كودكان در معرض آگهي‌هاي اغواگرانه تنقلات...

واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: كودكان در معرض آگهي‌هاي اغواگرانه تنقلات...

آخرين بررسي‌هاي انجام شده در ايران نشان مي‌دهد كه 800 هزار كودك زير 5 سال دچار كوتاه قدي متوسط يا شديد هستند. 4/21 درصد دچار كم‌وزني‌اند و 5/16 درصد لاغرند.

تغذيه نامناسب كودكان عوارض برگشت‌ناپذيري به دنبال دارد كه از جمله اين عوارض مي‌توان به كوتاه قدي، كم وزني، لاغري همراه با كاهش ضريب هوشي، كاهش قدرت يادگيري، افزايش ابتلا به بيماري‌ها و كاهش توانمندي‌هاي جسمي و ذهني اشاره كرد.

يكي از مهمترين علل تغذيه نامناسب كودكان مصرف تنقلات كم ارزش است كه متاسفانه تبليغ اين گونه محصولات هر روز با رنگ و لعابي جديد و جذاب در رسانه ملي جلوه‌گر مي‌شود.

كارشناسان بهداشتي معتقدند: تبليغات تنقلات كم‌ارزش روي اشتهاي كودكان و كاهش رغبت آنان به غذا اثر مي‌گذارد و بتدريج زمينه سوء تغذيه را در آنان فراهم مي‌كند.

تنقلات غذايي كم ارزش نظير چيپس، پفك، نوشابه و... مواد مغذي لازم را براي رشد كودك ندارد و اين مواد سيري كاذب ايجاد مي‌كند كه موجب محروم شدن كودك از غذاهاي اصلي و مواد مغذي مي‌شود.

چندي قبل معاون غذا و داروي وزارت بهداشت از فقدان مجوزهاي بهداشتي براي 50 درصد فرآورده‌هاي غذايي خبر داده و افزوده بود: ريشه بسياري از بيماري‌ها در نوع تغذيه است.

به گفته ديناروند يك سوم بار بيماري‌ها در كشور بيماري‌هاي قلبي و عروقي است و سرطان‌ها هم سومين عامل مرگ و مير است كه به 40 درصد مرگ و ميرها مي‌انجامد و مهمترين علت اين وضع نوع تغذيه و شيوه زندگي جديد است.

عوارض تنقلات بي‌ارزش‌

دكتر پريسا ترابي رئيس اداره بهبود تغذيه وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشكي مي‌گويد: متاسفانه موج تازه‌اي در تبليغ مواد غذايي بي‌كيفيت همچون فست فودها و تنقلاتي مانند چيپس و پفك در تلويزيون به راه افتاده كه مي‌تواند اثرات سوئي بر سلامت كودكان داشته باشد و آنان را تشويق به مصرف هر چه بيشتر اين خوراكي‌ها نمايد.‌

او مي‌افزايد: بايد روي بسته‌بندي برخي مواد غذايي مانند نوشابه‌هاي گازدار، سوسيس و كالباس، چيپس، پفك و امثال آن ارزش غذايي كمي داشته و مصرف بي‌رويه آن ريسك بيماري‌هاي غيرواگير را افزايش مي‌دهد، هشدارهاي لازم درج شود.

دكتر بيژن باوريان متخصص كودكان هم مي‌گويد:مصرف تنقلات كم‌ارزش به دليل دارابودن مقدار زيادي نمك، چربي و شكر زمينه‌ساز بروز بيماري‌هاي مزمن (قلبي - عروقي، چاقي، فشار خون و...) در دوران بزرگسالي است. اين گونه تنقلات حاوي افزودني‌هاي رنگي، نگه‌دارنده‌ها و طعم‌دهنده‌هاي مصنوعي هستند. كه مصرف آنها موجب بيش فعالي كودكان مي‌گردد.

متاسفانه تغيير الگوي غذايي در طول دهه‌هاي اخير، موجب جايگزيني تنقلات غذايي كم‌ارزش به جاي ميان وعده‌هاي مناسب و با ارزش شده است. به طوري كه حدود 90 درصد كودكان كمتر از 2 ساله كشورمان در مناطق شهري و روستايي هر روز پفك مي‌خورند.

آمار مرگ و مير بيش ا ز 300 نفر در روز به علت عوارض بيماري‌هاي قلبي - عروقي و روند رو به رشد بيماري‌هاي مزمن از قبيل انواع سرطانها، ديابت و... ضرورت توجه هر چه بيشتر به تغذيه كودكان را نشان مي‌دهد. او مي‌افزايد: ذائقه افراد از دوران كودكي شكل مي‌گيرد و مصرف تنقلات شور يا چرب موجب مي‌شود تمايل آنان به اين گونه مواد در سال‌هاي بعدي زندگي مي‌شود كه اين امر زمينه‌ساز ابتلا به انواع بيماري‌هاي مزمن است.

او يادآوري مي‌كند: مطالعات انجام شده رابطه بين مصرف نمك و افزايش فشار خون در دوران بزرگسالي را ثابت كرده است و مصرف بي‌رويه نوشابه همراه با غذا، علاوه بر سيري كاذب جذب مواد مغذي مانند كلسيم را مختل مي‌كند.او مي‌گويد: باتوجه به اينكه عادات خوب غذاخوردن در سال‌هاي اوليه زندگي پايه‌گذاري مي‌شود، والدين نه تنها بايد غذاهاي باكيفيت بالا براي تامين نيازهاي تغذيه‌اي كودكان آماده كنند. بلكه لازم است يك محيط غذاخوري مثبت بوجود آورند.

تبليغات ضد سلامت‌

‌ متخصص تغذيه مي‌گويد: در ايران از هر 25 نفر فقط دو نفر تغذيه سالم دارند و بقيه يا دچار كمي دريافت يا زيادي دريافت غذا هستند و يا بدخوري دارند.‌

او يادآوري مي‌كند: تنقلاتي مانند پفك كالري توخالي هستند و با مواد غذايي مغذي و مفيدي كه ويتامينها، املاح و تركيبات مفيد ديگر را به بدن مي‌رساند، قابل مقايسه نيستند. اين تنقلات بي‌ارزش، معده كودك را پر مي‌كنند و ديگر جايي براي وعده غذايي سالم و اصلي او باقي نمي‌گذارند و مصرف بي‌رويه اين خوراكي‌ها به مرور زمان بر رشد صحيح كودكان در دوران شتابان رشد بويژه تا 7 سالگي تاثير منفي مي‌گذارد.

كيمياگر در ادامه به شوربودن اين تنقلات اشاره مي‌كند و مي‌گويد: اين تنقلات ذائقه كودكان را به غذاهاي نمك‌دار عادت مي‌دهد به طوري كه كودك با غذاهايي كه نمك متعادل دارند راضي نمي‌شود و اين روند در درازمدت بخصوص در بزرگسالي باعث مي‌شود، فرد نتواند به مقتضاي سن رژيم نمك بگيرد.

دكتر سيدضياء الدين مظهري متخصص تغذيه هم مي‌گويد: اين تبليغات صد در صد اشتهاآور هستند و طبيعي است حس كنجكاوي افراد را به سمت تنقلاتي كه به وسيله تيزرهاي مختلف پخش مي‌شود جلب مي‌كند تنقلات و غذاهايي كه يا شورند و يا شيرين و در درازمدت سلامت جامعه را تهديد مي‌كنند.‌

او مي‌افزايد: اين تبليغات يك نوع اشتهاي كاذب نسبت به غذاهاي مضر را ايجاد مي‌كند كه روي فرهنگ غذايي جامعه تاثير مي‌گذارد.

او يادآوري مي‌كند: كودكان وقتي در معرض اين گونه تبليغات تلويزيوني قرار مي‌گيرند، زودتر از بزرگسالان واكنش نشان مي‌دهند ضمن اينكه بچه‌ها را نمي‌توان با دلايل پزشكي و علمي نسبت به مضربودن اين خوراكي‌ها توجيه كرد و اين بچه‌ها هستند كه روي نوع غذاي خانوار تاثير مي‌گذارند.

دكتر مظهري مي‌گويد: بيشتر اين تبليغات علاوه بر رواج غذاهاي زيان‌آور، در جهت ترويج پرخوري، اسراف و زياده‌روي هم عمل مي‌كنندكه نتيجه‌اي جز چاقي روزافزون ندارد.

تبليغات رواني‌

دكتر علي فرجام روانشناس اجتماعي 4 ويژگي اصلي تبليغ كالاهاي غيرمفيد را برانگيختگي انگيزشي مي‌داند و مي‌گويد: اين مساله موجب ايجاد هيجان در مخاطب مي‌شود.

او مي‌‌افزايد: اين كار را از طريق آرايش‌دادن به كالا انجام مي‌شود.

براي مثال آرايش در طرح يا زمينه از طريق رنگ‌هاي اشتهاآور نقش زيادي دارد، تبليغات حساب شد. مواد خوراكي مي‌توانند تحريك‌كننده باشند. يعني اگر فرد غذا خورده و حتي سير باشد، حس خوبي نسبت به آن غذا يا دسر پيدا مي‌كند.‌او يادآوري مي‌كند: اينگونه تبليغات پيش از اين كه موجب تحريك اشتهاي افراد در لحظه ديدن تصاوير شوند، آنان را نسبت به خريد خوراكي‌هاي مورد تبليغ در آينده ترغيب مي‌كنند، اما اگر تبليغ تكرار شود موجب برانگيختن هيجان گرسنگي يا تشنگي در افراد مي‌شود و ممكن است فرد همان موقع به تهيه آن كالا يا مشابهش اقدام كند.اين روانشناس مي‌گويد: تبليغ خوراكي‌ها بيشتر روي گروه‌هايي مانند خانواده يا دوستان و همكاران كه به‌طور جمعي مخاطب آنان قرار مي‌گيرند تاثير مي‌گذارد تا روي افرادي كه به تنهايي تصاوير تبليغاتي را تماشا مي‌كنند. از سوي ديگر عده‌اي از افراد كه اهل تنقلات هستند با ديدن تبليغ محصولات جديد نسبت به استفاده از آنها ترغيب مي‌شوند.

دكتر هاله اميني روانشناس هم مي‌گويد: بررسي‌هاي انجام شده نشان مي‌دهد كه مصرف غذا پيش از تماشاي آگهي‌هاي تبليغاتي مواد غذايي تفاوت معني‌داري با مقدار غذايي دارد كه همان بچه‌ها، بعد از تماشاي آگهي‌هاي تبليغاتي مصرف مي‌كنند.

به‌طوري كه مقدار غذاي مصرفي بعد از آگهي خوراكي‌ها، در تمام كودكان و با هر وزني، به‌طور قابل توجهي بالا مي‌رود، اما درصد آن در بچه‌هايي كه اضافه وزن بيشتري داشتند، بيشتر است به اين ترتيب كه كودكان چاق 36 درصد بيشتر غذا مي‌خورند. كودكاني كه اضافه وزن داشتند 101درصد بيشتر مي‌خورند، درحالي كه كودكاني كه وزن عادي دارند 84 درصد بيشتر غذا مي‌خورند.‌

بررسي‌هاي دقيق‌تر اين محققان نشان داد نوع انتخاب بچه‌ها هم بعد از تماشاي آگهي خوراكي‌ها تغيير مي‌كند و به سوي كيفيت نازل‌تر سقوط مي‌كند.

آنان مي‌‌گويند: بعد از تماشاي اين آگهي‌ها، كودكان چاق به طرز معني‌داري و بيش از پيش هوس خوردن تنقلات چرب‌تر به سرشان مي‌زند و همين تنقلات راهم براي خوردن انتخاب مي‌كنند.

چه بايد كرد؟

دكتر ترابي مي‌گويد: وزارت بهداشت تاكنون مكاتبات متعددي با روابط عمومي و شوراي سياستگذاري صدا و سيما براي ممانعت از پخش آگهي‌هاي تبليغاتي در مورد برخي مواد غذايي داشته است.

او يادآوري مي‌كند: جاي تاسف دارد كه تبليغ اين گونه تنقلات هر روز بيشتر مي‌شود در حالي كه چنين جذابيت و پشتكاري در تبليغ مواد غذايي سالم ومغذي مانند شير و دوغ را در آن رسانه نمي‌بينيم. ترابي توجيه صدا و سيما براي پخش برنامه‌هاي تبليغي نادرست را داشتن مجوز توليد اين محصولات اعلام كرده و مي‌گويد: صدا و سيما معتقد است، مجوز توليد اين محصولات را مي‌توان مجوزي براي تبليغ آنها به حساب آورد.

رئيس اداره تغذيه وزارت بهداشت مي‌افزايد: اخيرا از شوراي عالي سلامت و امنيت غذايي، خواسته شده تا مصوبه‌اي درخصوص درج هشدارهايي در مورد مصرف برخي مواد غذايي بر روي برچسب اين مواد تصويب كند.

او با تاكيد بر اينكه وزارت بهداشت و درمان براي ممانعت از پخش تبليغات اين مواد غذايي مكررا مكاتبه داشته است مي‌گويد: در حال حاضر سازمان نظام پزشكي در حال پيگيري تصويب آيين‌نامه‌اي است تا از طريق آن كنترل بيشتر روي تبليغات صدا و سيما صورت‌‌‌گيرد.

او توصيه مي‌كند: بهتر است به خود و كودكان خود آموزش دهيم تا به جاي مصرف اين مواد غذايي مضر و براي جلوگيري از ابتلا به انواع بيماري‌ها از جمله سرطان‌ها به مصرف ميوه‌ها و سبزيجات (حداقل دو سهم ميوه و سه سهم سبزي) روي آوريم.

ترابي با ابراز تاسف از اين كه جاي تبليغ غذاهاي باارزشي همچون تخم‌مرغ، انواع لبنيات، خرما و خشكبار در رسانه‌هاي ما خالي است مي‌گويد: آيا حيف نيست رسانه ملي ما به جاي معرفي اين غذاهاي سرشار از ويتامين و مواد معدني ضروري بدن، عرضه تبليغ مواد غذايي كم‌ارزش و بي‌ارزش شود، به ويژه كه آمار درصد بالايي از كمبود آهن، روي، ويتامين‌هاي ‌‌D و ‌‌A و كلسيم را در سنين مختلف نشان داده است و همه اين‌ها زنگ خطري است كه سلامت جمعيت پويا، فعال و آينده كشور را تهديد مي‌كند.

دكتر سيدمرتضي صفوي متخصص تغذيه نيز چندي قبل در مصاحبه با ايرنا اظهار داشته: تبليغات مواد غذايي در ايران دچار آسيب است و بسيار راحت محصولات بدون كيفيت به جاي محصولات با كيفيت ارائه مي‌شود.او تاكيد كرده: متاسفانه هر بار كه نظارت وزارت بهداشت در رابطه با مواد غذايي تضعيف مي‌شود، برخي از توليدكنندگان مواد غذايي از فرصت استفاده كرده و از هر كاري براي فروش محصولات خود استفاده مي‌كنند.

به گفته او تغذيه و ارائه مواد غذايي مناسب به مردم اگر به درستي مورد توجه مسئولان به‌خصوص وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي قرار نگيرد، به سلامت جامعه آسيب وارد مي‌كند.

او با بيان اينكه نصب برچسب‌هاي غذايي بسيار ضروري است و بايد توليدكنندگان مشخصات تركيبات ماده غذايي توليد شده را بر روي آن درج كنند اظهار مي‌كند در قانون ايران نيز بايد همچون ساير كشورهاي پيشرفته جهان، بحث بر چسب‌گذاري بر روي محصولات غذايي تصويب شود تا واحدهاي زيرپله‌اي نتوانند به كار خود ادامه دهند.

دكتر مظهري نيز مي‌گويد: صدا و سيما يك رسانه ملي است و وظايفي را به عهده دارد كه براي انجام‌شان بايد هزينه‌هايش را تامين كند.‌

اما اين را هم نبايد از ياد برد كه با ترويج مصرف چنين غذاهايي، در آينده نزديك جامعه بايد هزينه‌هاي كلان‌تري را براي درمان آثار بيماري‌زاي همين خوراكي‌ها صرف كند چون بيشتر اين محصولات ارزش غذايي ندارند يا شورند يا چرب و در درازمدت سلامت جامعه را به شدت تهديد مي‌كنند.

او مي‌افزايد: صدا و سيما در پخش اين گونه تبليغات، ديد آينده‌نگر بايد داشته باشد و حداقل از روش‌هايي براي خنثي كردن تاثير منفي اين غذاها در جامعه بهر‌ه بگيرد و بايد تيزرهايي ساخته شود كه هدفشان فرهنگ‌سازي تغذيه‌اي باشد.

شنبه 27 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: اطلاعات]

[مشاهده در: www.ettelaat.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 298]