بخش نخست/نگاهي به ارزش و اهميت وقت و زمان از ديدگاه قرآن كريم

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: بخش نخست/نگاهي به ارزش و اهميت وقت و زمان از ديدگاه قرآن كريم
گروه خبرنگاران افتخاري / احسن ميرزايي : در قرآن كريم به‌قدري به وقت احترام شده كه گويي در اوج ارزش‏ها و مادر فضايل است، تا آن‌جا كه خداوند به آن سوگند ياد كرده و مي‏فرمايد: «والعصر»، در قرآن آن‌چه را كه موجب اتلاف وقت مي‏شود به عنوان لغو، باطل، افراط و به طور كلي بيهوده گرايي و پوچي، از آن سرزنش شده است.
بي‌شك وقت و فرصت بزرگ‌ترين سرمايه گران‌بها و بي‏نظير براي بشر است، كه مي‏توان در استفاده بهينه از آن در همه عرصه‏ها به پيش رفت و به عالي‏ترين درجات مادي و معنوي نايل شد. وقت؛ يعني فرصت‏ها، ساعت‏ها، روزها و ماه‏ها و سال‏ها، بلكه دقيقه‏ها و ثانيه‏ها و لحظه‏ها، بهره‏گيري از وقت بزرگترين توفيقي است كه نصيب بشر مي‏شود و او مي‏تواند در پرتو آن به اهداف عاليه برسد و به پيروزي در همه ابعاد دست يابد.

وقت گوهر ناب و گران‌سنگي است كه ارزش هيچ‏ چيز را نمي‏توان با آن مقايسه كرد، اين كه مي‏گويند وقت طلاست، تعريف صحيحي نيست، چرا كه: وقت گذشته را نتواني خريد باز/ مفردش خيره كاين گهر پاك بي‏بهاست. سعدي چيزي را براي سنجش ارزش وقت نيافته جز شب قدر را كه مطابق قرآن بهتر از هزار ماه است، آن‌جا كه گويد: قضا روزگاري زمن در ربود/ كه هر روزش از پي شب قدر بود* مكن عمر ضايع به افسوس و حيف/ كه فرصت عزيز است و الوقت ضيف.

وقت همان عمر انسان است كه سرمايه‏اي بالاتر از آن نيست، مشروط بر اين‌كه از آن براي رشد و ترقي ظاهر و باطن استفاده شود، يعني وقت نردبان ترقي شود، و گرنه نه تنها سرمايه نيست، بلكه شر مايه و وسيله شر و تيره‌بختي است.

بر همين اساس امام سجاد(ع) در فرازي از دعاي خود به خداوند عرض مي‏كند: «وَ عَمِّرنِي ماكانَ عُمرِي بِذلَةً فِي طاعَتِكَ، فَاِذا كانَ عُمرِي مَرتَعاً لِلشَّيطانِ فاقبِضنِي اِلَيكَ؛ عمر طولاني تا هنگامي كه عمرم در راه اطاعت تو صرف شود به من عطا كن و هرگاه عمرم چراگاه شيطان شود، جانم را قبل از پيشي گرفتن عذابت بگير.»

و در فراز ديگر عرض مي‏كند: «وَ نبّهِني لِذِكرِكَ فِي اَوقات الغَفلَةِ، وَ استَعمِلنِي بِطاعَتِكَ فِي اَيامِ المُهلَةِ: خدايا مرا در وقت‏هاي غفلت و بي‏خبري، براي ياد خودت هوشيار و بيدار كن، و در روزگار فرصت و فراغت، به عبادت و بندگي بگمار.»

انسان‏ها معمولا وقت را فداي مال و ثروت مي‏كنند و آن‌را وسيله ترقي مادي قرار مي‏دهند، در صورتي كه بايد مال و ثروت در خدمت وقت باشد و آن‌ها را وسيله بهره‏مندي برتر از وقت قرار داد. بر همين اساس پيامبر(ص) فرمود: «كُن عَلي عُمرِكَ اَشَحُّ مِنك عَلي دِرهَمِكَ وَ دِينارِك؛ در مورد حفظ عمر خود بخيل‏تر از پول و ثروت خود باش.»

به طور كلي هركس براي وقت ارزش قايل شد و از آن با آگاهي و جديت استفاده صحيح كرد، به جايي رسيد و هركس آن‌را عاطل و باطل كرد، قطعا خود را تيره بخت كرده و در چاه هلاكت انداخته است. از اين‌رو امام علي(ع) فرمود: «وقت‏هاي زندگي تو جزء جزء عمر تو است، پس بكوش كه هيچ وقتي از عمر تو جز در موارد اموري كه عامل نجاتت است تلف نشود.»

انسان با ايمان ساعت‏هاي زندگيش را به سه بخش تقسيم مي‏كند: بخشي را به مناجات با خدا و برقراري ارتباط با آفريدگار جهان مي‏پردازد؛ بخشي را در طريق تأمين هزينه زندگي و سامان دادن به معاش (مانند غذا، لباس، مسكن و مركب) به كار مي‏گيرد؛ و بخش ديگر را براي استراحت و بهره‏گيري از لذت‏هاي حلال و آرامش بخش روح و روان برمي‏گزيند و براي خردمند صحيح نيست كه حركتش جز در يكي از اين سه مورد باشد، يعني تأمين معاش، و عبادت و آباد نمودن آخرت يا بهره‏گيري از لذت و آسايش غير حرام.

چگونگي استفاده بهينه از وقت به اين است كه انسان با برنامه‌ريزي صحيح، كارهاي مثبت خود را با تنظيم خاصي بين ساعات شبانه روز تقسيم كند و هر ساعت يا هر چند ساعت را براي انجام كاري قرار داده و به اين برنامه و نظم ادامه دهد، به گونه‏اي كه اگر روزي در نظم و برنامه‏اش خللي وارد شد احساس چالش و كمبود كرده و به جبران آن بپردازد، مثلا در امور معنوي و خودسازي، چنان كه علماي اخلاق گفته‏اند وقتي كه صبح فرا رسيد تا شب هنگام خواب پنج مرحله را با ترتيب و برنامه خاص بپيمايد كه عبارتند از: مشارطه، مراقبه، محاسبه، معاتبه و مكافئه.

ادامه دارد ... .
شنبه 6 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 422]