می باشد. خاك این جنگل ها حاصلخیز است و به وسیله تجزیه بقایای گیاهی و جانوری، غنی شده است. چتر یا سایه بان جنگل های معتدله تراكم متوسط دارد و به نور خورشید اجازه نفوذ می دهد و در نتیجه، در طبقه زیرین این جنگل ها پوشش گیاهی متنوع، غنی و بسیار توسعه یافته ای می روید و جانوران در طبقات مختلف این جنگل ها زندگی می كنند. پوشش گیاهی جنگل های معتدله با ۴-۳ گونه درختی در هر كیلومتر مربع مشخص می شود. خصوصیت درختان این جنگل ها برگ های پهنشان است كه هر ساله می ریزد. گونه هایی از بلوط، گردو، شوكران، راش، لاله درختی، صنوبر، نارون، افرا، بید و انواع گیاهان علفی كه در بهار گل می دهند از جمله گیاهان این جنگل ها هستند. پوشش جانوری این جنگل ها با خرگوش ها، سنجاب ها، انواع راسوها، پرندگان، گوزن، شیركوهی، گرگ جنگلی، روباه، خرس سیاه و انواعی از گربه های وحشی مشخص می شود.
جنگل های معتدله در یك طبقه بندی كوچكتر، برحسب توزیع فصل بارندگی شان، به جنگل های مرطوب پهن برگ همیشه سبز و مخروطیان، جنگل های خشك مخروطیان، جنگل های مدیترانه ای، جنگل های معتدل مخروطیان و جنگل های بارانی پهن برگ معتدل تقسیم می گردند.
در حال حاضر، جنگل های معتدله فقط در نواحی پراكنده و اندكی در جهان باقی مانده اند.
جنگل های شمالی یا تایگا
جنگل های شمالی یا تایگا بزرگترین بیوم خشكی هستند. این جنگل ها در بین عرض های جغرافیایی ۵۰ و ۶۰ درجه شمالی در كمربندی پهن در اوراسیا (اروپا و آسیا) و آمریكای شمالی یافت می شوند: دو سوم در سیبری و بقیه در اسكاندیناوی، آلاسكا و كانادا. فصل ها در جنگل های شمالی به تابستان های نسبتاً گرم، مرطوب و كوتاه و زمستان های خشك، سرد و طولانی تقسیم شده اند. طول فصل رویش در این جنگل ها ۱۳۰ روز است.
در جنگل های شمالی یا تایگا، دماها بسیار پایین هستند. بارندگی عمدتاً به صورت برف است و به ۱۰۰۰-۴۰۰ میلی متر در سال می رسد. خاك دارای ضخامت اندك، فقیر از مواد غذایی و اسیدی است. سایه بان یا چتر این جنگل ها به شكلی است كه نور اندكی اجازه نفوذ پیدا می كند و در نتیجه، طبقه زیرین محدود شده و فقیر است.
پوشش گیاهی جنگل های شمالی عمدتاً شامل مخروط داران همیشه سبز و مقاوم به سرماست كه برگ های سوزنی شكل دارند. كاج، صنوبر و سدر از جمله این گونه های گیاهی هستند.
پوشش جانوری این جنگل ها شامل جانورانی از جمله داركوب ها، بازها، موش ، خرس، گربه وحشی، روباه، گرگ، گوزن، موش های پوزه دار، خفاش ها، راسو، انواعی از خرگوش ها و انواعی از سنجاب ها می باشد.
قطع درختان به طور گسترده كه همچنان در جنگل های شمالی ادامه دارد می تواند به زودی منجر به نابودی كامل آنها گردد.
اهمیت حیاتی جنگل ها
جنگل ها اهمیتی حیاتی دارند زیرا مأوای متنوع ترین جوامع زیستی جهان و غنی ترین تنوع زیستی زمین هستند. در درون جنگل ها تعداد زیادی از داروهای بالقوه و هزاران هزار گونه دیده نشده و كشف نشده، پنهان هستند. همچنین جنگل ها توانایی تعدیل آب و هوای جهان را دارند و شرایط آب و هوایی كل زمین را پایدار نگه می دارند. این نقش آنها به حدی مهم است كه تخریب آنها می تواند موجب تغییراتی در مقیاس عظیم و گسترده در آب و هوای كره زمین شود.
با كمال تأسف، قطع درختان بسیاری از جنگل های معتدله باستانی و دارای قدمت طولانی را كه اهمیت حیاتی برای ما و برای تمامی گونه های زیستی جهان دارند رو به نابودی برده است. تقاضای فزاینده برای مسكن، كاغذ و انواع محصولات چوبی از حفاظت مطلوب جنگل ها جلوگیری كرده است و تنها عاملی كه می تواند جلوی نابودی كامل آنها را بگیرد استفاده عاقلانه تر و محتاطانه تر از جنگل ها و تلاش گسترده و جدی برای كاشت مجدد درختان در آنهاست. بهره برداری بی رویه از چوب های درختان جنگل ها، جنگل زدایی و كشاورزی به صورت سوزاندن زمین و به طور ضربتی در این بیوم ها و چرای بیش از حد دام در آنها ضربات مهلكی بر این بیوم های ارزشمند هستند. تقاضای روزافزون انسان برای محصولات گوشتی به این وقایع دامن می زند. تخریب جنگل ها طی سال ها در حد وسیع و با سرعتی هولناك اتفاق افتاده است و در حال حاضر بسیاری از جنگل ها را از دست داده ایم و آینده بقیه آنها در گرو این است كه انسان، این گونه خردمند! هر چه سریعتر از خواب غفلت بیدار شود و بقایای این گنج گرانبهای هستی را از نابودی مطلق نجات دهد.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 6824]