آسيب شناسي فرآيند انتخاب اعضاي كميسيونهاي مجلس شوراي اسلامي

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: آسيب شناسي فرآيند انتخاب اعضاي كميسيونهاي مجلس شوراي اسلامي
براساس قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران اصلي ترين رسالت و كار ويژه مجلس شوراي اسلامي قانون گذاري است كه به تعبير مقام معظم رهبري قانون نرم افزار حركت عظيم هر كشور است و « قانونگذاري براي هر كشور و ملتي في نفسه مهم است اما براي كشوري همچون جمهوري اسلامي ايران و ملت بزرگي نظير ملت ايران كه راه نويني را در مقابل بشر گشوده است از اهميتي بسيار فراوان تر برخوردار مي شود . » (1 ) تحقق اين مهم به شرط جامع كامل ماندگار صريح تاويل ناپذير كارشناسي شده گره گشا و ناظر بر مشكلات زندگي مردم بودن (2 ) مستلزم توجه عميق به چند نكته راهبردي است . 1 ـ كميسيونهاي مجلس بايد داراي چه ويژگيهايي باشند كه بتوانند اين خواسته هاي بحق مردم را كه در قانون اساسي تجلي يافته محقق سازند 2 ـ آيا ساز وكارهاي مصرح در آيين نامه داخلي مجلس چنين ويژگي هايي را محقق مي سازد 3 ـ آيا گرايش فردي نمايندگان و كشش و جذبه برخي كميسيونها تكليف نهايي انتخاب اعضا را مشخص مي كند و يا سوابق و تخصص تحصيلي و تجارب اجرايي و يا تلفيق اين دو (با عطف توجه به سوابق و يا عطف توجه به علايق و...) 4 ـ آيا تركيب و ساختار كميسيونها با نيازهاي كشور هم خواني لازم را دارد ماده 33 آيين نامه داخلي مجلس اشعار مي دارد : « هر يك از كميسيون هاي تخصصي مجلس كه مطابق اين آيين نامه تشكيل مي گردند در محدوده تخصصي خود داراي وظايف و اختياراتي به شرح زير مي باشند : 1 ـ بررسي اصلاح و تكميل طرح ها و لوايح قانوني و ارائه گزارش به مجلس شوراي اسلامي . 2 ـ رسيدگي به طرح هاي تحقق و تفحص و انجام آن پس از تصويب مجلس شوراي اسلامي . 3 ـ رسيدگي به لوايح بودجه ساليانه كل كشور . 4 ـ بررسي و اظهارنظر در مورد لوايح برنامه هاي توسعه اقتصادي اجتماعي و فرهنگي كشور . 5 ـ بررسي چگونگي اجرا و نتايج حاصله از اجراي قوانين مصوب و تبصره ها در رديف هاي برنامه هاي توسعه اقتصادي اجتماعي و فرهنگي و بودجه هاي ساليانه كل كشور و تهيه گزارش و تقديم آن به مجلس شوراي اسلامي . 6 ـ كسب اطلاع از كم و كيف اداره امور كشور دريافت و بررسي گزارشهاي عملكردي و نظارتي از دستگاههاي مختلف ذي ربط به نمايندگي از سوي مجلس شوراي اسلامي و تهيه گزارش جامع ساليانه كه دربرگيرنده مسير تحولات و پيشرفت ها و عملكرد بخش هاي تخصصي كشور و گوياي وضع اعمال حاكميت و مديريت در هر بخش باشد و ارائه آنها به مجلس شوراي اسلامي . اين گزارش ها در دستور كار مجلس قرار گرفته و قرائت مي گردد. » براي انجام اين مهم منطق حكم مي كند اعضا كميسيونها از ميان افرادي انتخاب گردند كه از توانمنديهاي لازم جهت برآورده ساختن انتظارات مصرح در قانون اساسي برخوردار باشند. بعنوان مثال بايد تك تك اعضاي كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي ضمن داشتن سوابق اجرايي در اين دو حوزه بسيار مهم حتما با ادبيات مسايل امنيت ملي از قبيل ـ مرجع امنيت سطوح امنيت ابعاد امنيت حقوق امنيتي و... و در حوزه سياست خارجي با نظريه ها و فرايندهاي سياست خارجي و مباني و حقوق ديپلماتيك و... آشنا باشند. در ادوار گذشته بوده اند افرادي كه به دليل ناآشنايي با اين ادبيات ـ عليرغم حسن نيت ـ با اظهارنظر و يا اخذ تصميمات ناصحيح هزينه هايي را به نظام وارد كرده اند. عليرغم اينكه مواد 46 (3 ) و 47 (4 ) آيين نامه داخلي مجلس سازوكارهاي انتخاب اعضا كميسيونها را به تفضيل بيان كرده است . ولي آنچه در عمل اتفاق مي افتد داراي اشكالاتي است در ارزيابي فرايند انتخاب اعضا كميسيونها مي توانيم از اين مثال كمك بگيريم . اگر از برگزيدگان كنكور سراسري خواسته شود كه دو گزينه براي تحصيل در دانشگاه هاي كشور انتخاب كنند. طبيعي است كه همه بهترين دانشگاههاي تهران را انتخاب خواهند كرد. براين اساس سازوكار رتبه و نمره اين مشكل انباشت تقاضا را مرتفع ساخته است (گرچه اينجا مشكل كمي است .) واقعيت آن است كه در سازوكار انتخاب اعضا كميسيونها نيز كم وبيس اين مشكل به چشم مي خورد. برخي از كميسيونها از انباشت تقاضا رنج مي برند و برخي نيز به حدنصاب نمي رسند. حل اين مسئله مستلزم تمهيد يك سازوكار مناسبي است كه قادر باشد توانمندي اعضا را نه به لحاظ علاقه و درخواست بلكه براساس تخصص و توانمندي احراز نمايد. يكي از شرايط احراز مي تواند آزمون كتبي باشد. حداقل حسن اين روش آن است كه افراد مجبور مي شوند با ادبيات تخصصي كميسيون متبوع آشنا گردند. و يا در صورت عدم احراز مي پذيرند كه از نظر تئوريك مشكل دارند. گرچه الحمدالله اكثر اعضاي انتخاب شده داراي توانمنديهاي مناسبي هستند ولي متاسفانه در برخي از كميسيونهاي كليدي باز هم هستند قليل افرادي كه در جايگاه اصلي خود قرار نگرفته اند. مشكل بعدي برمي گردد به مشكلات ساختاري برخي كميسيونها كه بعضي از آنها با 4 وزارتخانه و يا بيشتر وظايف بسيار گسترده و گاها نامتناجس در ارتباط هستند. اميد است براي هرچه كارآمد كردن مجلس اين نقيصه در آيين نامه مورد عنايت نمايندگان خدوم ملت قرار گيرد. زين العابدين مومن ـ كارشناس سياسي و امور بين الملل پاورقي : 1 ـ بيانات رهبر معظم در ديدار نمايندگان مجلس هشتم 87 3 21 2 ـ همان 3 ـ ماده 46 : « به منظور آشنايي نمايندگان با سوابق تحصيلي و كاري يكديگر اداره كل قوانين موظف است قبل از تشكيل شعب براي تعيين اعضاي كميسيون ها اسامي نمايندگان به همراه تحصيلات (مستند) و تجربه و سابقه عضويت در كميسيون ها (در صورتي كه سابقه نمايندگي داشته باشند) را تكثير و در اختيار نمايندگان قرار دهد. تشخيص صلاحيت اعضا هر شعبه براي عضويت در كميسيون هاي مجلس براساس پيشنهاد نماينده و راي اكثريت نسبي اعضا شعبه خواهد بود. هر نماينده ملزم است براي عضويت در يك كميسيون حداقل دو كميسيون را به ترتيب اول و دوم پيشنهاد دهد. » 4 ـ ماده 47 : « هيات رئيسه پس از دريافت گزارش بدوي شعب درباره نامزدهاي كميسيون هاي مجلس اين گزارش را تكثير و در ميان نمايندگان توزيع مي نمايد. چهل و هشت ساعت پس از اين توزيع شعب مجددا تشكيل جلسه مي دهند و با توجه به گزارش منتشر شده و بررسي همه اولويتها دوباره نامزدهاي خود را براي هر كميسيون انتخاب و به هيات رئيسه گزارش مي دهند. در صورتي كه تعداد افراد معرفي شده از طرف شعب براي هر كميسيون پيش از تعداد لازم باشد مجموع افراد معرفي شده براي هر كميسيون با دعوت يكي از نواب رئيس تشكيل جلسه مي دهند تا در مورد افراد موردنياز در كمسيون به توافق برسند. در صورتي كه توافق لازم به عمل نيايد افراد موردنياز هر كميسيون در جلسه اي با دعوت يكي از نواب رئيس با حق راي و شركت روساي شعب با رعايت اولويتهايي مانند تخصص تجربه و سابقه عضويت در آن كميسيون و با راي مخفي تعيين خواهند شد. »
دوشنبه 27 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 436]