واضح آرشیو وب فارسی:فارس:
جنجال انتقال قدرت در آسیای مرکزی؛ آینده حکام در پرده ابهام
برای مدیریتهای فعلی کشورهای منطقه دو گزینه وجود دارد: یکی فراهم کردن شرایط برای انتخابات آزاد و دموکراتیک و دیگری تعیین انتخاب «نامزد اصلی» از سوی حاکمیت که این گزینه از سوی رهبران فعلی به مراتب به واقعیت نزدیکتر است.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری فارس در دوشنبه، بیش از 20 سال میشود که رهبران کشورهای پساشوروی آسیای مرکزی در پس تهدیدهای امنیتی منطقه، ضعف واقعی و مصنوعی مخالفانشان و بیتفاوتی سیاسی مردم زمام حکومت را در دست دارند. موضوع انتقال قدرت در تاجیکستان نیز شبیه ازبکستان و قزاقستان است، ولی با این تفاوت که مسئله آینده قدرت در این کشور مانند دو کشور همسایه با محدودیت زمانی روبرو نیست. همچنانکه دگرگونیها در ازبکستان و یا قزاقستان به صورت عمده روی اوضاع دیگر کشورهای همسایه، از جمله تاجیکستان تاثیرگذار خواهد بود. در این شرایط، برای مدیریتهای فعلی کشورهای منطقه دو گزینه وجود خواهد داشت: یکی فراهم کردن شرایط برای انتخابات آزاد و دموکراتیک ریاست جمهوری با حضور نامزدهای واقعی اعم از دولتی و مخالف (که بعید است به استثنای قرقیزستان کشور دیگری این گزینه را بپذیرند) و دیگری تعیین انتخاب در خصوص «نامزد اصلی» تا نخبگان کشورها سمت سوی حرکت بعدی قدرت را شناخته و با وارد شدن به تعاملات برای آینده خود نگرانی خاصی نداشته باشند. انتقال قدرت با چاشنی تحکم حاکمیت در چند سال آینده کشورهای آسیای مرکزی شاهد انتقال قدرت خواهند بود. البته این موضوع بیشتر به کشورهایی تعلق میگیرد که روسای جمهورشان به دلیل کهولت سنی باید از قدرت کنار بروند. تنها قرقیزستان کشوری است که در رابطه به بحث انتقال قدرت وضعیت روشنی داشته و «الماسبیک آتامبایف» رئیس جمهور 60 ساله آن اعلام کرده که قصد ندارد اقدام به تغییر قانون اساسی به خاطر بقای خود در راس قدرت کند بلکه با پایان دوره قانونی شش ساله کنار خواهد رفت. موضوع انتقال قدرت بیشتر به ازبکستان و قزاقستان بر میگردد که یکی رئیس جمهور 78 ساله و دیگری 76 ساله دارد. کارشناسان و تحلیلگران معتقدند که «اسلام کریمف» و «نورسلطان نظربایف» آخرین دوره ریاست جمهوری خود را پشت سر میگذارند در حالی که نسبت به جانشینیشان تصمیم روشنی نگرفتهاند. «امامعلی رحمان» رئیس جمهور تاجیکستان در قیاس با کریم اف و نظربایف سن کمتری دارد (64 سال) ولی بیش از 2 دهه است که در رأس قدرت قرار گرفته و احتمال بقای وی بعد از سال 2020 نیز (زمان برگزاری انتخابات بعدی) بعید دانسته نمیشود. به اعتقاد بیشتر تحلیلگران، «قربانقلی بردی محمداف» رئیس جمهور 59 ساله ترکمنستان که دومین دوره ریاست جمهوری را پشت سر میگذارد، در انتخابات سال 2017 نیز نامزدی خود را معرفی خواهد کرد. ضمنا طی هفتههای اخیر در تاجیکستان اتفاقاتی رخ داد که حکایت از توجه ویژه رئیس جمهور این کشور به موضوع تداوم قدرت بعد از سال 2020 را (سال برگزاری انتخابات بعدی ریاست جمهوری) بازگو میکند. پارلمان این کشور قانون «پیشوای ملت» را به تصویب رساند که طبق آن امامعلی رحمان در جایگاه فراتر از ریاست جمهوری قرار گرفت. به اعتقاد کارشناسان سیاسی، رحمان با توجه به احتمال بروز چالشهای اقتصادی و امنیتی در سالهای نزدیک و ایجاد موانع برای تداوم قدرت خود به تصویب قانون یاد شده توسط پارلمان تاجیکستان اقدام کرد تا در هر صورت تضمین بقای قدرتش را داشته باشد. در این رابطه قرار است در آینده نزدیک قانون اساسی تاجیکستان نیز اصلاح شود. بر اساس نظر آگاهان امور، همزمان با مطرح شدن موضوع «پیشوای ملت» در قانون اساسی تاجیکستان همچنین سن مجاز نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری از 35 به 30 سال کاهش داده خواهد شد. هدف از این موضوع باز کردن راه برای «رستم امامعلی» پسر رئیس جمهور تاجیکستان جهت شرکت در انتخابات سال 2020 ریاست جمهوری است. چنانچه موضوع سن نامزدهای انتخابات بدون تغییر بماند پس پسر رحمان که در انتخابات سال 2020 بیش از 33 سال نخواهد داشت، از امکان شرکت محروم خواهد شد. البته اصلاح قانون اساسی صورت خواهد گرفت اما به عنوان نامزد انتخابات آتی ریاست جمهوری معرفی شدن پسر رحمان در صورتی است که خود وی به دلایلی (وضعیت نامناسب سلامتی و یا فشارهای بیرونی و به خصوص روسیه) نتواند در رأس قدرت باقی بماند. در چنین شرایطی قدرت را به پسرش واگذار خواهد کرد ولی عملا به عنوان «پیشوای ملت» بر امور تاجیکستان مدیریت خواهد داشت. فریب در برگزاری انتخابات آزادانه هرچند برنامه هیچ یک از روسای جمهور دیگر آسیای مرکزی در خصوص ادامه و یا واگذاری قدرت (به صورت موروثی و یا غیر موروثی) چندان روشن نیست اما بدون تردید تصمیم مربوط به انتقال قدرت در این کشورها از سوی حلقه بسیار محدود نخبگان گرفته خواهد شد. با توجه به شرایط خاص هر کشوری نمایندگان بانفوذ گروههای قومی و منطقهای میتوانند در این تصمیم مشارکت داشته باشند تا از این طریق به تضمین به اصطلاح رعایت قاعده بازی و حفظ منافع خود اطمینان یابند. برگزاری انتخابات فقط لایه ظاهری قضیه است تا «آزاد و دموکراسی» بودن روند انتقال قدرت را به نمایش بگذارد. سابقه چنین اقدامی در آذربایجان و ترکمنستان وجود داشته و جواب هم داده است. البته این سناریو در صورتی امکان پذیر است که حداقل وضعیت و تناسب فعلی ساختار قدرت وجود داشته باشد. اما شرایط اقتصادی، اجتماعی و امنیتی منطقه در مسیری قرار گرفته که احتمالا تا فرا رسیدن مرحله انتقال قدرت مشکلات به صورت جدی تری دامن نخبگان حاکم این کشورها را خواهد گرفت. در این شرایط، هر نوع بیثباتی اقتصادی و امنیتی امکان حلقه محدود نخبگان برای گرفتن تصمیمی که بتواند همه نمایندگان اقشار و گروههای جامعه را راضی نگاه دارد، سختتر خواهد شد. این موضوع باعث بروز اختلاف بیشتر نخبگان در رابطه به اشغال کرسی ریاست جمهوری و دریافت سهم مناسب خود از منابع مالی و اقتصادی خواهد شد. پیش آمدن چنین وضعیتی باعث ادعای سایر گروهها (احزاب سیاسی، نهادهای جامعه مدنی و حتی جریان افراط که سال به سال نفوذ خود در جوامع کشورهای منطقه را تقویت میکند) برای بازی کردن نقش در این فرایند خواهد شد. احتمال هرج و مرج سیاسی و امنیتی در منطقه با توجه به تجربه قرقیزستان در خصوص انتقال قدرت از راه ساقط کردن روسای جمهور (در سال 2005 و 2010)، شرایط فوق میتواند کشورهای منطقه را وارد مرحله هرج و مرج سیاسی و امنیتی کند. این مسئله احتمال تضعیف و حتی فروپاشی اهرم قدرت را که طی بیش از دو دهه سران آسیای مرکزی ساخته بودند، در پی خواهد داشت. در چنین شرایطی برای مدیریتهای فعلی کشورهای منطقه دو گزینه وجود خواهد داشت: یکی فراهم کردن شرایط برای انتخابات آزاد و دموکراتیک ریاست جمهوری با حضور نامزدهای واقعی اعم از دولتی و مخالف (که بعید است به استثنای قرقیزستان کشور دیگری این گزینه را بپذیرند) و دیگری تعیین انتخاب در خصوص «نامزد اصلی» تا نخبگان کشورها سمت سوی حرکت بعدی قدرت را شناخته و با وارد شدن به تعاملات برای آینده خود نگرانی خاصی نداشته باشند. به نظر میرسد که احتمال انتخاب این گزینه از سوی رهبران فعلی کشورهای منطقه به مراتب به واقعیت نزدیکتر است که موضوع تعیین نامزد اصلی در حدود یک سال یا شش ماه قبل از برگزاری انتخابات (انتخابات در زمان قانونی و یا به صورت زودهنگام) صورت خواهد گرفت تا گروههای نخبه قومی و منطقهای این کشورها در رابطه به آینده خود نگرانی نداشته باشند و روسای جمهور فعلی نیز با کنار گذاشتن قدرت امنیت خود را تضمین کنند. انتهای پیام
http://fna.ir/YKAU2L
94/11/02 - 11:46
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 20]