واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: چرخ ریسندگی عبابافان نمی چرخد
از زمانی که در کوچه پس کوچه های روستاها و شهرهای بوشهر کارگاه های کوچک عبابافی با چرخ های ریسندگی دستی به راه افتاد بیش از سه قرن می گذرد. حرفه ای که نسل به نسل منتقل شد تا نام عبای بوشهر را در ذهن ها ماندگار کند. عبابافی با پشم مرغوب شتر سالها به عنوان هنر و حرفه بسیاری از روستاییان بوشهر مطرح و محصول تولیدی این مناطق در کشورهای حوزه خلیج فارس شناخته شده بود. اما به مرور زمان و در سایه کم لطفی به این هنر، کارگاه های عبابافی روستاهای بوشهر یکی پس از دیگری تعطیل شدند و این صنعت در یک قدمی نابودی قرار گرفت .
نویسنده : مریم احمدی
بیش از سیصد سال از عمر هنر سنتی عبابافی در بوشهر می گذرد و این حرفه چندین سال به عنوان تنها منبع درآمد و ارتزاق اهالی بسیاری از روستاهای بوشهر در بین استادکاران دست به دست می شد. اما با گذشت زمان و علیرغم وجود بازار و تقاضا، به دلیل مشکلات بسیار و عدم حمایت ، کارگاه های عبابافی از رونق افتاد و با خانه نشینی عبابافان پیر و قدیمی این هنر هم در آستانه منسوخ شدن قرار گرفت. تا انجا که حالا دیگر خود تولیدکنندگان هم رغبتی به ادامه فعالیت ندارند.می توان گفت در حال حاضر تنها جایی در استان بوشهر که هنوز صدای دستگاه عبابافی به گوش میرسد، روستای کردوان علیا در شهرستان دشتی است.از کمبود پشم شتر تا نداشت بیمهتا چند سال پیش که پرورش شتر در شهرستان های دشتی ، دیر و بوشهر از رونق نیفتاده بود قافله سالارهای این منطقه تمام پشم شتر مورد نیاز عبابافان را تامین می کردند و از نتیجه این همکاری سالانه بیش از 300 قواره عبا در شهرهای استان تولید می شد . اما با بی رونق شدن شترداری و کم شدن تعداد شترها عبابافان با کمبود مواد اولیه روبرو شدند و میزان تولیدشان به یک چهارم کاهش یافت. پس از آن واردات پشم شتر از استانهای دیگر هم نتوانست جوابگوی نیاز آنها باشد چرا که عبابافان کیفیت پشم های وارداتی را برای تولید عبای مرغوب کافی نمی دانستند و دلبستگی شان به حرفه آباو اجدادی مانع از ان می شد که عبای بی کیفیت با نام بوشهر وارد بازار شود. علاوه بر کاهش تولید پشم شتر کمبود ریسنده متبحر نیز ازجمله مشکلاتی است که عبابافی بوشهر را از رونق انداخته است. از سالهای دور عملیات زمان بر ریسندگی پشم شتر توسط استادکاران ماهر و به صورت دستی انجام می شد. با خارج شدن استادکارهای ماهر از این صنعت، دستگاه و ماشین های ریسندگی برای تسریع و تسهیل این مرحله به میان آمد. اما از آنجا که میزان مواد اولیه داده شده به این دستگاه ها برای هر بار ریسندگی بیش از 500 کیلوگرم است و تهیه این مقدار برا ی هر بار استفاده در دستگاه برای عبابافان استان مقدور نیست، فرآیند مهم ریسندگی خود به مشکل بزرگی تبدیل شده که نقش پررنگی در بی رونقی عبابافی ستنی بوشهر ایفا می کند. جوان ها وارد این عرصه نمی شوندعلیرغم اینکه از دیرباز عبابافی به عنوان حرفه ای پردرآمد شناخته شده و تولیدات برخی مناطق از جمله بوشهر در میان شیوخ کشورهای حوزه خلیج فارس مشتریان پروپاقرصی داشته که حاضر بودند مبالغ قابل توجهی برای عبای بافت بوشهر پرداخت کنند اما بی توجهی به این صنعت و نداشتن برنامه ای برای ترویج و آموزش این صنعت زیبا سبب شده جوانان این منطقه با وجود بیکاری و کمبود اشتغال به سمت این حرفه نروند. بنا به گفته عبابافان قدیمی بوشهر در طی چند سال اخیر مسئولان مربوطه با وعده اعطای تسهیلات و تامین تجهیزات سعی کرده اند جوانان را به احیای این صنعت ترغیب کنند اما از آنجا که حرفها در حد وعده باقی مانده و هیچ برنامه ریزی دقیقی در این مورد انجام نشده است ، با ادامه این روند نمی توان به احیای عبابافی در بوشهر امیدوار بود. این در حالی است که برخلاف اظهارت مسئولان اداره میراث فرهنگی و صنایع دستی بوشهر در سالهای اخیر، تاکنون هیچ برنامه ای برای آموزش عبابافی در مراکز آموزشی فنی و حرفه ای استان اجرایی نشده است و برخی از جوانان جویای کار در مورد این صنعت دیرینه هیچ اطلاعی ندارند. عدم برخورداری فعالان این صنعت از خدمات بیمه ای نیز از جمله دیگر عواملی است که مانع جذب نیروی انسانی تازه نفس به سمت پیشه عبابافی شده است. آخرین وعدهدر حالی که وجود مشکلات کوچک وبزرگ بر سر راه عبابافی بوشهر، این صنعت زیبا را به سمت منسوخ شدن کشانده مسئولان استان بار دیگر اعلام کرده اند این صنعت را احیا خواهند کرد. چندی پیش معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی سازمان میراث فرهنگی کشور با بیان اینکه صنعت عبابافی استان بوشهر که در جهان منحصر بفرد است دچار رکود شده بر وضعیت نگران کننده این صنعت مهر تایید زد. بهمن نامور اعلام کرد با برنامهریزی انجام شده این صنعت در روستاهای کردوان دشتی به زودی احیا میشود.معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی سازمان میراث فرهنگی کشور با اشاره به اینکه مواد اولیه تولید عبا در استانهای کویری یافت میشود که هماهنگی لازم برای انتقال پشم شتر به منطقه دشتی برای احیا صنعت عبابافی شده است افزود: به منظور حفظ و احیای این رشته با ارزش کارگاههای آموزشی ویژه علاقهمندان این صنعت دستی برپا میشود و این در حالی است که برای پرداخت تسهیلات اعتباری حمایتهای ویژهای از بافندگان میشود.ناگفته نماند تاکنون بارها وبارها مسئولان استان در این خصوص وعده های ریز ودرشتی داده اند که در صورت تحقق انها قطعا شرایط موجود پیش نمی امد با این حالا ظاهرا عبابافان بوشهری چاره ای جز انتظار کشیدن ندارند.
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۱۷ آبان ۱۳۹۴ - ۱۴:۳۶
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 20]