5 ویژگی والدین سمی + راهکارهای مقابله با اثرات مخرب آن

برخی والدین، همیشه به فرزندانشان اعتماد به نفس می‌دهند و هر زمان که نیاز باشد، حامی مناسبی برای آنها هستند. اما برخی والدین نیز آگاهانه یا ناآگاهانه موجب تحقیر و صدمات زیادی به روان فرزندانشان می‌شوند؛ به‌طوری که آثار این صدمات تا بزرگسالی و حتی تا پایان عمر فرد ادامه می‌یابد.

البته راه‌هایی هست که می‌توانید به کمک آن‌ها تاثیر چنین والدینی را بر روی زندگی خود به حداقل برسانید. در این مقاله مرکز مشاوره یاسان ( بهترین مرکز مشاوره روانشناسی در تهران و ارائه دهنده خدمات مشاوره آنلاین، تلفنی و حضوری) ضمن برشمردن ویژگی‌های والدین سمی و اثرات مخرب آن، توضیح می‌دهد، چطور می‌توانید آسیب‌هایی که در دوران کودکی از جانب والدین‌تان به شما وارد شده است را التیام ببخشید.

تعریف والدین سمی 

وقتی صحبت از والدین سمی می‌شود منظور والدینی هستند که مدام با کارها و رفتارهایشان باعث ایجاد احساس ترس، گناه یا مسئولیت در فرزندانشان می‌شوند. چنین الگوهای تربیتی روی زندگی فرزندانشان تاثیر منفی می‌گذارد.

مسئله این است که والدین هم انسان هستند و ممکن است خطایی از آن‌ها سر بزند، بیش از حد داد بزنند یا ناخواسته روی چیزی پافشاری کنند که ممکن است به فرزندانشان آسیب برساند اما نیت بدی ندارند و هدفشان این است که در راستای بهبود و پیشرفت زندگی آن‌ها قدم بردارند.

با این حال، والدین سمی بیشتر از اینکه نگران باشند که چه آسیبی ممکن است به فرزندان خود بزنند، نگران خود و نیازهای خود هستند. معمولاً عذرخواهی نمی‌کنند و اشتباهاتشان را نمی‌پذیرند؛ دائماً در حال سواستفاده عاطفی از فرزندان یا بی‌توجهی به آنها هستند.

مشخصات والدین سمی

والدین سمی معمولاً مشخصات زیر را دارند:

• خودخواهی: والدینی که هیچگونه محبت و توجه عاطفی به شما ندارند، خودشیفته هستند و نیازهای شما برایشان مهم نیست. آن‌ها در هر موقعیتی اول از همه به فکر خودشان هستند.
• کتک زدن و فحاشی: آزار و اذیت همیشه به شکل مستقیم و با کتک زدن، دعوا و داد و بیداد یا تهدید نیست. بلکه ممکن است به شکل‌های غیر مستقیمی همچون توهین کردن، سرکوفت زدن و بی‌محلی باشد.
• کنترلگری: والدین سمی هیچ ارزشی برای حریم خصوصی شما قائل نیستند و اجازه نمی‌دهند خودتان برای خودتان تصمیم بگیرید. حتی وقتی بزرگ شده‌اید، مدام از کارهایتان انتقاد می‌کنند و به جای شما تصمیم می‌گیرند.
• فریبکاری و سواستفاده: والدین سمی سعی می‌کنند تا با ایجاد احساس شرم و گناه در شما با احساساتتان بازی کنند و شما را تحت کنترل داشته باشند. 
• رد کردن حد و حدود: والدین سمی برای رسیدن به خواسته‌های خودشان تا می‌توانند به شما فشار می‌آورند و شما دقیقا به همان اندازه که ممکن است از روش‌های تربیتی آن‌ها خسته شوید، به راحتی به خاطر خستگی از فشار و ناامیدی تسلیم خواسته‌های آنها خواهید شد.

همه‌ی انسان‌ها از جمله والدین روزهای بدی را در زندگی پشت سر می‌گذارند که ممکن است منجر به چنین رفتارهایی شود، اما اگر والدین شما دائما چنین رفتارهایی از خود بروز داده‌اند، ممکن است بخواهید آن‌ها را مرور کنید و ببینید که چه تاثیری بر شکل‌گیری شخصیت شما داشته‌اند.

به دوران کودکی خود فکر کنید و از خود سوالات زیر را بپرسید:

• آیا والدینم احساسات مرا جریحه‌دار می‌کردند یا به با رفتار یا گفتار به من احساس بی‌ارزش بودن را القا می‌کردند؟
• آیا به خاطر اینکه من نظم و انضباط یاد بگیرم مرا کتک زدند؟
• آیا مسئولیت مراقبت از والدینم به عهده من بود؟
• آیا از والدینم و کارهایشان می‌ترسیدم؟ به همین دلیل می‌ترسیدم، عصبانیت و ناامیدی خود را بروز دهم؟
• آیا آن‌ها مرا مجبور می‌کردند که اگر کسی در خانواده مرا اذیت کرده و مورد آزار جسمی و جنسی قرار داده، حرفی از آن نزنم و مثل راز آن را نگه دارم؟

شاید هنوز هم گرفتار چنین والدینی هستید؛ پس از خودتان بپرسید:

• آیا والدینم هنوز هم مثل بچه‌ها با من رفتار می‌کنند؟
• آیا آن‌ها مرا در نرسیدن به خواسته‌هایشان مقصر می‌دانند؟ یا سعی دارند با فریبکاری و رشوه یا تهدید و پول ندادن مرا بترسانند؟
• آیا با دیدن والدینم احساس بدی به من دست می‌دهد؟
• آیا خودم را در قبال والدین مسئول می‌دانم و احساس می‌کنم که توانایی برآورده کردن انتظارات آن‌ها را ندارم؟

اگر پاسخ شما به برخی از این سوالات مثبت است، نشان می‌دهد پدر یا مادر شما والدی سمی است. 

شاید تاکنون به خاطر واکنش منفی‌تان نسبت به رفتارهای سمی پدر و مادرتان خود را سرزنش کرده‌اید. ممکن است احساس کنید همه چیز تقصیر شما است و به خاطر بی‌کفایت شماست که در چنین وضعیتی هستید. بزرگ شدن با این حجم از استرس و سردرگمی، عزت نفس شما را پایین می‌آورد و بار سنگینی روی دوش شما می‌گذارد.

مشاوره آنلاین «مرکز مشاوره یاسان» بهترین و راحترین شیوه دسترسی به خدمات روانشناسی

والدین سمی چه تاثیراتی روی شما دارند؟

خانواده‌ تاثیر شگرفی بر اعتماد به نفس، اعتماد به دیگران و درک و بینش کلی شما از دنیا دارد؛ در واقع خانواده اساس نحوه نگرش شما به دنیای اطرافتان، تعامل با افراد دیگر، مکان‌ها و هر آنچه دور و بر شما است را شکل می‌دهد.

اگر متوجه سمی بودن والدین‌تان و رفتارهای غلطی که از آن‌ها یاد گرفتید، شدید، می‌توانید از این مسمویت نجات پیدا کنید. شاید این رفتارهای مضر و آسیب‌زا در کودکی به نظرتان عادی بودند. برای مثال شاید کتک خوردن از والدین فقط حکم یک گوشمالی ساده را برای شما ‌داشت یا بی‌توجهی والدین را به حساب مشغله‌آن‌ها می‌گذاشتید.

اگر والدین سمی بزرگ شده‌اید، شاید فکر کنید این سرنوشت بد شماست و از خود بپرسید که چطور می‌توانید این چرخه را بشکنید.

خبر خوب این است که با کمی تلاش می‌توانیم رفتارهای دیکته شده را از یاد ببریم. البته که کار راحتی نیست اما اولین قدم این است که بپذیرید شما در محیطی شکل گرفته‌اید که والدین سمی در آن حضور داشتند. به یاد داشته باشید تا زمانی که مسائل تاثیرگذار بر رفتارتان را درک نکرده و نپذیرفته‌اید، نمی‌توانید تغییر کنید.

در مرحله بعد باید خود را به سلاح آگاهی مجهز کنید تا کمتر از این رفتارها آسیب ببینیم. بر همین اساس مرکز مشاوره یاسان ( بهترین مرکز مشاوره روانشناسی در غرب تهران) با همکاری دکتر آسیه اناری، عضو هیئت مدیره انجمن روانشناسی بالینی کودک و نوجوان بسته آموزشی مقابله با آسیب های والدین سمی را طراحی کرده است.

علاوه بر این بسته آموزشی، می‌توانید به دنبال یک حامی متخصص در این زمینه باشید. برای صحبت با یک مشاور یا درمانگر، لازم نیست در بدترین حال ممکن باشید. در واقع هرچه زودتر به‌دنبال کمک باشید، شانس بیشتری برای بهبود دارید. برای دریافت وقت مشاوره روانشناسی کلیک کنید.

اگر تمایلی به دریافت خدمات حضوری روانشناسی ندارید، می‌توانید از مشاوره آنلاین استفاده کنید. مشاوره آنلاین نه تنها هیچ‌گونه تفاوتی با مشاوره حضوری ندارد بلکه موجب صرفه‌جویی در زمان و هزینه‌های رفت‌وآمد شما هم می‌شود. از همه مهمتر مشاوره آنلاین برای آن دسته از افرادی که محل سکونت‌شان فاقد روانشناس است، بسیار گزینه مناسبی است. برای مشاوره آنلاین تنها کافیست، گوشی هوشمند و اینترنت پایدار داشته باشید.

خدمات مرکز مشاوره یاسان در زمینه‌های کودک، نوجوان و بزرگسال به‌صورت حضوری، آنلاین و تلفنی ارائه می‌شود. برای دریافت نوبت از بهترین روانشناس به سایت مرکز مشاوره یاسان به آدرس www.yasanclinic.ir مراجعه کنید یا برای دریافت راهنمایی به شماره ۰۹۹۳۵۹۶۸۰۱۰ از طریق واتس‌اپ پیام دهید.