»» Ajax : تحولی بزرگ در عرصه وب ««

واضح آرشیو وب فارسی:سایت دانلود رایگان:
( بخش اول )
اينترنتو مهمترين سرويس آن وب علاوه بر اين كه حيات بشری را در هزاره سوم دستخوشتحولات فراوانی كرده است ، توانسته است منشاء تحولات گسترده ای در سايرحوزه های فناوری گردد . در واقع ، تحول در زندگی بشريت مديون پيشرفت درساير حوزه های فناوری است . يكی از اين حوزه ها ، صنعت نرم افزار است .
برای آشنائی با اين تحول بد نيست مروری سريع داشته باشيم به گذشته وب ونرم افزار تا از اين رهگذر بتوانيم ضرورت ايجاد فناورهای جديدی نظير Ajax( برگرفته شده از Asynchronous JavaScript And XML ) را بهتر درك كنيم .

مروری بر وب ، نرم افزار و تاثير متقابل آنها بر يكديگر
موجودات جديدی كه ما امروزه آنها را با نام برنامه های وب میشناسيم ، ماحصل تاثير وب بر نرم افزار و رشد رو به فزاينده استفاده ازاينترنت در متن زندگی ، ماحصل تاثير نرم افزار بر وب است . اجازه دهيدببينيم موضوع از كجا و با چه مختصاتی شروع گرديد و هم اينك در چه وضعيتیبه سر می بريم .

وب ايستا
زمانی كه تيم . برنرز لی در سال 1990 اولين پيشنهاد خود در رابطه با وب راارائه كرد ، ايده كار بسيار ساده بود : ايجاد يك شبكه از اطلاعات متصل شدهبه يكديگر با استفاده از ابرمتن ها و URIs ( برگرفته شده از UniformResource Identifiers ) . وب در آغاز به عنوان يك رسانه اشتراك اطلاعاتمطرح گرديد تا از طريق آن دانشمندان و محققين بتوانند دانش و اطلاعات رابين خود به اشتراك گذاشته و نتايج تحقيقات را با يكديگر مبادله نمايند .ارائه دهند گان با استفاده از يك استاندارد مستند سازی ، اطلاعات خود راتهيه و آنها را به مخاطبان خود ارائه می كردند . در آغاز برای استانداردمستند سازی از ابزاری كه در آن زمان خود هنوز استاندارد نشده بود استفادهمی گرديد . HTML ، ابزاری است كه با بكارگيری مجموعه ای از تگ ها ،استاندارد لازم جهت نمايش يك مستند در نرم افزارهای نمايش دهنده (مرورگرها ) را فراهم می نمايد . نرم افزارهای نمايش دهنده ، مجهز بهمفسرهائی جهت تفسير تگ ها و نمايش اطلاعات موجود در مستند بر اساس تعاريفاز قبل تعريف شده شدند . در آن زمان كه به سال های ابتدائی دهه 90 ميلادیبرمی گردد ، چيزی با نام برنامه های وب وجود نداشت و وب به عنوان رسانه ایجهت اشتراك و مبادله اطلاعات مطرح بود . تمامی تعاملات در عرصه وب محدودبه درخواست يك مستند توسط سرويس گيرنده و ارسال آن توسط سرويس دهنده بود .

وب پويا با تمركز بر روی پردازش های سمت سرويس گيرنده
در ادامه ، نياز به انجام برخی پردازش های اوليه مطرح گرديد . با توجهبه اين كه اينترنت از يك بستر سرويس گيرنده و سرويس دهنده ( client serverbased) به منظور دريافت درخواست كاربر و پاسخ به آن استفاده می كرد ،طراحان و پياده كنندگان برای تحقق پردازش ها بر روی دو گزينه متمركز شدند: انجام پردازش ها در سمت سرويس گيرنده و يا سمت سرويس دهنده . در آغاز ،برای انجام پردازش ها بر روی سرويس گيرنده متمركز شدند . با اين هدف كهبتوان پردازش های مورد نياز را ( با حوزه ای كه در آن زمان تعريف شده بود) ، در سمت سرويس گيرنده انجام داد . برای تحقق خواسته فوق لازم بود كهبستر و ابزارهای لازم در بطن مرورگر ها ايجاد گردد . ظهور فناورهائی نظيرHtml-DOM ، جاوااسكريپت ، CSS ( برگرفته شده از cascading style sheets )و DHTML ( برگرفته شده از Dynamic HTML ) از جمله مهمترين تلاش های انجامگرفته در آن زمان برای تحقق پردازش ها در سمت سرويس گيرنده بود . برایآشنائی بيشتر با تلاش های انجام گرفته در آن زمان بد نيست مروری سريعداشته باشيم به آنچه طی ساليان گذشته در عرصه وب اتفاق افتاده است .

عرضه جاوا اسكريپت
etscape Navigator اولين مرورگر وبی بود كه پس از طراحی و پياده سازیموفقيت آميز توانست به عنوان كاتاليزوری در رشد وب و عرضه فناوری هایمرتبط با آن نقش بسيار مثبتی را ايفاء كند . اغلب سازمان ها و شركت ها ازمرورگر فوق به عنوان معيار استاندارد خود برای پياده سازی فناوری های جديداستفاده می كردند . يكی از اين فناوری ها ، جاوا اسكريپت بود .
جاو ااسكريپت توسط Brendan Eich از نت اسكيپ ايجاد و نسخه شماره دو آن درسال 1995 عرضه گرديد . برای اولين مرتبه ، پياده كنندگان قادر به ايجادصفحات وبی شدند كه می توانست با كاربر تعامل برخورد نمايد . استفاده ازجاوا اسكريپت برای معتبر سازی داده در سمت سرويس گيرنده و حذف برخیمبادلات غيره ضروری بين سرويس گيرنده و سرويس دهنده از جمله مهمتريندستاورد بكارگيری جاوا اسكريپت در آن زمان بود . بدين ترتيب نطفه پردازشهای ساده در سمت سرويس گيرنده به كمك جاوا اسكريپت بسته شد . قابليت فوقدر زمانی كه اكثر كاربران اينترنت از طريق يك مودم با سرعت 8 . 28 ( Kbps) به شبكه وصل می شدند ، باعث می شد كه تعداد دفعاتی كه كاربران مجبور بهانتظار برای دريافت يك پاسخ از سرويس دهنده باشند ، كاهش يابد . تحول فوقاولين مرحله جدی به سمت رويكرد Ajax در آن زمان بود .

ايجاد فريم
در نسخه اوليه HTML با هر سند به عنوان يك موجوديت رفتار می شد تا اين كهدر نسخه شماره چهار فريم ها معرفی گرديدند . با استفاده از فريم ها نمايشيك صفحه وب می توانست مشتمل بر بكارگيری مجموعه ای از ساير صفحات وب باشد. ايده فوق يك اصلاح ساختاری اساسی در خصوص نحوه نمايش يك صفحه وب بود .Netscape Navigator 2.0 اولين مرورگری بود كه از فريم ها و جاوا اسكريپتحمايت كرد . اين يك مرحله جدی به سمت رشد و توسعه Ajax در آن زمان بود .
با توجه به اين كه يك فريم ، يك درخواست مجزاء را برای سرويس دهنده ايجادمی كرد ، قابليت كنترل يك فريم و محتويات آن با استفاده از جاوا اسكريپتدنيای جديدی را پيش روی طراحان و پياده كنندگان صفحات وب قرار داد .

روش فريم مخفی
به موازات اين كه پياده كنندگان درگير نحوه استفاده از فريم ها شدند ،يك روش جديد با هدف تسهيل در امر ارتباط بين سرويس گيرنده و سرويس دهندهمطرح گرديد . روش فريم مخفی شامل تنظيم يك frameset با طول و يا عرض صفرپيكسل است كه هدف اساسی آن انجام فرآيند مقداردهی اوليه با سرويس دهندهبود . فريم مخفی شامل يك فرم HTML با فيلدهای خاصی است كه می توانست بطوراتوماتيك توسط جاوا اسكريپت تكميل و برای سرويس دهنده ارسال گردد . زمانیكه فريم از سرويس دهنده مراجعت می كرد ، يك تايع ديگر جاوا اسكريپتفراخوانده می شد تا اعلام نمايد كه داده از سمت سرويس دهنده برگردانده شدهاست . روش فريم مخفی ، اولين مدل درخواست و پاسخ غيرهمزمان را برای برنامههای وب به ارمغان آورد ( اولين رويكرد به مدل ارتباطی Ajax ) .

Dynamic HTML و DOM
تاسال 1996 ، وب يك دنيای ايستا را تجربه می كرد و برای تعامل محدود باكاربر از جاوا اسكريپت و روش فريم های مخفی استفاده می گرديد . همچنانامكان تغيير در محتويات يك صفحه بدون نياز به load مجدد آن از سرويس دهندهوجود نداشت . در ادامه IE 4.0 ( برگرفته شده از Internet Explorer ) توسطشركت مايكروسافت ارائه گرديد . در اين نسخه علاوه بر بكارگيری اكثر فناوریهای استفاده شده در Netscape Navigator ، يك ويژگی مهم ديگر با نام DHTML( برگرفته شده از Dynamic HTML ) نيز ارائه گرديد . DHTML به پيادهكنندگان اجازه می داد تا بتوانند هر بخشی از يك صفحه مستقر شده در حافظهسرويس گيرنده را با استفاده از جاوا اسكريپت تغيير دهند . DHTML به همراهعرضه غيره منتظره CSS ( برگرفته شده از cascading style sheets ) به وب ونحوه پياده سازی صفحات وب يك نيروی تازه داد. پياده كنندگان توانستند باتركيب DHTML و روش فريم های مخفی هر بخشی از يك صفحه را با استفاده ازاطلاعات دريافت شده از سرويس دهنده refresh نمايند . ويژگی فوق در زمانخود توانست يك تحول بزرگ در عرصه وب را ايجاد نمايد .
در ادامه ، DOM ( برگرفته شده از Document Object Model ) ارائه گرديد .برخلاف DHTML كه صرفا" امكان تغيير بخش هائی خاص از يك صفحه وب را فراهممی كرد ، DOM دارای يك هدف بلندپروازانه ديگر بود . هدف DOM ارائه يكساختار برای تمامی صفحه بود . انجام عمليات و يا پردازش بر اساس ساختارفوق ، امكان تغيير يك صفحه را فراهم می آورد . اين مرحله بعدی به سمت Ajaxبود .

Iframes
بااين كه روش فريم مخفی بطور غيرقابل پيش بينی متداول گرديد ، ولی دارایچالش های مختص به خود بود . افرادی می بايست زمان زيادی را صرف نوشتن يكframeset می كردند تا شرايط استفاده از فريم های مخفی فراهم گردد . زمانیكه عنصر </ iframe > در سال 1997 و به عنوان بخشی از نسخه رسمی HTML4.0 ارائه گرديد ، يك قدم اساسی ديگر به سمت انقلاب بر روی وب حركت شد .
در مقابل تعريف frameset ، پياده كنندگان قادر به استفاده از فريم ها درهر مكانی از صفحه شدند . بدين ترتيب پياده كنندگان توانستند از iframeنامرئی ( با بكارگيری قابليت های CSS ) در يك صفحه استفاده نمايند و شرايطعملياتی لازم جهت مبادله داده بين سرويس گيرنده و سرويس دهنده را فراهمنمايند . زمانی كه نسخه نهائی DOM در IE 5.0 و Netscape 6.0 پياده سازیگرديد ، قابليت ايجاد فريم ها به صورت پويا نيز فراهم گرديد . در چنينحالتی از يك تابع جاوا اسكريپت به منظور ايجاد يك iframe ، ايجاد يكدرخواست و دريافت پاسخ ( جملگی بدون نياز به اضافه كردن تگ های HTML اضافهدر يك صفحه ) استفاده می گرديد . اين روش معروف به روش iframe مخفی گرديد.

XMLHttp
پيادهكنندگان مرورگر شركت مايكروسافت پس از مشاهده عموميت استفاده از روش هائینظير فريم مخفی و iframe مخفی ، تصميم گرفتند يك ابزار بهتر جهت تعامل بينسرويس دهنده و سرويس گيرنده را ارائه نمايند . اين ابزار به شكل يكاكتيوايكس و با نام XMLHttp در سال 2001 ارائه گرديد .
زمانی كه مايكروسافت حمايت خود از XML را از طريق يك كتابخانه با نام MSXML آغاز كرد ، شی XMLHttp نيز به همراه آن ارائه گرديد .
با اين كه شی فوق به همراه خود نام XML را يدك می كشيد ولی چيزی بمراتببيشتر از روشی برای انجام عمليات بر روی داده XML بود . شی فوق همانند يكدرخواست HTTP بود كه می توانست توسط جاوا اسكريپت كنترل گردد . پيادهكنندگان دارای قدرت دستيابی به كدهای وضعيت HTTP و هدر همانند دادهبرگردانده شده از طريق سرويس دهنده بودند . داده می توانست به صورت XMLساختيافته ، اشياء سريال شده جاوا اسكريپت و يا ساير فرمت های مورد نظرپياده كننده باشد . در مقابل استفاده از فريم های مخفی و يا iframe ، اينامر ميسر گرديد كه به سرويس دهنده از طريق كد و توسط جاوا اسكريپت دستيابیداشت ( مستقل از چرخه load و reload صفحه ) . شی XMLHttp پس از مدتی بهعنوان يك موفقيت بزرگ برای پياده كنندگان مرورگر IE عرض اندام كرد .
به موازات متداول شدن شی فوق ، پياده كنندگان در Mozilla نسخه اختصاصی ازXMLHttp را پياده سازی كردند . در مقابل اجازه دستيابی از طريق اكتيو ايكس، پياده كنندگان موزيلا متدها و خصلت ها را در يك شی ذاتی مرورگر و با نامobjectXMLHttpRequest ارائه كردند . پس از اين كه دو مرورگر اصلی در بازارهر يك توانستند به نوعی از XMLHttp حمايت نمايند ، مرورگرهائی ديگر نظيرOpera و Safari نيز هر يك به نوعی حمايت خود از شی فوق را اعلام كردند .
بدينترتيب پياده كنندگان صفحات وب توانستند ، صفحاتی را خلق نمايند كه باتعبيه كدهای مورد نياز در آنها ، امكان پردازش در سمت سرويس گيرنده رافراهم نمايند . انجام پردازش های اوليه نظير تغيير رنگ و شكل ظاهری صفحات، مديريت عناصر موجود بر روی يك صفحه و تغيير آنها در زمان اجراء متناسببا عمليات كاربر ، بررسی صحت داده ورودی توسط كاربر در يك فرم سادهاطلاعاتی ، دريافت داده در پس زمينه و عدم نياز به ارسال تمامی صفحه وبهنگام سازی بخش هائی خاص از آن ( با بكارگيری فريم ها ) ، نمونه هائی ازتاثير فناوری هائی بود كه توان پردازش در سمت سرويس گيرنده را در اختيارپياده كنندگان قرار می داد .

وب پويا با تمركز بر روی پردازش های سمت سرويس دهنده
همزمان با گسترش اينترنت و وب ، ايجاد صفحات وب با محتويات پويا با اتكاءبه منابع داده موجود در سمت سرويس دهنده و ساير شرايط تاثير گذار درفرآيند پاسخ به درخواست كاربران مطرح گرديد . همين موضوع باعث شد كه توجهبه سرويس دهنده برای انجام برخی پردازش ها نيز در دستور كار قرار بگيرد .ظهور فناورهائی نظير ASP ( برگرفته شده از Active Server Page ) و PHP (برگرفته شده از Hypertext Preprocessor ) از اوايل سال 1996 پاسخی به ايننياز بود . از آن زمان به بعد بود كه كم كم واژه برنامه های وب قدم درعرصه نرم افزار گذاشت . اگر به تعاريف آن زمان برگرديم مشاهده می كنيم كهدر ابتدا از اين اصطلاح در خصوص صفحات وب پويا استفاده می گرديد .
نگرش جزيره ای به فناورهای مرتبط با برنامه های وب تا اوايل سال 1999ادامه يافت . تا اين كه شركت های متعددی به فكر ارائه يك پلت فرم با درنظر گرفتن واقعيتی به نام اينترنت افتادند . دات نت ، پلت فرم ارائه شدهتوسط شركت مايكروسافت يك نمونه در اين زمينه است كه از صدر تا ذيل آن بادر نظر گرفتن واقعيتی با نام اينترنت طراحی و پياده سازی شده است .
در اين دوران بود كه به برنامه های وب با يك نگاه جامع تر و سيستماتيك ترنگاه می شد . در طی پنج سال گذشته ، اين نوع برنامه ها توانستند بابكارگيری مجموعه ای از فناوری ها منشاء تحولات عمده ای در خصوص بردناينترنت در متن زندگی (و نه حاشيه ! ) مردم جهان باشند . ايده " نرم افزاربه عنوان سرويس " و يا برنامه نويسی سرويس گراء از نگرش های جديد به مقولهنرم افزار و دنيای برنامه نويسی در عرصه وب است .
موج استفاده از اينترنت برای ارائه خدمات online ( ارائه شده به كاربراناز طريق برنامه های وب ) باعث گرديد تا معماری و رفتار اينگونه برنامه هابا تامل بيشتر مطالعه و بررسی گردد . هدف ، ايجاد برنامه های وب با كارآئیمطلوب است تا ضمن ارائه خدمات خود دارای ويژگی هائی نظير : افزايش تعاملكاربر با برنامه ( همانند برنامه های desktop ) ، استفاده بهينه از محيطانتقال و به حداقل رساندن ترافيك آن ، مديريت بهينه منابع سمت سرويسگيرنده در پاسخ به رويدادهای محقق شده سمت سرويس گيرنده ، عدم ارسالاطلاعات غيره ضروری توسط سرويس گيرنده و ... باشند . ماحصل اين تفكراتظهور فناوری جديدی با نام Ajax است كه شركت هائی نظير گوگل و مايكروسافتتوانستند از سال 2005 با بكارگيری اين فناوری تحول بزرگی را در عرصه برخیاز سرويس ها و خدمات خود ايجاد نمايند .

حمع بندی ::
همزمان با بحث معماری سرويس گيرنده و سرويس دهنده دو واژه fat-client وthin-client قدم در ادبيات نرم افزار گذاشتند . در معماری فوق ، هدفاستفاده از توان پردازشی سرويس گيرنده و سرويس دهنده برای اجرای يك برنامهاست . استفاده از توان پردازشی هر يك از عناصر اصلی درگير در معماری فوق وتعريف سهمی خاص برای هر يك ( سرويس گيرنده و سرويس دهنده ) ، از اهدافاوليه و در عين حال بسيار مهم معماری فوق است .
پياده كنندگان برنامه های كامپيوتری خصوصا" برنامه های وب ، همواره با اينسوال مواجه بوده و هستند كه در تقسيم سهم پردازش ، چه ميزان سهم را میبايست به سرويس گيرنده داد ؟ چه پردازش هائی را می توان در سمت سرويسگيرنده انجام داد ؟ در پاسخ به اين سوال رويكردهای مختلفی مطرح شده است .fat client و thin client دو نمونه متداول در اين زمينه می باشند .
در fat client ، هدف بكارگيری پتانسيل های مرورگر برای انجام اكثر پردازشها در يك برنامه وب است . رويكرد فوق در اواسط دهه 90 ميلادی در كانونتوجه طراحان و پياده كنندگان وب قرار گرفت . علت اين امر به تلاش شركت هایبزرگ نرم افزاری در جهت توليد و ارائه فناورهائی بود كه توانمندی مرورگردر انجام پردازش را افزايش می داد . ظهور فناورهائی نظير جاوا اسكريپت ،ايجاد يك اينترفيس برنامه نويسی در مرورگر ،ايجاد يك مدل شی گراء ( ولوناقص ) برای يك سند HTML با هدف امكان دستيابی به هر يك از عناصر موجود درآن ، عرضه DHTML و CSS جملگی نشاندهنده تلاش هائی است كه در آن زمان باهدف افزايش توان پردازش در سمت سرويس گيرنده مطرح شد .
پس از گذشت مدت زمان كوتاهی ( از ابتدای سال 1996 ) ، تمايل به سمت برنامههای وب با ويژگی thin client مطرح گرديد . در مدل فوق ، هدف كاهش سهمپردازش در سمت سرويس گيرنده و افزايش پردازش های سمت سرويس دهنده بود .ظهور فناورهای متعددی نظير ASP و PHP تنها نمونه ای اندك از تلاش هایانجام يافته در آن دوران برای افزايش توان پردازش در سمت سرويس دهنده است.
با اين كه در ساليان گذشته همچنان از پتانسيل های سمت سرويس گيرنده برایانجام پردازش در برنامه های وب استفاده می گرديد ، ولی رفتار اكثر برنامههای وب مبتنی بر اين واقعيت بود كه : " داده را وارد نمائيد ، صفحه رابرای سرويس دهنده ارسال نمائيد و منتظر دريافت پاسخ باشيد " .
هم اينك ما شاهد يك تحول بزرگ ديگر در عرصه برنامه نويسی هستيم . تحولی كهمهمترين دستاورد آن ، تولد نسل جديدی از برنامه های وب است كه در آنهاكاربر با برنامه دارای تعامل بمراتب بيشتری نسبت به نسل گذشته برنامه هایوب است . اين تحول عظيم نرم افزاری به كمك مجموعه ای از فن آوری ها كه درمجموع به آنها Ajax گفته می شود ، محقق می گردد .
آيا Ajax قصد دارد با تغيير در الگوی رفتاری برنامه های وب فاصله آنها رابا برنامه های desktop كاهش دهد ؟ آيا زمان آن رسيده است كه برای پردازشهای سمت سرويس گيرنده از يك پلت فرم جامع ، همانند پلت فرم های ارائه شدهسمت سرويس دهنده ، استفاده گردد ؟ آيا تاكنون از اين فناوری به منظورايجاد برنامه های وب استفاده شده است ؟ با استفاده از چه مكانيزم هائی میتوان مبادله اطلاعات بين سرويس گيرنده و سرويس دهنده را كاهش و از پهنایباند موجود استفاده بهينه كرد ؟
اجازه دهيد به اين سوال و سوالات بسيار ديگر در رابطه با Ajax ، فناورهایمرتبط با آن و از همه مهمتر كاربرد آن در بخش های بعدی پاسخ دهيم .

منبع : ganjineh-danesh.com

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت دانلود رایگان]

[مشاهده در: www.freedownload.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 211]