100 سالگي سقوط يك سنگ آسماني

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: 100 سالگي سقوط يك سنگ آسماني

فضا- همشهري آنلاين:
حوالي ساعت 7 و 17 دقيقه صبح 30 جون 1908، مردي در محلي بنام واناوارا در سيبري مقابل اتاقك نگهباني‌اش نشسته بود كه ناگهان در اثر يك انفجار مهيب از صندلي به زمين افتاد

و چنان حرارت شديدي را حس كرد كه انگار پيراهنش آتش گرفته است. اين مرد و چندين تن ديگر در اين منطقه غيرمسكوني سيبري، در نزديكي درياچه پدكامننايا تنگوسكا به طور تصادفي شاهد عيني يك حادثه عظيم فضايي بودند.

به گفته دون يومانس، مدير دفتر اجرام مجاور زمين ناسا، هر گاه مي خواهيد با كسي در مورد سيارك ها صبحت كنيد ، فقط بگويد تنگوسكا ! زيرا يگانه سيارك عظيمي است كه در عصر حاضر با زمين برخورد كرده و شواهد دسته اول در مورد آن موجود است.

با اينكه اين برخورد در سال 1908 اتفاق افتاده، اما اولين سفر عملي و تحقيقاتي به اين منطقه 19 سال بعد اتفاق افتاده است. در سال 1921، آقاي ليونيد كوليك، رئيس يا سرپرست گروه جمع آوري شهاب سنگ ها براي موزه سن پيترزبورگ ( لنينگراد)، يك سفر تحقيقاتي را به تنگوسكا رهبري نمود، اما به علت شرايط دشوار در اين منطقه دور افتاده سيبري، تلاش تيم او براي رسيدن به محل انفجار بي‌نتيجه ماند. بالاخره در سال 1927، تيم اكتشافي آقاي كوليك به هدف خود رسيد.

به گفته يومانس، در ابتدا افراد محلي ميل نداشتند با آقاي كوليك در مورد اين حادثه صحبت كنند. به باور آنها خداي اوگدي (Ogdy) براي نفرين و نابودي درختان و حيوانات از آنجا ديدن نموده بود.

با اينكه بدست آوردن شواهد در ابتدا مشكل بنظر مي‌رسيد، اما شواهد زيادي در اطراف وجود داشت. به مساحت 800 مايل مربع (1287 كيلومتر مربع) جنگل به دو قسمت شده بود. حدود 80 ميليون درخت به پهلو خوابيده بودند.

اين درختان به مثابه يك نشانگر، به بيرون از مركز برخورد يا اصابت اشاره مي كردند. مدت ها بعد، زماني كه تيم تحقيقاتي به مركز صفر يا محل برخورد رسيدند، درختاني را يافتند كه درست سرجا ايستاده بودند، اما شاخه ها و پوست آنان كاملأ جدا شده بود و گويا جنگلي از دكل تلفن در آنجا روئيده بود.

جدا شدن شاخه ها بدين صورت فقط مي تواند به علت امواج ضربتي بسيار شديد باشد؛ يعني شاخه‌ها قبل از ااينكه سرعت ناشي از ضربت را به تنه درخت منتقل سازند، از تنه درختان جدا شدند. 37 سال بعد از انفجار تانگوسكا، يكبار ديگر درختان بدون شاخه در محل يك انفجار مهيب ديگر ديده شد؛ يعني در انفجار اتمي در شهر هيروشيماي ژاپن. تيم تحقيقاتي كوليك بالاخره كساني را در محل يافتند و با آنها صحبت نمودند. ( آقاي كوليك در سه مورد جداگانه به تانگوسك سفر كرده است) يكي از اين افراد شخصي بود كه در پست نگهباني كار مي كرد و در فاصله دورتر، شاهد اين انفجار بود. به گفته اين مرد: " به نظر رسيد كه گويا آسمان به دو قسمت شده و بر فراز جنگل تمام قسمت شمالي آسمان آتش گرفت... اول صداي مهيبي در آسمان شنيده شد و سپس برخورد سنگيني رخ داد... بدنبال برخورد، يك صداي مهيب به علت سقوط يك سنگ از آسمان يا صداي شليك تفنگ شنيده شد و زمين به لرزه افتاد."

انفجار سنگين صداي شلاق مانندي داشته است. تكان هاي زلزله اي ناشي از برخورد با قدرت بيشتر، حتي در اانگلستان به ثبت رسيده بود. ابر غليظي در ارتفاع بالا، آسمان منطقه را پوشانيد كه حتي نور خورشيد را دورتر از افق منعكس مي ساخت. آسمان شب بر افروخته شد و خبر اين حادثه حتي به آسيا رسيد. در محل، صدها گوزن و رمه چوپانان كشته شدند ولي شواهدي در مورد مرگ افراد در اين انفجار بدست نيامده بود. ااكنون با گذشت صد سال، افراد زيادي بر سر علت اين انفجار با هم بحث و گفتگو دارند و سناريوهاي مختلفي را پيشنهاد مي كنند. اما بر اساس نظر كلي توافق شده، در صبحگاه 30 جون 1908، يك سنگ بزرگ آسماني با قطر 36 متر وارد اتمسفر سيبري شده و سپس در آسمان منفجر شده است. بر اساس تخمين ها، يك سيارك وقتي وارد اتمسفر زمين مي شود با سرعت 33.500 مايل (54 هزار كيلومتر) در ساعت حركت مي كند. در جريان اين سقوط يا شيرجه سريع، سنگ بزرگ آسماني با وزن بيش از 99 ميليون كيلوگرم هواي اطراف خود را تا 44.500 درجه گرم مي سازد. در آن روز، در ساعت 7 و 17 دقيقه صبح به وقت محلي، در ارتفاع 8.5 كيلومتري، فشار و گرماي تركيب شده، سيارك را به دو قسمت جدا نموده و آن را نابود مي سازد و باعث ايجاد گويي از آتش و آزاد شدن انرژي برابر با انفجار بمب در هيروشيما مي گردد.

به گفته يومانس، " به همين علت است كه هيچ حفره بزرگي ايجاد نشده، زيرا بخش عظيم سيارك در انفجار به مصرف مي رسد."

يومانس و همكارانش در دفتر اجرام مجاور زمين ناسا، موظف شدند تا مدار سيارك و دنباله دارهايي را كه از مسير زمين عبور مي كنند و تهديدي براي سياره ما شمرده مي شوند، طراحي نمايند. بر اساس محاسبات يومانس، در هر 300 سال يك سيارك به اندازه تنگوسكا وارد اتمسفر زمين مي شود. با گذشت 100 سال از حادثه تنگوسكا، آيا مي توان گفت كه 200 سال ديگر آسمان ما خالي از سيارك يا شهاب سنگ هاي بزرگ خواهد بود؟! يومانس مي گويد :" البته اين حتمي نيست. زيرا برخورد يك سنگ بزرگ به اندازه حادثه تنگوسكا در هر 300 سال، بر اساس بهترين محاسبات علمي ماست. هر چند من به حادثه تنگوسكا هميشه از نظر علمي مي نگرم، اما فكر يك تنگوسكاي ديگر، شب ها مرا آرام نمي گذارد!"

آسمان پارس

تاريخ درج: 1 مرداد 1387 ساعت 09:56 تاريخ تاييد: 3 مرداد 1387 ساعت 00:29 تاريخ به روز رساني: 3 مرداد 1387 ساعت 00:28
پنجشنبه 3 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 204]