محبوبترینها
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1840353430
نیاز به «نظام مهندسی فرهنگی» در مقیاس کلان - شهرآرا آنلاین
واضح آرشیو وب فارسی:شهرآرا آنلاین: پیوست فرهنگی اجتماعی، موضوعی است که از سال ۸۶ با الزام مقام معظم رهبری که گفته بودند: «پروژه های بزرگ مهندسی باید پیوست فرهنگی داشته باشند» مورد توجه بیشتر نهادهای کشور قرار گرفت. این موضوع از آن جهت که در دوره ای پروژه های بزرگ زیادی در کشور انجام شده بود که آسیب های فرهنگی اجتماعی بسیاری از آن ها در جامعه مشهود بود، اهمیت بیشتری یافت. شهرداری تهران اولین نهادی بود که در این موضوع پیش قدم شد اما رویکرد آن طی سال های گذشته رویکرد مطالعات اِتا یا ارزیابی تاثیرات اجتماعی بود که تمام ابعاد پیوست فرهنگی اجتماعی را در بر نمی گرفت. شهرداری مشهد از سال ۹۳ با مصوبه شورای شهر و تشکیل دبیرخانه شورای راهبری پیوست فرهنگی و اجتماعی به صورت سازمان دهی شده وارد این حوزه شد. این نهاد اولین شهرداری است که با رویکرد خاص پیوست فرهنگی و اجتماعی در این حوزه ورود پیدا کرده است. بازنگری کارنامه دو ساله فعالیت این شورا موضوعی است که دکتر سعید شعرباف مسئول دبیرخانه شورای راهبری پیوست فرهنگی و اجتماعی شهرداری و جمال حسن بارانی مدیر سابق برنامه ریزی و نظارت بر امور فرهنگی و اجتماعی شهرداری در نشست ۲۲۸ دفتر مطالعات فرهنگی اجتماعی شهرداری مشهد مورد بررسی قرار داده اند. شکل گیری ادبیات پیوست بارانی: مقام معظم رهبری در سال ۸۶ و در شورای عالی انقلاب فرهنگی فرمودند در طرح های گوناگون کشور و پروژه های مهم، پیوست فرهنگی تهیه کنید و ببینید این طرح های توسعه ای چه اتفاقاتی را در جامعه رقم خواهند زد. مفهوم این حرف این است که به تاثیرات زودبازده پروژه ها نگاه نکنیم. از این رو در قانون برنامه پنجم توسعه، تهیه پیوست فرهنگی به عنوان یک بند اضافه شد و ماده دو قانون برنامه پنجم توسعه را به خودش اختصاص داد. بعد از آن در سطح شورای عالی انقلاب فرهنگی تلاش شد ادبیات پیوست فرهنگی شکل بگیرد. تعریف شفافی از نظام فرهنگی نداریم مشکل آنجاست که نظام فرهنگی در کشور ما تعریف شفافی ندارد. خیلی اوقات فراموش می کنیم که امام بیست سال قبل از انقلاب در مورد مبانی این نظام فرهنگی صحبت کرده اند و اینکه اسناد فرادستی بسیاری در توصیف این نظام فرهنگی ایجاد شده است. درست است که در مطالعات پیوست فرهنگی اختلاف نظر وجود دارد ولی این گونه هم نیست که دستمان خالی باشد. بخش اعظمی از توصیفات نظام فرهنگی متعالی مدنظر کشور در بیانات امام راحل(ره) و مقام معظم رهبری و اسنادی که در شورای عالی انقلاب فرهنگی و مجلس شورای اسلامی تصویب شده وجود دارد. البته خلأ مطالعات در این موضوع به شدت زیاد است. پیوست فرهنگی اجتماعی چیست؟ شعرباف: در موضوع پیوست فرهنگی و کلمات نظیر آن با چند نوع عبارت طرف هستیم که بعضا مترادف همدیگرند. بعضی وقت ها حرف از پیوست فرهنگی اجتماعی است، بعضی جاها از آن رسما به نام ارزیابی تاثیرات فرهنگی اجتماعی نام برده شده که ادبیات جهانی آن نیز همین است. بعضا مطالعات فرهنگی اجتماعی گفته شده و بعضا الزامات فرهنگی اجتماعی. اینکه تمایزات و تشابهات این عناوین چیست، بحث های مفصلی دارد. اما برای هرکدام از آن ها جایگاه هایی در شهرداری و ساختارهای دیگر وجود دارد. در خود شهرداری ذیل معاونت شهرسازی کارگروه مطالعات فرهنگی اجتماعی و از آن طرف هم مجموعه ای با عنوان پیوست فرهنگی اجتماعی داریم. یعنی بعضی از این اشتراکات و افتراقات به داخل ساختار هم کشیده شده که گاهی امور را دچار مشکل می کند. پیوست، نگاه الصاقی به فرهنگ نیست نوعی شبهه پیوست فرهنگی هم داریم. بعضی دوستان در همین کلمه «پیوست» نیز اصل شبهه را وارد می کنند. آن ها نگاه الصاقی و پیوستی به فرهنگ را نادرست می دانند و اعتقاد دارند یک پدیده در عین حال که فرهنگی است، در همان حال اقتصادی و سیاسی و اجتماعی است و اصولا امکان انفکاک و انضمام پیوستی به نام پیوست فرهنگی را محل اشکال می دانند. در شهرداری یا نهادهای دیگر، پیوست های زیست محیطی داریم. در برخی نهادهای مطالعات پیوست های اقتصادی داریم. بحثی که وجود دارد، اینکه آیا با وجود پیوست های دیگر در حوزه های اقتصادی، زیست محیطی و...، پیوست فرهنگی اجتماعی باید این موارد را از حوزه خود خارج کند؟ اگر خارج کند چه موضوعاتی باقی می ماند؟ این تاثیرات و تاثرات را باید چه کار کنیم؟ در واقع دعوا بین دیدگاه «موضوعی» به پیوست و دیدگاه «موضعی» به آن است. در یک نگاه پیوست «موضوع» است و در یک نگاه «موضع» و عینک دید است. تسلط فرهنگ بر نگاه سیاسی و اقتصادی اما بالاخره برای اینکه تکلیف را مشخص کنیم، من برداشت خودم از سند بالادستی (صحبت های مقام معظم رهبری) را می گویم؛ اینکه «سند پیوست باید لوازم فرهنگی تمام اقدامات اقتصادی، سیاسی، تولیدی و فنی را با نگاه محوریتی و مبنایی به فرهنگ و پرهیز از نگاه حاشیه ای و فرعی محور بررسی کند». یعنی با این نگاه که فرهنگ بر نگاه اقتصادی و سیاسی تسلط دارد. به نظرم باید این تعریف را به طور کلی بپذیریم. می خواهم بگویم پیوست فرهنگی اجتماعی خیلی وسیع تر است و دامنه آن از شهرداری هم بالاتر می رود و باید با این مقیاس دیده شود. ما این را در مشهد تنزیل کردیم آن هم به خاطر درگیری با میدان اجراست. هدف پیوست، طراحی دقیق یک اقدام است مواردی از قبیل ملزومات فرهنگی یک اقدام نرم افزاری یا سخت افزاری، از ذهنیت تصمیم گیر تا اولویت سنجی در مورد اصل آن مسئله، راهبردها و قوانین مداخله، برنامه ها، فلسفه وجودی پروژه ها، طراحی فاز صفرها، بهره برداری ها، همه در حوزه پیوست فرهنگی اجتماعی قرار می گیرند. هدف پیوست، طراحی دقیق یک اقدام است. مثلا خط سه بی آرتی یک مسئله حمل و نقلی است که در عین حال یک مسئله اجتماعی، اقتصادی و زیبایی شناختی است و نمی توان عرصه هایش را از هم جدا کرد. یعنی یک اقدام با تمام معنای خودش با هدف حداقل سازی تهدیدها و حداکثر سازی فرصت ها باید طراحی شود. «تهدید محوری»؛ آسیب اصلی پیوست های فرهنگی اجتماعی است اگر پیوست های انجام شده در مشهد و تهران را نقد و بررسی کنیم، می بینیم اغلب توصیف محور بوده و در مداخله ورود نکرده اند. البته متاسفانه جامعه شناسی ما هم در کشور، بیشتر جامعه شناسی توصیفی است تا جامعه شناسی مداخله گر. پژوهش های جامعه شناسی در کشور ما اغلب کمّی هستند و به ارزیابی تاثیرات پرداخته اند. حتی در ارزیابی تاثیرات هم به ساده ترین موارد، یعنی شاخص رضایتمندی پرداخته اند و به شاخص های دیگر توجهی نکرده اند. علاوه بر این بیشتر نگاه تهدیدمحور داشته اند. مثلا در پروژه خط سه بی آرتی یا پارک طرق، نگاه تهدید محور این است که فاضلاب را باید چه کار کرد؟ چه کنیم که در پارک طرق امنیت افزایش پیدا کند؟ این ها قطعا لازمند، اما کسی با نگاه فرصت محور نگاه نمی کند. نگاه فرصت محور مثل اینکه این مکان چه مواردی را می توانسته ایجاد کند که نکرده؟ نگاه تهدید محور تقریبا در بین آسیب هایی که در کل کشور داریم، جامع است و متاسفانه به صراحت می گویم مصداق این آسیب ها پیوست نگاری در تهران است. پیوست فرهنگی اجتماعی در تهران دارای ساختار مفصلی است که در سال شاید بیش از هشتصد پیوست فرهنگی اجتماعی را تهیه کند و بسیار هم منظم است، اما نتیجه بسیاری از این پیوست ها به دلایلی که گفتم، در میدان عمل دیده نمی شود. چون قرار نیست مداخله کند و نگاه کیفی داشته باشد. البته در مشهد هم این مشکل را داریم. «نظام مهندسی فرهنگی» در مقیاس کلان من اعتقاد دارم ما نیاز به یک نظام مهندسی فرهنگی در مقیاس کلان داریم. نمی شود مثلا در مورد طرح انتقال آب سد دوستی سه هزار میلیارد تومان هزینه کنیم، با آن تبعات اجتماعی وسیع و بگوییم به شهرداری مشهد مربوط نیست. اولین مورد از تبعات فرهنگی اجتماعی وسیع طرح های انتقال آب که طی دو ساله اخیر در تمام کشور به ویژه در مشهد اتفاق افتاده است، حاشیه نشینی است. اما چون در حوزه شهرداری نیست و در کشور نظام مهندسی فرهنگی به نام پیوست فرهنگی در مقیاس کلان نداریم، به آن پرداخته نمی شود و حتی اولیه های مطالعات فرهنگی اجتماعی را هم ندارد. یک انتحار استراتژیک در شهرداری مشهد شهرداری مشهد تا حد زیادی در آخرین آیین نامه ای که در موضوع پیوست تصویب کرده یک انتحار استراتژیک انجام داده است. چون در حوزه پیوست فرهنگی اجتماعی دست را باز گذاشته که در ساختارهای ایران کم نظیر است. یک نمونه اش را می گویم. ما در آیین نامه پیوست فرهنگی تصویب کردیم قبل از اینکه پروژه ای به شورای تصویب شهرداری برود، یعنی در شورایی که تصمیم گرفته می شود خط سه بی آرتی باشد یا نباشد و برای آن بودجه می گذارد، باید اصل وجود پروژه در فرایند مشخصی مورد بررسی قرار گیرد. این امکان قبلا وجود نداشته. در حال حاضر مطابق آیین نامه پرداخت های ماده ۲۴ ، پولی که باید فاز به فاز پروژه پرداخت شود، وابسته شده به اینکه الزامات فرهنگی اجتماعی آن چک شود. این به نظر من یک آیین نامه پیشرفته و پیش رو و کاملا قابل دفاع است و جزو بهترین آیین نامه هایی است که در ایران داریم. نباید جلسات شورای پیوست، فرمایشی شود اگر به خود همین شورای راهبری هم از زاویه علمی نگاه کنیم، می بینیم یک کار خوب در مشهد است. علتش هم این است که شورایی با چهار عضو حقیقی که خودشان را مقید به قوانین شهرداری نمی دانند، تشکیل شده است. مثلا کسی مثل آقای دکتر فیاض، آقای نظافت، آقای پژمان فر، دکتر وکیلی که آدم های دانشگاهی اند، مقید نیستند که حتما مصلحت سنجی هایی را که ما در شهرداری مشهد داریم رعایت کنند. به همین دلیل در جلسات مباحث چالشی طرح و بحث می شود و به هیچ وجه با جلسات فرمایشی طرف نیستیم. این به خاطر ماهیت ساختار است که اگر حفظ شود و مدیران بخواهند که به «ساختار تایید پروژه ها بدون بررسی» تبدیل نشود، قطعا موثر خواهد بود. قطار شهری حداقل های مطالعات پیوست فرهنگی اجتماعی را هم ندارد بعضا در مقابل پیوست، مقاومت هم می شود. یعنی حتی در خود شهرداری هم مسیر همگام نیست. به عنوان مثال، یک سال است که مجموعه قطار شهری به هیچ نامه ای از ما پاسخ نمی دهد. متاسفانه حداقل های مطالعات پیوست فرهنگی اجتماعی را هم ندارد. بنابراین بخشی از کار ما بحث با این مدیران برای تفهیم این موضوع که این پیوست نیاز است، می باشد. ................................................ دریچه پیوست فرهنگی برای همه است تلاش ما دبیرخانه شورای راهبری پیوست فرهنگی اجتماعی این بوده که دو کارکرد اساسی پیوست، یعنی پیش برندگی نظام فرهنگی اجتماعی متعالی و همچنین بازدارندگی از تبعات منفی اقدامات توسعه ای را، در شهر مشهد پیگیری کنیم. فعلا محدود به پروژه های شهرداری هستیم ولی همه می دانیم که در شهر مشهد همه حرف را شهرداری نمی زند. اقتصاد آزاد کارکرد رسمی خودش را دارد و بخش اعظم آن در اختیار سرمایه داران و شرکت های بزرگ اقتصادی است که در چارچوب قوانین کشور فعالیت می کنند. ربازار پروژه های توسعه ای به شدت داغ است و سهم پروژه های شهرداری مشهد در میان پروژه هایی مانند مشهد مال یا شهر رویایی پدیده بسیار ناچیز به نظر می رسد. ما در حوزه پیوست فرهنگی نیاز به یک گفتمان داریم. آنچنان که یکی از الزامات هر پروژه توسعه ای با توجه به ضوابط و مطالبات مردمی، باید تهیه پیوست فرهنگی باشد. همه باید موظف به تهیه پیوست فرهنگی باشند. محققان، اساتید دانشگاه و اهالی رسانه همه باید کمک کنند که این موضوع به عنوان یک بخش جدی به اسناد مطالعاتی تمامی پروژه های توسعه ای اضافه شود. هنوز در ابتدای راه هستیم در حوزه پیوست فرهنگی چند کار را باید پیگیری می کردیم. اولین کار این بود که شاخص ها و قلمروهایی برای مطالعات پیوست فرهنگی اجتماعی تعریف کنیم. دومین کار این بود که شورایی به عنوان حَکَم بین شهرداری و پروژه ها داشته باشیم که بتواند داوری کند. پس یک شورای راهبری پیوست نیاز داشتیم. بحث بعدی تدوین شاخص هایی برای تمایز بین پروژه های مهم و غیرمهم بود. چون هنوز در ابتدای راه هستیم و نمی توانیم ادعا کنیم که برای تمام پروژه های توسعه ای می توانیم مطالعات پیوست فرهنگی تهیه کنیم. نه شهرداری این مقدوریت را دارد، نه محققان این توانمندی و آمادگی را دارند و نه مدیران اجرایی آن قدر به توان فکری لازم رسیده اند که این موضوع را به عنوان یک ضرورت به رسمیت بشناسند. بنابراین به شاخص هایی نیاز داشتیم که در سال های ابتدایی بتوانیم پروژه های مهم و غیرمهم را از هم جدا کنیم و بر مبنای آن ها روی پروژه هایی دست بگذاریم که حساسیت های بیشتری دارند. برای اینکه انرژی و وقت و توان محدودمان تلف نشود و بتوانیم حداکثر تاثیرگذاری را در آینده شهر مشهد داشته باشیم. علاوه بر این ها به مجموعه هایی نیاز داشتیم که بتوانند برای ما مطالعات پیوست فرهنگی اجتماعی انجام بدهند؛ محققان، پژوهشگران، مجموعه های پژوهشی و دانشگاهی که بتوانند مسئولیت تدوین و بررسی مطالعات پیوست فرهنگی اجتماعی را به عهده بگیرند. این ها در برخی موارد نیاز به آموزش در حوزه شهری مشهد داشتند. این ها حداقل هایی بوده که الان به وظایف دبیرخانه پیوست فرهنگی اجتماعی تبدیل شده است. ................................................ دیدگاه پیوست باید به یک مطالبه عمومی تبدیل شود وقتی جنگ تحمیلی تمام شد، تصور همه ما این بود که کشور در دوران سازندگی به رشد عظیمی در تمدن سازی اسلامی ایرانی خواهد رسید و الگوی بسیاری از کشورهای اسلامی خواهد شد. اما وقتی به داخل کشور برمی گردیم می بینیم انتظاراتی که ما از توسعه در کشورمان داشتیم با واقعیت امروز جامعه متفاوت است. واقعیت این است که همه ما تصور می کردیم کشوری خواهیم داشت دارای عدالت اجتماعی حداکثری، رفاه اجتماعی مناسب، فرهنگ اسلامی و ایرانی غنی، کاهش معضلات اجتماعی، کاهش بیکاری و جرم و ... . ولی به اهداف متعالی اجتماعی که از این توسعه مدنظر داشتیم، دست پیدا نکردیم. شاید در توسعه اقتصادی و صنعتی و بخش هایی از توسعه کشاورزی موفق بوده ایم ولی در توسعه فرهنگی آن گونه که تصور می کردیم موفق نبوده ایم. این یکی از نکات کلیدی شروع مبحثی به اسم پیوست فرهنگی است. اقلیت هایی که در جریان توسعه فراموش شدند بعد از جنگ جهانی دوم سرعت توسعه در تمامی کشورهای دنیا بالا گرفت. بعد از یک دهه گروه های اجتماعی یا اقلیت هایی که در نگاه های توسعه ای به فراموشی سپرده شده بودند، دچار عارضه هایی شدند که برای حکومت های آن کشورها تبعات زیادی داشتند. در آن زمان اولین توصیه ای که جامعه شناسان به حاکمان آن کشورها می کردند، این بود که در فعالیت هایی که می خواهید در راستای توسعه انجام دهید، ابتدا باید ببینید چه تبعاتی دارد. متناسب با آن تبعات، طرح های خود را اصلاح کنید، بعد تصمیم بگیرید. اما به صورت جدی، تاریخ مطالعات ارزیابی اتا در دنیا به دهه ۸۰ برمی گردد. یعنی حدود ۳۶سال است که این مطالعات در سطح دنیا انجام می شود. در مدیریت اجرایی باید بازنگری شود مطالعات فرهنگی و اجتماعی در کشور ما سابقه زیادی ندارد. یکی از بزرگ ترین معضلاتی که در مطالعات پیوست فرهنگی در سطح کشور داریم، این است که نمی دانیم چه دستاوردهای مثبت و منفی در حوزه پیوست نیاز داریم. این از مواردی است که دانشگاهیان و پژوهشگران باید روی آن وقت بگذارند و خلأ موجود را پر کنند تا کارهای دانشگاهی و مطالعاتی در این زمینه صورت نگیرد، نمی توان امید داشت که در مدیریت اجرایی کشور اتفاق خاصی بیفتد. بروکراسی شدید اداری اجازه اینکه عقلانیت در دستگاه های اجرایی رشد کند، از بین برده است و فقط به اجرا، بدون عقلانیت فکر می شود. بنابراین لازم است وقفه ای ایجاد شده و بازنگری شود که ببینیم به کدام سمت داریم، حرکت می کنیم و چقدر با خواسته های فرهنگی و اجتماعی مان فاصله داریم. پیوست فرهنگی، حداقلی ترین موضوعی است که می تواند در این باره به کمک جامعه بیاید. در حال حاضر یکی از نیازهای اساسی جامعه این است که موضوع پیوست فرهنگی به یک گفتمان و مطالبه عمومی تبدیل شود و مشکلات اساسی که در حوزه پروژه های توسعه ای در کشور ایجاد شده است، با این نگاه تعدیل شود. *مدیر سابق برنامه ریزی و نظارت بر امور فرهنگی و اجتماعی شهرداری مشهد/ جمال حسن بارانی* خبرنگار: الهام ظریفیان
جمعه ، ۵شهریور۱۳۹۵
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: شهرآرا آنلاین]
[مشاهده در: www.tnews.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 110]
-
گوناگون
پربازدیدترینها