واضح آرشیو وب فارسی:فارس: سید یاسر جبرائیلی
دو سال صبر کردید، دو ماه هم صبر کنید
اگر دولت برای انجام تعهدات خود عجله کند و 24 آذرماه با یک گزارش مثبت از سوی آمانو درباره PMD روبرو نشود، تحریمها سر جای خود باقی خواهند ماند و چیزی جز هزینه سنگین مادی و معنوی اجرای یکجانبه برجام عاید دولت نخواهد شد.
آقای یوکیا آمانو مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی علیرغم بازرسی شخصی و نمونه برداری از سایت پارچین، پس از ترک ایران اظهاراتی را به زبان آورد که تردیدها درباره خاتمه یافتن بحث PMD در گزارش ماه دسامبر وی و متعاقب آن، فرا رسیدن روز اجرای برجام و رفع تحریمها را افزایش داده است. آقای آمانو گفت «همانطور که در گزارشهایم به شورای حکام اعلام کردهام، فعالیتهای زیادی که از اوایل سال 2012 در این نقطه(پارچین) انجام گرفته، توان آژانس برای راستیآزمایی موثر در آنجا را تضعیف کرده است». پیام این سخن صریح آن است که اولا خوشبین ترین افراد نیز نباید 100 درصد مطمئن باشند آژانس قرار است یک گزارش مثبت منتشر کند و ثانیا مسئولان کشور حتما باید احتمال یک گزارش «غیر مثبت» را در محاسبات مربوط به زمانبندی اجرای برجام لحاظ کنند. بر اساس زمانبندی مندرج در ضمیمه 5 برجام، 26 مهرماه (18 اکتبر) روز پذیرش برجام فرا میرسد. در روز پذیرش(Adoption Day)، اتحادیه اروپا طی یک مصوبه و رئیس جمهور آمریکا طی یک فرمان اجرایی، لغو و تعلیق تحریمهای مذکور در برجام یعنی فرا رسیدن روز اجرا (Implementation Day) را منوط به ارائه دو گزارش مثبت آژانس خواهند کرد: نخست، یک گزارش کیفی مربوط به حل و فصل مسائل گذشته و حال که شامل PMD و مسئله پارچین نیز می شود (ماده 9 از بند B ضمیمه 5)؛ و دوم، یک گزارش کمی مربوط به اتمام تعهدات 11 بندی ایران مندرج در بند c ضمیمه 5، که جزئیات آن در ضمیمه یک آمده و شامل کاهش تعداد سانتریفیوژها، تخریب طراحی کنونی رآکتور اراک، کاهش میزان ذخایر اورانیوم غنی شده، اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی و کد اصلاحی 3.1 و موارد دیگر است. لغو قطعنامههای شورای امنیت سازمان ملل نیز منوط به مثبت بودن همین دو گزارش است. به عبارت روشنتر، اگر هر کدام از این گزارشها منتشر نشود، خنثی یا منفی باشد، طرف مقابل ملزم به اجرای تعهدات خود و برداشتن تحریمها نیست. نکته ظریفی که درباره زمانبندی این گزارشها وجود دارد این است که بر اساس نقشه راهی که میان ایران و آژانس توافق شده، آژانس گزارش کیفی خود درباره مسائل گذشته و حال را باید تا 24 آذرماه ارائه کند، اما برای انجام تعهدات 11 بندی از سوی ایران که موضوع گزارش کمی آژانس است، زمان خاصی تعیین نشده و ایران میتواند بعد از روز پذیرش، از هر زمان که بخواهد، انجام تعهداتش را شروع کند. لذا عملا دو راه پیش روی ایران قرار دارد: راه اول و معقول آن است که تهران تا زمان انتشار گزارش کیفی 24 آذر برای انجام تعهدات 11 بندی صبر کند و در صورت مثبت بودن آن، دست به اقدامات کمی روی زمین بزند تا گزارش بعدی آژانس که کمی هم هست و عامل انسانی نقش قضاوتی در آن ندارد، منتشر شود و روز اجرا فرا برسد. اما راه دوم و نامعقول، عجولانه دست به کار شدن و انجام تمام و کمال تعهدات 11 بندی و سپس امیدواری و آرزومندی توام با اضطراب و نگرانی درباره مثبت یا منفی بودن گزارش کیفی آمانو است. اگر تهران در فاصله 26 مهر تا 24 آذر، تعهدات 11 بندی خود را انجام دهد و حتی آژانس انجام آنها را در گزارش کمی خود کاملا تائید نماید، در صورتی که در گزارش کیفی 24 آذر و در ادامه خطی که تاکنون دنبال شده فیالمثل اعلام کند «آژانس نتوانست به دلایلی چون ساخت و ساز درباره پارچین راستی آزمایی کند»، «روز اجرا» فرا نخواهد رسید و با وجود عمل ایران به تعهداتش، حتی یک بند تحریم نیز لغو نخواهد شد. این اظهارات آقای بعیدی نژاد رئیس تیم کارشناسی مذاکرهکنندگان هستهای بسیار قابل تامل و در خور توجه است که گفتهاند «اگر PMD حل نشود، همه چیز طبق انتظار جلو نمیرود». اما اگر ایران برای انجام تعهدات خود تا 24 آذر صبر کند، در صورت مثبت نبودن گزارش کیفی آژانس، چیزی را از دست نداده است. اخباری موثق حکایت از آن دارند که در صورت تائید برجام در ایران، دولت یازدهم بنا دارد از همان روز پذیرش یعنی 26 مهرماه، اجرای تعهدات 11 بندی خود را آغاز کند. این ریسک بسیار خطرناک، هم میتواند ناشی از اعتماد مفرط و 100 درصدی به آژانسی باشد که در عملکرد آن کمترین اثری از قابلیت اعتماد دیده نمیشود، و هم میتواند ریشه در عطش یک جریان خاص برای بهره برداری سیاسی از توافق داشته باشد که در هر دو صورت، برای صیانت از منافع ملی، باید جلو آن گرفته شود. به نظر می رسد مجلس محترم که این روزها مشغول جمعبندی درباره برجام است، در صورت موافقت با اجرای برجام، باید یکی از شروطش برای اعطای مجوز اجرا به دولت، موکول شدن انجام تعهدات عملی ایران (یعنی مفاد مندرج در بند 15.1 تا 15.11 از بند C ضمیمه V برجام) به ارائه گزارش مثبت آژانس درباره مسائل گذشته و حال (یعنی گزارش کیفی مربوط به ماده 9 از بند B ضمیمه V) باشد. اعمال چنین شرطی، نه تنها هیچ تناقضی با برجام ندارد، بلکه هیچ گونه ممنوعیت و محدودیتی برای این امر در برجام وجود ندارد و عمل به آن، کاملا در اختیار ایران است. اگر تهران آغاز انجام تعهدات عملی خود را به انتشار گزارش کیفی آژانس موکول کند، نهایتا در صورت گزارش مثبت، انجام اقدامات کمی 11 بندی دو ماه زمان می برد و برداشته شدن تحریمها نیز به اندازه این دو ماه به تعویق میافتد؛ و دو ماه، در مقایسه با بیش از دو سال وقتی که برای مذاکره صرف شد، زمانی قابل توجه نیست. اما اگر دولت برای انجام تعهدات خود عجله کند و 24 آذرماه با یک گزارش مثبت از سوی آمانو روبرو نشود، تحریمها سر جای خود باقی خواهند ماند و چیزی جز هزینه سنگین مادی و معنوی اجرای یکجانبه برجام عاید دولت نخواهد شد. انتهای پیام/
94/06/31 - 00:03
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 20]