جهان - هزار و يك‌شب آمريكايي

واضح آرشیو وب فارسی:واحد مرکزي خبر: جهان - هزار و يك‌شب آمريكايي

جهان - هزار و يك‌شب آمريكايي

ايليا جزايري :جنگ عراق اگر نگوييم مهم‌ترين، بي‌شك يكي از مهم‌ترين مسائل تاثيرگذار سياست خارجه ايالات متحده آمريكا بر انتخابات آينده رياست‌جمهوري اين كشور است. اين جنگ يكي از مهم‌ترين دلايل شكست جمهوريخواهان در انتخابات 2006 آمريكا بود؛ شكستي كه پايه‌هاي راست‌گرايان ايالات متحده را لرزاند و به برخي از رهبران اين جناح اين احساس را القا كرد كه عصر چيرگي آنها بر نسل جديد، رو به افول است. به همين دليل نبايد از اين مسئله تعجب كرد كه دست‌كم تاكنون باراك اوباما نامزد حزب دموكرات و جان مك‌كين نامزد حزب جمهوريخواه انتخابات رياست‌جمهوري ايالات متحده، در دو طرف نقيض مسئله جنگ عراق ايستاده‌اند. موضع هر كدام از اين دو نامزد، تعبيري است صادقانه از نيازها و شرايط حزب خود در شرايط كنوني. اين بدان معني نيست كه مواضع اوباما و مك‌كين درباره عراق، هيچ نقطه مشتركي ندارند بلكه در بعضي نقاط محدود، به يكديگر شبيه هستند.

انتخابات مقدماتي
ابتدا بايد به اين نكته اشاره كرد كه مسئله جنگ عراق در رسيدن اوباما و مك‌كين به نامزدي حزب خود در انتخابات رياست‌جمهوري، نقش مهمي را ايفا كرد. از ميان سه نامزد اصلي دموكرات‌ها در انتخابات مقدماتي يعني جان ادواردز، هيلاري كلينتون و اوباما، آخري از ابتدا مخالفت خود را با جنگ عراق اعلام كرده بود. ادواردز ابتدا از جنگ عراق پشتيباني كرده بود اما پس از آن ابراز پشيماني كرد. هيلاري كلينتون اما تا آخر موضعي موافق با اين جنگ داشت و عدول از آن را نپذيرفت. گفته مي‌شود كه اين موضع او، يكي از دلايل از دست دادن نامزدي دموكرات‌ها در انتخابات رياست‌جمهوري ايالات متحده است. از سويي مك‌كين برجسته‌ترين نامزد حزب جمهوريخواه در اعلام حمايت از جنگ عراق است. او يكي از مبلغان اين جنگ و پشتيبانان استراتژي افزايش نيروهاي آمريكايي در عراق به شمار مي‌رود؛ تا جايي كه گفته مي‌شود مك‌كين بزرگ‌ترين حامي اين استراتژي در خارج از حلقه دولت ايالات متحده است به گونه‌اي كه اين استراتژي با نام او گره خورده و شكست يا موفقيت آن، شكست يا موفقيت او به شمار مي‌رود. به همين دليل كاهش امنيت در عراق و افزايش خشونت‌ها در اين كشور در اوايل سال 2007 مي‌رفت تا آرزوهاي مك‌كين براي رياست‌جمهوري را به ياس تبديل كند؛ به ويژه كه افزايش نيروها، نتايج سريعي در آن مقطع زماني، در پي نداشت. مشاوران و همكاران مك‌كين نيز دستيابي او را به نامزدي حزب جمهوريخواه، آرزويي از دست رفته مي‌ديدند. اوضاع امنيتي در عراق اما در يك سوم پاياني سال گذشته به‌طور نسبي رو به بهبودي گذاشت و به همراه آن، آرزوهاي مك‌كين براي رسيدن به كاخ سفيد، ديگر بار شكوفا شد.
بنا بر اين دلايل، تقريبا در برابر دو نامزد متضاد در موضع‌گيري درباره جنگ عراق قرار داريم. اين تضاد از اصل جنگ آغاز مي‌شود. اوباما پيش از ورود به سناي آمريكا مخالفت خود را با آن اعلام كرد و جنگ را نامشخص از لحاظ هزينه، سرنوشت و چارچوب زماني دانست؛ جنگي كه به عقيده او باعث پراكنده شدن نيروي ايالات متحده و دور كردن آن از «صحنه مهم‌تر جنگ با تروريسم» يعني افغانستان مي‌شود.
از سوي ديگر مك‌كين از سال 1998 يعني پيش از رياست جورج دبليوبوش به ايالات متحده، استراتژي تغيير رژيم حاكم عراق را مطرح كرده بود. او همچنين پيش از حوادث 11 سپتامبر خواستار جنگ با عراق بود و پس از آن بر اين عقيده بود كه اين جنگ جزئي از پروژه بازسازي خاورميانه است و عراق پس از جنگ به «مركز نشر و گسترش دموكراسي و ارزش‌هاي آمريكايي» در منطقه تبديل خواهد شد. همچنين سياست‌هاي جهان عرب و سازمان‌هاي آن به گونه‌اي سامان خواهد يافت كه رضايت آمريكا و امنيت اسرائيل را تامين كند (الجزيره 21/7/2008).
جنگ با تروريسم
از آغاز جنگ عراق، مك‌كين آن را جبهه اول و خط مقدم آنچه «جنگ با تروريسم» نام دارد، قلمداد كرده؛ جنگي كه به عقيده او بايد با شكست سخت و تحقيرآميز سياسي و نظامي دشمنان آمريكا پايان يابد و همگان دريابند كه آمريكا چيست و هزينه سرپيچي از خواست‌هاي اين «تك‌قطب جهان» چه خواهد بود. لذا مك‌كين از «جنگ با تروريسم» با مفهوم نظامي و سنتي آن سخن مي‌گويد كه بر پايه تغيير رژيم‌هايي كه «حامي تروريسم» مي‌نامد از راه مداخله مستقيم نظامي يا پشتيباني از اپوزيسيون داخلي استوار است. اوباما دست‌كم تاكنون و پيش از در دست گرفتن زمام امور ايالات متحده، «جنگ با تروريسم» را نوعي از همكاري بين‌المللي براي مقابله با سازمان‌هاي تروريستي مي‌داند؛ همكاري‌اي كه در آن يك بخش نظامي وجود دارد همچون وضعيت در افغانستان كه آن را خط مقدم جنگ با تروريسم مي‌داند؛ يك بخش پليسي- اطلاعاتي وجود دارد كه از راه همكاري دولت‌ها در پيگرد سازمان تروريستي القاعده، حاميان آن و ديگر سازمان‌هاي مشابه حاصل مي‌شود و بخشي ديپلماتيك دارد كه از راه فعال‌سازي ابزارهاي ديپلماسي به دست مي‌آيد.
به نظر مي‌رسد كه مك‌كين با جزئيات جنگ عراق آشناتر از اوباما است. او براي اولين‌بار در آگوست 2003 يا به عبارتي پنج ماه پس از آغاز جنگ بيش از يك سال پيش از ورود اوباما به سناي آمريكا به عراق رفت و از آن هنگام تاكنون او بارها به عراق سفر كرده است. مك‌كين از اولين سفر خود به عراق منتقد استراتژي نظامي بوش در اداره جنگ شد. او همچنين از استراتژي دونالد رامسفلد وزير دفاع پيشين ايالات متحده به‌شدت انتقاد كرد و بارها از اينكه به گفته او رامسفلد گرفتار عقده ويتنام است و بيم آن دارد كه با گسيل نيروهاي بيشتر به عراق هزينه‌هاي بيشتري بپردازد، به‌شدت ابراز خشم كرده است. مك‌كين اين كهنه سرباز آمريكايي عقيده داشت استراتژي رامسفلد است كه عراق را به ويتنامي جديد تبديل خواهد كرد به همين دليل خواستار تعجيل در گسيل نيروهاي اضافه آمريكايي به عراق و تسريع در بازسازي اين كشور شد تا عراقي‌ها «اعتماد خود به آمريكايي‌ها» را از دست ندهند و ضد آن شوند. از سوي ديگر، اوباما سال اول حضور خود در سنا يعني سال 2005 را به دور از اوضاع گذراند. به همين دليل موضع سياسي جدي او درباره جنگ كه از ابتدا با آن مخالف بود، تا اواخر 2006 به تاخير افتاد. همچنين مواضع اوباما گاهي ضد و نقيض به نظر رسيد. در دوره‌اي دادن فرصت به دولت جديد عراق براي اثبات خود را ضروري دانست اما با افزايش خشونت‌ها در عراق، جنگ را جنگي خواند بي‌فايده و ارزش و هزينه‌اي كه بر سربازان آمريكايي و ملت آمريكا به‌ويژه فقراي آن تحميل مي‌شود. او معتقد بود اين جنگ همچنين چهره و مصداقيت ايالات متحده را در جهان مخدوش مي‌كند. البته اوباما در سفر ماه گذشته خود به عراق نظري ديگر ابراز كرد و افزايش نيروهاي آمريكايي در اين كشور را اقدامي با بركت دانست.
خروج نيروها
پرواضح است كه اوباما و مك‌كين در ديدگاه منفي به دولت و سياستمداران عراق هم‌نظر هستند. آنها بارها عدم اعتماد خود به اصحاب سياست عراقي را ابراز كرده‌اند. مك‌كين اين بي‌‌اعتمادي را به معني ماندن مسووليت جنگ عراق برعهده ارتش آمريكا دانست چرا كه جنگ، جنگ آمريكاست و تنها ايالات متحده و سربازانش هستند كه مي‌توانند پيروزي را در اين جنگ محقق كنند و نقش ارتش عراق تنها همكاري است. اوباما اما بر اين عقيده است كه هيچ اميدي به سياستمداران عراقي نيست و آنها در پي راه‌حل مشكلات بي شمار خود نخواهند بود مگر با خروج نيروهاي آمريكايي از عراق. به همين دليل او از اوايل سال 2007، خواستار خروج نيروهاي آمريكايي از عراق بود چرا كه به عقيده او حل مشكل عراق سياسي است و به دست سياستمداران عراقي و نه نظامي و به دست نيروهاي آمريكايي. از همين‌رو او عقيده دارد كه خروج تدريجي نيروهاي آمريكايي از عراق، اهرم فشاري است تاثير‌گذار بر دولت و سياستمداران اين كشور تا براي حل و فصل مشكلات خود، تحرك نشان دهند. آنچه اوباما با عنوان خواست خود تاكنون در زمينه عراق مطرح كرده است، خارج كردن اكثر نيروهاي آمريكايي از عراق ظرف 16 ماه و باقي گذاشتن تعداد نامعلومي از نيروها براي زماني نامحدود با هدف حمايت از منافع آمريكا، مبارزه با تروريسم و آموزش نيروهاي عراقي است. مك‌كين اما سخن گفتن از خارج كردن سربازان آمريكايي از عراق را مسئله‌اي بيجا مي‌داند. او با رد قرار دادن سقفي زماني يا جدولي زمانبندي براي حضور نيروهاي آمريكايي در عراق، سخن گفتن در اين‌باره را باعث تقويت القاعده و دشمنان ايالات متحده در عراق و در خاورميانه مي‌داند؛ چرا كه آنها در اين صورت احساس خواهند كرد كه توانسته‌اند آمريكا را در عراق شكست دهند و مي‌توانند در افغانستان يا هر جاي ديگر در جهان اين پيروزي خود را محقق سازند. نامزد جمهوريخواه معتقد است خروج نيروهاي آمريكايي از عراق باعث فروپاشي طرح و پروژه ايالات متحده در اين كشور، در برپايي خاورميانه جديد و در بازسازي جهان تك‌قطبي مي‌شود. به همين دليل مك‌كين بارها گفته است كه «جنگ با تروريسم» جنگ نسل‌ها و مهم‌ترين چالش نسل كنوني آمريكا است كه عراق صحنه اصلي آن است. لذا او با توصيه‌هاي «گروه تحقيق و بررسي عراق» كه در اواخر سال 2006 صادر شده، مخالف است.
اين توصيه‌ها خواستار تلاش براي يافتن راه‌حلي ديپلماتيك منطقه‌اي براي بحران عراق از راه تحرك بخشي به روند صلح فلسطيني- اسرائيلي و گفت‌وگو با كشورهاي همسايه عراق به ويژه سوريه و ايران شده است. طبيعتا مك‌كين گفت‌وگو با ايران و سوريه را نمي‌پذيرد و آن را نشانه‌اي از ضعف و نه قدرت ايالات متحده مي‌داند كه باعث «سوءاستفاده» دشمنان اين كشور مي‌شود. او همچنين تنش عربي- اسرائيلي را از جنگ در عراق دو مسئله جدا از هم مي‌داند. مك‌كين همچون نومحافظه‌كاران تنش عربي- اسرائيلي را داراي ريشه‌هاي تاريخي مي‌داند كه از موضع عرب‌ها در مخالفت با رژيم اسرائيل نشأت گرفته است. او همچنين دليل بي‌ثباتي در خاورميانه را وجود «نظام‌هاي غير دموكراتيك» در آن برمي‌شمرد. اوباما اما تاكنون آمادگي خود براي گفت‌وگوهاي منطقه‌اي و بين‌المللي مستقيم براي تحرك بخشي به روند ديپلماتيك با هدف استقرار ثبات در عراق را اعلام كرده است. به هر حال اوباما و مك‌كين هر كدام در تبليغات انتخاباتي خود، طرح‌هايي براي اداره جنگ عراق ارائه داده‌اند. كدام يك از اين دو نامزد به كاخ سفيد راه خواهند يافت و كدام طرح اجرايي خواهد شد، مسئله‌اي است كه روزها و ماه‌هاي آينده مشخص مي‌كند.
دوشنبه 14 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: واحد مرکزي خبر]

[مشاهده در: www.iribnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 180]