واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: - میر شهبیز شافع: از روز یکشنبه، برنامه اقدام مشترک ایران و ۱+۵ یا همان برجام لازم الاجرا شده و کلیه تعهدات دوطرف هم از همان روز جنبه حقوقی به خود گرفته است.از طرفی ایالات متحده آمریکا و کشورهای اروپایی در این مدت باید به دنبال تقنین و قانون گذاری و نوشتن آیین نامه های اجرایی رفع تحریم ها باشند. با توجه به شرایطی که در آن قرار داریم به 3 موضوع باید اشاره کرد: عناصر فعال تا به نتیجه رسیدن برجام الف) نقش اول را در این عرصه ایران دارد. در این شرایط ایران باید تعهدات پذیرفته شده خود در برجام را به صورت کامل انجام دهد. از جمله، برچیدن سانتریفیوژها، بازسازی اراک و فروش اورانیوم غنی شده ایران یا اکسید کردن آن ب) نقش دوم برعهده آژانس انرژی اتمی است. آژانس در این مرحله موظف است 2 گزارش به مجامع جهانی بدهد. گزارش اول: این گزارش باید در بازه زمانی تعیین شده تا 15دسامبر یعنی 24آذر داده شود. این گزارش معطوف است به فعالیت های گذشته ایران، همانطور که ذکر شد. گزارش دوم: این گزارش معطوف است به تعهدات ایران از یکشنبه به بعد که البته برای آن سقف زمانی درنظر گرفته نشده است ولی طبق گفته های اخیر رئیس جمهور این اقدامات هم با سرعت انجام می شود. به نظر می رسد تا آخر آذر ماه این گزارش نیز ارائه شود. این نهاد بین المللی بعد از انجام تعهدات جمهوری اسلامی ایران موظف است در گزارش بی طرفانه فعالیت های ایران را تأیید کند و مهر صحت بر انجام تکالیف ایران بزند تا توافق هسته ای میان ایران و 6 کشور وارد مرحله جدیدی شود. ج) نقش سوم را آمریکا و اتحادیه اروپا دارد. مهم ترین مرحله از این فرایند را مرحله سوم دارد که به اصطلاح به آن مرحله اجرا می گویند. در واقع بعد از آنکه ایران تعهدات خود را انجام داد و آژانس فعالیت های ایران را تأیید کرد، نوبت آمریکا می رسد که کلیه تحریم های ثانویه ایران را بردارد و به این تر تیب همه شرکت های بین المللی حق دادوستد آزادانه با ایران را پیدا می کنند و در واقع آن روز، روز اجرای تعهدات دوطرف است. براساس آنچه تا امروز اتفاق افتاده است برای مقامات دیپلماتیک ایران روشن شده است که اگر ایران به تعهدات خود عمل کند طرف مقابل هم به دلایل مختلف، به تعهدات خود عمل می کند و در واقع تحریم های ظالمانه علیه ایران برداشته می شود. البته در این مورد باید هوشیارانه عمل کند. تحریم هایی که قرار است فرو بریزند سؤالی که در اینجا مطرح می شود این است که آیا تحریم هایی که برداشته می شود، تحریم های اولیه کنگره را هم شامل می شود یا خیر؟ درپاسخ به این سؤال باید بگوییم براساس متن برجام تحریم های ظالمانه علیه ایران در روز اجرای برجام فقط شامل تحریم های ثانویه می شود. البته تحریم های اروپایی ها به صورت کامل لغو می شود اما تحریم های اولیه آمریکایی ها برداشته نمی شود. در واقع آمریکا در تحریم های ثانویه کشور های دیگر را درصورت دادوستد و تجارت با ایران تحریم کرده است که با آمدن روز اجرا، همه این تحریم ها برداشته می شود اما تحریم های اولیه خود آمریکایی ها ثابت باقی می ماند. اما نکته ای که در اینجا می توان به آن اشاره کرد این است که در برجام مکانیسمی طراحی شده است که براساس آن تحریم های اولیه را نیز ایران می تواند دور بزند ضمن اینکه تحریم های هواپیمایی هم از تحریم های اولیه، استثنا شده است. مکانیسمی که به آن اشاره شد، به این صورت است که شرکت های آمریکایی به صورت مستقیم نمی توانند با ایران تجارت کنند اما شرکت های آمریکایی که در خارج از آمریکا ثبت قانونی شده اند و همچنین شرکت های آمریکایی که در خارج از آمریکا شعبه دارند می توانند با ایران به صورت مستقیم دادوستد تجاری داشته باشند. برگشت پذیری تحریم ها در اینجا باید به این موضوع اشاره کنیم که تعلیق و یا توقف تحریم ها اثر عملی ندارد زیرا چه بگوییم تعلیق و چه بگوییم لغو، طرف مقابل دیگر نمی تواند به صورت یکجانبه تحریم ها علیه ایران را برگرداند و این در واقع به این موضوع اشاره می کند که برگشت پذیری تحریم ها با اراده یک کشور مثل آمریکا تقریبا غیرممکن است. زیرا موضوع برگشت پذیری تحریم ها و مکانیسمی که در فرایند آن دیده شده است یک امکان بالقوه روی کاغذ است اما مکانیسم اجرای آن بسیار سخت و به تعبیر من غیرممکن است. بد نیست که در این فرصت به مکانیسم برگشت پذیری تحریم ها نیز اشاره شود تا دشوار بودن این مسیر روشن شود. ادعای هر کشور درخصوص نقض برجام ابتدا باید اول به کمیسیونی برود که در آن این ادعا بررسی می شود. بعد از آنکه این کمیسیون به نتیجه نرسید، ادعای طرف مدعی نقض توافق هسته ای نیز به نشست وزرا می رود و در آنجا هم اگر به نتیجه نرسید به کمیته 3 نفره که شامل ایران، طرف مدعی و یک عضو بی طرف است می رود تا در آن کمیته موضوع بررسی شود و در انتها اگر باز هم به نتیجه ای نرسیدند موضوع به شورای امنیت می رود. در این فرایند همانطور که ذکر شد، تحریم یکجانبه و برگشت پذیری تحریم ها عیله ایران تقریبا غیرممکن است. کارشناس حقوق بین الملل
سه شنبه ، ۲۸مهر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: همشهری]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 13]